Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời đại - Lại Quốc Khánh

Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời đại có giá trị vô cùng to lớn và là một cơ sở góp phần làm nên những thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam. Trong quá trình hoạt động thực tiễn phong phú, Hồ Chí Minh đã nhận thức được điểm mới của thời đại; luôn xem xét vấn đề dân tộc trong bối cảnh biến chuyển của thời đại; đứng ở tầm cao của những nhận thức sâu sắc về thời đại để giải quyết vấn đề dân tộc; đồng thời, coi việc giải quyết vấn đề dân tộc sẽ góp phần vào quá trình chuyển biến của thời đại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời đại - Lại Quốc KhánhTư tưởngLỊCH SỬ - KHẢO CỔ - DÂN TỘCHỌCHồ Chí Minh về thời đạiTư tưởng Hồ Chí Minh về thời đạiLại Quốc Khánh *Tóm tắt: Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời đại có giá trị vô cùng to lớn và là một cơsở góp phần làm nên những thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam. Trong quá trìnhhoạt động thực tiễn phong phú, Hồ Chí Minh đã nhận thức được điểm mới của thờiđại; luôn xem xét vấn đề dân tộc trong bối cảnh biến chuyển của thời đại; đứng ở tầmcao của những nhận thức sâu sắc về thời đại để giải quyết vấn đề dân tộc; đồng thời,coi việc giải quyết vấn đề dân tộc sẽ góp phần vào quá trình chuyển biến của thời đại.Từ khóa: Hồ Chí Minh; thời đại; dân tộc; Cách mạng Tháng Mười Nga.1. Mở đầuNăm 1911, Hồ Chí Minh rời Việt Namra đi với mục đích tìm đường cứu nước, giảiphóng dân tộc. Người viết: “Tôi muốn ranước ngoài xem, nước Pháp và các nướckhác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào,tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta”(1). Đốivới Hồ Chí Minh vấn đề dân tộc là vấn đềcơ bản nhất. Về điều này Trần Văn Giàu đãviết: “cả cuộc đời dài cống hiến cho sựnghiệp giải phóng dân tộc, tư tưởng đầutiên và tư tưởng sau cùng là giải phóng dântộc, thì vấn đề cơ bản nhất của tư tưởng HồChí Minh đúng là: giải phóng dân tộc trướchết, giải phóng dân tộc trên hết. Trong tưtưởng Hồ Chí Minh còn nhiều vấn đề cănbản khác nhưng đều xoay quanh vấn đề cănbản thứ nhất này”. Tuy nhiên, vấn đề dântộc được Hồ Chí Minh giải quyết khôngtách rời với việc nhận thức về thời đại. Vìvậy, khi nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minhvề dân tộc thì cần tìm hiểu tư tưởng củaNgười về thời đại.2. Hồ Chí Minh nói về ý nghĩa thời đạicủa cách mạng Tháng Mười NgaTrước khi Cách mạng Tháng Mười Nganổ ra, với sự mẫn cảm thiên tài về thời cuộccùng với sự thôi thúc từ những tri thức,kinh nghiệm tích lũy được trong quá trìnhhoạt động thực tiễn,(1)Hồ Chí Minh đã rấtquan tâm đến vấn đề thời đại. Ngay từ khicòn trẻ (độ 13 tuổi), Hồ Chí Minh đã cómong muốn được đi sang Phương Tây đểtìm hiểu xem những gì ẩn đằng sau nhữngchữ Tự do, Bình đẳng, Bác ái. Rời ViệtNam năm 1911, trên hành trình đi tìm lờigiải cho vấn đề dân tộc, Hồ Chí Minh đãsuy tư về thân phận của những dân tộc cócùng cảnh ngộ như nhân dân Việt Nam; đãsuy tư về những “giống người” bóc lột và bịbóc lột; đã cảm nhận về một tình hữu ái thật- tình hữu ái vô sản... Trong những năm đầuở Châu Âu, Người đã viết thư trao đổinhững suy nghĩ của mình với cụ Phan ChuTrinh khi đó đang ở Pháp: “Tiếng súngđang rền vang. Thây người đang phủ đất.Phó giáo sư, tiến sĩ, Trường Đại học Khoa học Xãhội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội,ĐT: 0903940998, Email: khanhlq.ussh@gmail.com.(1)Trần Dân Tiên (1976), Những mẩu chuyện về đờihoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb Sự thật, Hà Nội,tr.14.(*)77Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 9(94) - 2015Năm nước lớn đang đánh nhau. Chín nướcđã vào vòng chiến. Cháu bỗng nhớ cáchđây vài tháng, cháu đã nói với Bác về cơngiông sấm động. Số mệnh sẽ còn dành chochúng ta nhiều bất ngờ và không thể nóitrước được ai sẽ thắng. Các nước trung lậpcòn đang lưỡng lự và các nước tham chiếnkhông thể đoán biết được ý đồ của họ. Tìnhhình diễn ra là ai thò mũi vào thì chỉ có thểđứng về phe của địch thủ bên này hoặc địchthủ bên kia. Người Nhật Bản hình như có ýđịnh nhúng tay vào. Cháu nghĩ trong bahoặc bốn tháng tình hình Châu Á sẽ cóchuyển biến và sẽ có nhiều chuyển biến”(2).Sự quan tâm của Hồ Chí Minh đối với vấnđề thời đại đã nảy sinh từ sớm, ngày càngđược tăng cường và có những bước pháttriển đột phá sau khi Cách mạng ThángMười Nga. Sự kiện Cách mạng ThángMười Nga là một sự kiện đánh dấu bướcchuyển của thời đại. Hồ Chí Minh đặc biệtquan tâm đến sự kiện này, nhiều lần đưa ranhững nhận định, đánh giá sâu sắc về ýnghĩa to lớn của nó, cũng như đối với V.I.Lênin - nhà lãnh đạo thiên tài, người đã gópphần to lớn làm nên thắng lợi của Cáchmạng Tháng Mười Nga.Cách mạng Tháng Mười Nga giáng mộtđòn mạnh mẽ vào thế giới tư bản chủ nghĩa.Chính vì thế, các nước tư bản đã tìm mọicách để tiêu diệt nước Nga Xô viết cũngnhư ngăn chặn những ảnh hưởng của Cáchmạng Tháng Mười lan ra thế giới. Tuy vậy,tiếng sấm của Cách mạng Tháng Mườicùng với hình ảnh lãnh tụ V.I. Lênin vẫnlan rộng nhanh chóng và đến với ngườithanh niên yêu nước Hồ Chí Minh, lúc nàyđang hoạt động rất tích cực ở Pháp. Chínhsách thuộc địa (1920) là tác phẩm đầu tiêntrong đó Hồ Chí Minh đề cập đến Cách78mạng Tháng Mười Nga. Trong đó, khi phêphán Đảng Xã hội Pháp không có được mộtchính sách thuộc địa thật sự xã hội chủnghĩa, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “sự bất độngấy có lẽ còn kéo dài nếu cuộc chiến tranh vìcông lý không lột trần sự dối trá và đạo đứcgiả của chế độ dân chủ tư sản và nếu cuộccách mạng Nga không lay động dữ dội chíkhí của vô sản toàn cầu”(3). Tuy chưa dùngchữ “thời đại”, nhưng ý nghĩa vạch thời đạicủa Cách mạng Tháng Mười đã được HồChí Minh chỉ rõ trong nhận xét trên.Sau này, c ...