Tư tưởng Logic học của Thomas Hobbe

Bài viết trình bày vai trò của Thomas Hobbe trong việc hình thành tư tưởng Logic Toán và một chuyên ngành mởi của Logic học có tên gọi là kí hiệu học. Ảnh hưởng của tư tưởng Thomas Hobbe đến sự phát triển Logic học giai đoạn tiếp theo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư tưởng Logic học của Thomas HobbeT¦ T¦ëNG LOGIC HäC CñA THOMAS HOBBE NguyÔn gia th¬(*) homas Hobbes (1588 - 1679) - nhµ Hobbes, cÇn ®Õn thao t¸c ®Þnh nghÜaT triÕt häc, logic häc næi tiÕng ng−êiAnh, lµ ng−êi ®· tiÕp tôc ®−êng lèi F. kh¸i niÖm. Hobbes cho r»ng, c¸c qu¸ tr×nh c¬Bacon trong triÕt häc Anh vµ s¸ng t¹o b¶n cña t− duy lµ so s¸nh, liªn kÕt vµra hÖ thèng triÕt häc duy vËt m¸y mãc. ph©n chia c¸c t− t−ëng/danh tõ. Ph¸nTrong logic häc, nÕu F. Bacon ph¸t triÓn ®o¸n, theo Hobbes, lµ sù kÕt hîp c¸c tªntiÕp logic häc Epicure-DÐmocrite, th× mµ trong ®ã tªn/danh tõ thø nhÊt vµHobbes lµm sèng l¹i vµ ph¸t triÓn logic thø hai thùc chÊt lµ tªn gäi cña cïnghäc duy danh cña nh÷ng ng−êi kh¾c kû. mét sù vËt. Trong ph¸n ®o¸n sù vËt thÓ T¸c phÈm triÕt häc næi bËt cña hiÖn c¸c phÈm chÊt cña m×nh. NÕuHobbes lµ “Nh÷ng c¬ së cña triÕt häc”, chóng ta kh«ng thÓ kÕt hîp c¸cgåm ba phÇn: “VÒ vËt thÓ”, “VÒ con tªn/danh tõ vµo trong mét c©u, th×ng−êi” vµ “VÒ c«ng d©n”. Trong bµi viÕt chóng ta kh«ng thÓ nhËn thøc ®−îc c¸cnµy, chóng t«i ®Æc biÖt chó ý ®Õn phÇn thuéc tÝnh cña sù vËt.(*)“VÒ vËt thÓ” (xuÊt b¶n n¨m 1855) cã tªn Theo Hobbes, ch©n lý kh«ng ph¶i lµgäi “logic häc”. PhÇn nµy cã tÊt c¶ s¸u thuéc tÝnh cña c¸c sù vËt; ch©n lý vµ gi¶ch−¬ng: ch−¬ng 1 - vÒ triÕt häc, ch−¬ng dèi chØ ë trong ng«n ng÷. Ch©n lý cßn2 - vÒ danh tõ/tªn; ch−¬ng 3 - vÒ c©u; ch−a cã ë c¸c tªn/danh tõ, khi chóng cßnch−¬ng 4 - vÒ tam ®o¹n luËn; ch−¬ng 5 - riªng rÏ, t¸ch rêi nhau. ChØ khi c¸cvÒ sai lÇm, kh«ng ph¶i sù thËt vµ suy tªn/danh tõ ®−îc liªn kÕt trong c©u th×luËn kh«ng ®óng; vµ ch−¬ng 6 - vÒ míi xuÊt hiÖn ph¸n ®o¸n, mµ mét trongph−¬ng ph¸p. c¸c tÝnh chÊt cña nã lµ ch©n thùc hay 1. Trong logic häc cña m×nh, tr−íc gi¶ dèi. ¤ng ®−a ra vÝ dô, nÕu chóng tahÕt Hobbes coi ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm cã cã ph¸n ®o¸n: “NÕu ai ®ã lµ ng−êi, th×ý nghÜa lín. Bëi theo «ng, danh tõ/kh¸i anh ta lµ thùc thÓ sèng”, th× nã lµ ph¸nniÖm thùc chÊt ®−îc thiÕt lËp mét c¸ch ®o¸n ch©n thùc, bëi v× trong ®ã ®èitïy tiÖn theo tháa thuËn cña mäi ng−êi t−îng cã tªn “con ng−êi” cßn ®−îc cho®Ó chØ c¸c sù vËt, ®Ó th«ng b¸o cho nhau mét c¸i tªn kh¸c cã ngo¹i diªn réng h¬nnh÷ng biÓu t−îng vÒ chóng, do ®ã, cÇnthiÕt lËp danh tõ/tªn mét c¸ch v÷ng (*) PGS. TS., ViÖn TriÕt häc, ViÖn Hµn l©m Khoach¾c. Vµ ®Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy, theo häc x· héi ViÖt Nam.T− t−ëng logic häc… 21- “thùc thÓ sèng”. C¸c tªn cã thÓ cã tíi) vµ ký hiÖu nh©n t¹o - do con ng−êingo¹i diªn lín hoÆc nhá t−¬ng øng víi s¸ng t¹o ra. C¸c ký hiÖu nh©n t¹o cã thÓvïng ®èi t−îng réng hay hÑp. C¸c gièng lµ tõ ng÷ trong ng«n ng÷ cña con ng−êi.vµ loµi chØ cã quan hÖ víi c¸c tªn/danh §èi víi Hobbes, c¸c ký hiÖu cña trÝ tuÖtõ, chØ cã c¸c tªn míi cã thÓ lµ chung, con ng−êi thùc chÊt kh«ng ph¶i lµ c¸i g×vµ, do ®ã, chóng cã thÓ vèn cã tÝnh kh¸c, mµ lµ c¸c danh tõ/tªn. Gièng nh−chung lín h¬n hay nhá h¬n. Gièng vµ DÐmocrite thêi kú cæ ®¹i logic häc lµ métloµi - thùc chÊt lµ c¸c tªn/danh tõ, theo phÇn cña vËt lý häc, Hobbes ®−a logicHobbes, kh«ng cã ý nghÜa nhËn thøc mµ häc vµo “Häc thuyÕt vÒ vËt thÓ” víi t−Plato vµ Aristotle g¸n cho: trong ®ã c¸ch lµ phÇn ®Çu cña nã.kh«ng cã b¶n chÊt cña sù vËt. ë ®©y Quy luËt ®ång nhÊt cña logic häc ëHobbes theo c¸c nhµ kh¾c kû cæ ®¹i, «ng Hobbes thÓ hiÖn víi t− c¸ch lµ ®iÒu kiÖn®ång ý víi hä vÒ sù phª ph¸n ®èi víi cña tÝnh chÝnh x¸c khoa häc d−íi d¹ngPlato vµ Aristotle. ®ßi hái, ®Ó sao cho trong lËp luËn mçi Trong logic häc cña Hobbes còng mét tõ lu«n ®−îc sö dông theo métnh− trong logic häc cña c¸c nhµ kh¾c kû, nghÜa x¸c ®Þnh. Hobbes coi viÖc tu©nc¸c ph¸n ®o¸n ®iÒu kiÖn ®−îc chó ý thñ ®ßi hái nµy lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕttr−íc tiªn. Bëi v× nhiÖm vô c¬ b¶n cña ®Ó ®¹t ®−îc ch©n lý.nhËn thøc khoa häc lµ nhËn thøc mèiliªn hÖ nh©n qu¶, nªn c¸c ph¸n ®o¸n Quy luËt m©u thuÉn vµ quy luËt®iÒu kiÖn ®−îc thõa nhËn lµ h×nh thøc lo¹i trõ c¸i thø ba Hobbes thõa nhËn lµlogic thÝch dông nhÊt cho môc ®Ých ®ã. c¸c tiªn ®Ò tù nã hiÓn nhiªn. Nh÷ng quyVÒ vÊn ®Ò nµy Hobbes viÕt r»ng c¸c nhµ luËt nµy cña t− duy, theo «ng, nãi vÒkhoa häc “cã thÓ suy luËn mét c¸ch tÝnh kh«ng t−¬ng thÝch cña c¸c tªn/danh®¸ng tin cËy h¬n nhê c¸c c©u gi¶ ®Þnh tõ kh¼ng ®Þnh vµ phñ ®Þnh, r»ng chóngh¬n lµ nhê c¸c c©u nhÊt quyÕt” (Том ...