Tuân thủ tiêu chuẩn lao động cơ bản tại các nhà máy may mặc khi Việt Nam tham gia EVFTA - thực trạng và những vấn đề đặt ra

Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới có phạm vi toàn diện, vượt ra khỏi khuôn khổ tự do thương mại hàng hóa (Nguyễn Thanh Tâm, 2016). Các FTA này ngoài việc tiếp tục cam kết sâu hơn vào việc loại bỏ rào cản thương mại còn điều chỉnh sang các lĩnh vực khác liên quan tới đầu tư, sở hữu trí tuệ và các nội dung phi thương mại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tuân thủ tiêu chuẩn lao động cơ bản tại các nhà máy may mặc khi Việt Nam tham gia EVFTA - thực trạng và những vấn đề đặt raTUÂN THỦ TIÊU CHUẨN LAO ĐỘNG CƠ BẢN TẠI CÁC NHÀ MÁY MAY MẶC IMPLEMENTATION OF BASIC LABOR STANDARDS AT GARMENT ENTERPRISES WHEN VIETNAM PARTICIPATED IN EVFTA - SITUATION AND ISSUES ThS. Bùi Thị Thu Hà Trường Đại học Thương mạiTóm tắtTừ khóa: EVFTA, doanh nghiệp may, tiêu chuẩn lao động cơ bản,...Abstract In the context that Vietnam has just signed Vietnam - European Union Free TradeAgreement, export enterprises of Viet Nam are facing a great opportunity to open themarket and enjoy preferential tariffs. However, to gain those benefits requires exporters tocomply with trade commitments. In particular, there are requirements on ensuringminimum labor standards to protect the rights and legitimate interests of workers. In thisarticle, the author presents the basic labor standards of the International LaborOrganization - ILO and the labor commitments under Vietnam - European Union FreeTrade Agreement. By qualitative research methods, the author has analyzed the situationof compliance with basic labor standards at garment factories in Vietnam and drawingurgent issues to be addressed. Thereby helping garment enterprises, labor managementagencies and policy makers propose solutions to improve the compliance with basic laborstandards in this type of enterprise to ensure minimum rights of workers at the workplace,contributing to stability and development of labor relations as well as making the most ofthe benefits when the Vietnam - European Union Free Trade Agreement comes into effect.Keywords: EVFTA, garment enterprises, basic labor standards,... 5121. Đặt vấn đề Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới có phạm vi toàn diện, vượt ra khỏikhuôn khổ tự do thương mại hàng hóa (Nguyễn Thanh Tâm, 2016). Các FTA này ngoàiviệc tiếp tục cam kết sâu hơn vào việc loại bỏ rào cản thương mại còn điều chỉnh sang cáclĩnh vực khác liên quan tới đầu tư, sở hữu trí tuệ và các nội dung phi thương mại. Về nộihàm nội dung lao động, các FTA yêu cầu các quốc gia tham gia phải đảm bảo các tiêuchuẩn lao động tối thiểu để bảo vệ quyền của người lao động (NLĐ) và điều chỉnh phápluật lao động quốc gia nhằm thực thi các yêu cầu này. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn laođộng quốc tế của ILO về quyền của NLĐ đã trở thành nội dung quan trọng trong các diễnđàn quốc tế, các cuộc đối thoại song phương và đa phương về nhân quyền, phát triển xãhội, phát triển bền vững trong những thập kỷ gần đây. Việc ký kết Hiệp định Thương mạitự do Việt Nam - EU (EVFTA) sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng tiếp cận thịtrường Châu Âu và lợi ích sẽ đến chủ yếu ở một số ngành nhất định trong đó có dệt may,da giày, chế biến thực phẩm, đồ gỗ. Sản phẩm của các ngành này chiếm khoảng 70% tổngkim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU. Việc cắt giảm thuế có thể làm tăng xuất khẩucủa Việt Nam sang EU lên khoảng 30%- 40% theo dự báo của các chuyên gia kinh tế. Tuynhiên, để hưởng lợi từ EVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam cần đảm bảo tuân thủ các camkết trong đó có các điều khoản về đảm bảo các quyền tối thiểu của NLĐ tại nơi làm việclà: Quyền tự do hiệp hội và thương lượng tập thể (TLTT); Xóa bỏ lao động cưỡng bức;Xóa bỏ lao động trẻ em; Xóa bỏ các hình thức phân biệt đối xử trong lao động. Đây là mộtthách thức rất lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam đặc biệt là đối với những ngànhthâm dụng lao động như dệt may, da giày. Trong nhiều năm qua dệt may luôn là một trong những ngành xuất khẩu chủ lựccủa Việt Nam. Năm 2018 giá trị xuất khẩu đạt 30,4 tỷ USD, tăng 16,6% so với năm 2017(VITAS, 2019). Hiện ngành dệt may Việt Nam đứng top 5 trong số 153 nước xuất khẩumay trên thế giới. Trong đó, Mỹ và EU dẫn đầu với kim ngạch xuất khẩu trong năm 2018lần lượt tăng là 13,7% và 10,5%. Tại Nhật và Hàn Quốc, hàng dệt may Việt Nam đang tiếntới vị trí dẫn đầu tại 2 thị trường này với kim ngạch xuất khẩu 2018 lần lượt tăng là 24,8%và 32,6% (GSO&VITAS, 2019). Ngành may đồng thời là ngành sử dụng lao động chínhthức nhiều nhất tại Việt Nam, chiếm hơn 20% lao động trong khu vực công nghiệp và gần5% tổng lực lượng lao động toàn quốc, cung cấp việc làm cho gần 2,5 triệu lao động, giántiếp hỗ trợ đời sống cho hàng triệu người liên quan đến thu nhập từ những công nhân dệtmay. Trong bối cảnh Việt Nam vừa ký kết EVFTA, dệt may được lựa chọn là ngành cókhả năng thu được lợi ích lớn nhất của Việt Nam khi hiệp định đi vào thực thi. Tuy nhiên,là ngành sử dụng nhiều lao động phổ thông và có độ nhạy cảm cao về quan hệ lao động(QHLĐ), số vụ tranh chấp lao động (TCLĐ) và đình công trong các doanh nghiệp dệt mayvẫn đứng đầu cả nước trong những năm gần đâ ...