Từ phúc lợi động vật tới một phúc lợi: Tiếp cận tổng thể đảm bảo cho phát triển chăn nuôi bền vững

Mục tiêu của bài viết này nhằm giúp các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu, người sản xuất và các bên liên quan nhận diện rõ hơn mối liên hệ giữa phúc lợi động vật, phúc lợi con người và phúc lợi môi trường, từ đó thúc đẩy hành động chung để đạt được các mục tiêu của phát triển bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Từ phúc lợi động vật tới một phúc lợi: Tiếp cận tổng thể đảm bảo cho phát triển chăn nuôi bền vữngVietnam J. Agri. Sci. 2023, Vol. 21, No. 9: 1216-1226 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2023, 21(9): 1216-1226 www.vnua.edu.vn TỪ PHÚC LỢI ĐỘNG VẬT TỚI MỘT PHÚC LỢI: TIẾP CẬN TỔNG THỂ ĐẢM BẢO CHO PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI BỀN VỮNG Hán Quang Hạnh*, Vũ Đình Tôn, Nguyễn Xuân Trạch Khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam * Tác giả liên hệ: hqhanh@vnua.edu.vn Ngày nhận bài: 17.04.2023 Ngày chấp nhận đăng: 29.08.2023 TÓM TẮT Thâm canh trong chăn nuôi đã ảnh hưởng tiêu cực tới phúc lợi động vật và môi trường sinh thái. Vấn đề đảmbảo phúc lợi động vật ngày càng được quan tâm và được luật hóa. Trong thực tiễn, phúc lợi động vật có liên quantrực tiếp và ảnh hưởng qua lại với phúc lợi của con người và môi trường sinh thái, dẫn tới sự ra đời của khái niệmmột sức khỏe (one health) và một phúc lợi (one welfare). Mục tiêu của bài viết này nhằm giúp các nhà hoạch địnhchính sách, nhà nghiên cứu, người sản xuất và các bên liên quan nhận diện rõ hơn mối liên hệ giữa phúc lợi độngvật, phúc lợi con người và phúc lợi môi trường, từ đó thúc đẩy hành động chung để đạt được các mục tiêu của pháttriển bền vững. Nâng cao phúc lợi động vật sẽ giúp nâng cao phúc lợi cho con người và ngược lại. Bảo vệ môitrường sinh thái là cần thiết để nâng cao phúc lợi cho con người và động vật, là tiền đề cho phát triển bền vững. Tiếpcận một phúc lợi là đảm bảo điều kiện cho phát triển chăn nuôi bền vững. Cần xây dựng một khung đánh giá vàkhung chương trình cũng như các tiêu chuẩn và hướng dẫn thực hiện một phúc lợi để hiện thực hóa cách tiếpcận này. Từ khóa: Môi trường, sức khỏe động vật, thâm canh hóa, nông nghiệp bền vững. From Animal Welfare to One Welfare:A Comprehensive Approach to Ensure Sustainable Development of Livestock Production ABSTRACT Intensification of livestock production has negatively affected animal welfare and the ecosystem. Improvement ofanimal welfare has been increasingly concerned and put in laws or regulations. In fact, animal welfare, which isdirectly associated and interacted with human well-being and the environment, has led to the new concept of onehealth and one welfare. The aim of this paper is to help policy makers, professionals, producers and stakeholders toidentify more clearly the interrelationship among animal welfare, human welfare, and environmental protection, andthus to promote the collective or joint actions to achieve sustainable development goals. Improvement of animalwelfare would help improve human welfare and vice versa. Environmental protection is crucial for the welfare ofhuman and animals and fundamental to sustainable development. One welfare should be a comprehensive aproachto ensure sustainable development of livestock production. To put this approach into practice, it is needed to developan assessment framework and a program with standards and practical guidelines for one welfare application. Keywords: Environment, animal health, intensification, sustainable agriculture. tëng nëng suçt, con ngĈďi đã chün täo ra nhČng1. ĐẶT VẤN ĐỀ giÿng vêt nuôi cao sân nhĈng không còn nhČng Thåm canh hùa trong chën nuýi vĐi mćc đặc tônh nhĈ tĀ tiên cąa chúng. Hartcher &tiêu tÿi đa hùa nëng suçt, tëng lĈēng sân phèm Lum (2020) cho biït, trong vøng 60 nëm qua,täo ra trên mĂt đĎn v÷ vêt nuôi, mĂt đĎn v÷ diòn chĈĎng trónh chün giÿng gà th÷t têp trung vàotích, hoặc mĂt đĎn v÷ lao đĂng đã cù nhiîu ânh tëng tÿc đĂ sinh trĈđng và hiòu quâ chuyðn hóahĈđng tĐi phúc lēi cąa vêt nuôi. VĐi mćc tiêu thĊc ën, dén tĐi rçt nhiîu vçn đî vî phúc lēi1216 Hán Quang Hạnh, Vũ Đình Tôn, Nguyễn Xuân TrạchđĂng vêt (PLĐV) nhĈ các tĀn thĈĎng đ chân, Bài viït này nhìm giĐi thiòu cách tiïp cênbònh lý vî tim, dén tĐi tõ lò chït cao. Đð đät tĀng thð mĂt phúc lēi trong phát triðn chën nuýiđĈēc mćc tiíu nëng suçt, các giÿng vêt nuôi này nói riêng và phát triðn nông nghiòp bîn vČngcĆng b÷ stress vî trao đĀi chçt do phâi ën và nùi chung. TrĈĐc hït, bài viït nhíc läi mĂt sÿchuyðn hóa nhiîu dinh dĈĒng đð đâm bâo cho khái niòm vî PLĐV, mĂt sĊc khúe và mĂt phúcnhu cæu sân xuçt cao vĐi nhiîu tác đĂng tiêu cčc lēi. Tiïp đù, bài viït phân tích sč cæn thiït cąatĐi phúc lēi. Tÿc đĂ sinh trĈđng cąa gà th÷t đã viòc tiïp cên tĀng thð mĂt phúc lēi và gēi ý vîtëng trín 400% trong giai đoän 1957-2005 nhČng khía cänh cæn thčc hiòn đð đâm bâo(Zuidhof & cs., 2014). Trong chën nuýi thåm PLĐV trong chën nuýi, đþng thďi nâng cao phúccanh, con vêt b÷ nuôi nhÿt vĐi mêt đĂ cao trong lēi cho con ngĈďi và bâo vò mýi trĈďng.chuþng träi chêt hìp, trđ thành nhČng cā máysân xuçt trĊng, th÷t, sČa nên chúng không thðthčc hiòn các têp tính tč nhiên (DSilva, 2006). 2. MỘT SỐ KHÁI NIỆMNhên thĊc đĈēc nhČng hän chï và tác đĂng tiêu 2.1. Phúc lợi động vậtcčc cąa quá trónh thåm canh hùa trong chënnuôi nên nhiîu hiòp hĂi bâo vò đĂng vêt đã ra Phúc lēi đĂng vêt là tình ...