Tương lai của các quyết sách: Bớt trực giác, thêm bằng chứng

Theo thời gian, sẽ có nhiều cơ sở dữ liệu, nhiều máy tính hiệu quả hơn và những thuật toán dự đoán tốt hơn. Chúng ta cũng có cơ hội trợ giúp tốt hơn cho các cấp trong nhóm mỗi khi cần đưa ra quyết định.Trực giác của con người có thể nhạy cảm một cách đáng ngạc nhiên, đặc biệt là sau khi đã được mài dũa nhờ kinh nghiệm. Những người chơi bài có thể đọc bài và bắt nước của đối thủ giỏi như thể họ có máy quét X-quang nhìn được bài của đối thủ. Những...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tương lai của các quyết sách: Bớt trực giác, thêm bằng chứng Tương lai của các quyết sách: Bớt trực giác, thêm bằng chứngTheo thời gian, sẽ có nhiều cơ sở dữ liệu, nhiều máy tính hiệu quả hơn và nhữngthuật toán dự đoán tốt hơn. Chúng ta cũng có cơ hội trợ giúp tốt hơn cho các cấptrong nhóm mỗi khi cần đưa ra quyết định.Trực giác của con người có thể nhạy cảm một cách đáng ngạc nhiên, đặc biệt làsau khi đã được mài dũa nhờ kinh nghiệm. Những người chơi bài có thể đọc bài vàbắt nước của đối thủ giỏi như thể họ có máy quét X-quang nhìn được bài của đốithủ. Những người lính cứu hỏa có thể đoán trước ngọn lửa sẽ lan truyền như thếnào trong tòa nhà. Và các y tá có thể nói một đứa trẻ bị nhễm trùng nguy hiểmthậm chí trước khi có kết quả xét nghiệm máu.Từ để mô tả hiện tượng này là điều bí ẩn nhất trong tự nhiên. Người chơi bài có 6giác quan, người lính cứu hỏa cảm nhận được chiều hướng của ngọn lửa. Y tá chỉđơn giản biết điều gì giống như nhiễm trùng. Họ thậm chí không thể nói chochúng ta biết dữ liệu và đầu mối nào họ sử dụng để đưa ra những đánh giá chínhxác như vậy, giác quan của họ xuất phát từ một nơi sâu xa không thể dễ dàngkhiểm chứng.Những ví dụ như trên mang lại cho mọi người ấn tượng rằng trực giác của conngười thường đáng tin cậy và rằng chúng ta nên dựa nhiều vào trực giác hơn làvào mắt nhìn khi đưa ra những quyết định và dự đoán. Đây là một lời khuyênkhông chính xác, chúng ta nên dựa ít hơn, chứ không phải nhiều hơn vào trực giác.Một tổ chức nghiên cứu lớn đã chỉ rõ ra rằng làm thế nào trực giác hiệu quả vàlàm thế nào không. Dưới đây là một số điều chúng tôi học được:Cần cả một thời gian dài để xây dựng được một trực giác tốt. Người chơi cờ làmột ví dụ, họ cần 10 năm học hỏi và thi đấu miệt mài để có thể tập hợp, tổng kếtcác nước đi, thế cờ.Trực giác chỉ hiệu quả trong những môi trường cụ thể đem lại cho một ngườinhững đầu mối tốt và những phản hồi nhanh. Những đầu mối là những dấuhiệu chính xác về những việc sắp xảy ra. Chúng tồn tại trong những người chơibài, những người lính cứu hỏa nhưng không phải, ví dụ, trên thị trường chứngkhoán.Việc xây dựng một trực giác tốt về những thay đổi của thị trường trong tương lailà điều không thể bởi vì không có sự công bố thông tin rộng rãi đem lại những đầumối tốt về những chuyển động mới nhất về thị trường. Ý kiến phản hồi từ môitrường là những thông tin về những việc đã xảy ra và không xảy ra. Trực giác tồntại trong người y tá bởi vì những đứa trẻ đã ở đó một thời gian. Tuy vậy, cũng khómà xây dựng được trực giác y học về những điều kiện thay đổi sau khi bệnh nhânrời khỏi môi trường chăm sóc vì không có ý kiến phản hồi liên tục.Chúng ta sử dụng trực giác không nhất quán. Thậm chí cả những chuyên giacũng vậy. Một nghiên cứu chỉ ra những tiêu chí chữa bệnh một nhà tâm lý học sửdụng để chuẩn đoán bệnh cho bệnh nhân của họ và sau đó tạo ra những mô hìnhđơn giản dựa trên những tiêu chí mới đó. Sau đó, các nhà nghiên cứu đưa nhữngbệnh nhân mới đến cho các bác sĩ chuẩn đoán bệnh và cũng chuẩn đoán nhữngbệnh nhân mới này với mô hình của họ. Các mô hình này chuẩn đoán nhữngtrường hợp mới tốt hơn chính những người sử dụng kiến thức của họ để xây dựngchúng. Lời giải thích tốt nhất cho việc này là mọi người áp dụng điều họ biếtkhông nhất quán- trực giác của họ thay đổi. Nhưng những mô hình không có trựcgiác.Thật dễ để đưa ra những đánh giá tồi một cách nhanh chóng. Chúng ta cónhững định kiến khiến chúng ta chệch hướng khi đưa ra những đánh giá. Dưới đâychỉ là một ví dụ. Nếu tôi hỏi một nhóm người giá trung bình của những chiếc ôtôĐức đắt hay rẻ hơn 100.000 USD? và sau đó yêu cầu họ dự tính giá trung bìnhcủa ô tô Đức, họ sẽ bám lấy những chiếc ô tô của hãng BMW và những hãngsang trọng khác khi dự tính.Nếu tôi hỏi một nhóm song song câu hỏi tương tự nhưng lại nói là đắt hay rẻ hơn30.000 USD, họ sẽ nghĩ đến những chiếc VW và đưa ra dự đoán thấp hơn nhiều.Thấp hơn bao nhiêu? Trung bình Khoảng 35.000 hoặc khoảng giữa sự chênh lệchgiữa hai mức giá. Những thông tin được đưa ra như thế nào cũng ảnh hưởng đếnđiều chúng ta nghĩ.Chúng ta không thể nói được ý tưởng của mình xuất phát từ đâu. Không cócách nào, thậm chí là một người có kinh nghiệm biết được một ý tưởng tự phát làkết quả của trực giác xác thực mang tính chuyên môn hay của một định kiến tiêucực. Nói cách khác, chúng ta có một trực giác tệ hại về trực giác của chúng ta.Vậy chúng ta có thể làm tốt hơn không? Liệu chúng ta có giải pháp thay thế nàokhác thay vì dựa vào trực giác của mình trong những trường hợp có rất nhiều yếutố phức tạp không? Chắc chắn. Chúng ta có tổ hợp các công cụ gồm các phươngpháp thống kê được tạo ra nhằm tìm ra các mô hình trong khối lượng lớn thông tindữ liệu (thậm chí là khối lượng khổng hồ các thông tin dự liệu hỗn độn) và để đưara những dự đoán tốt nhất về mối quan hệ nguyên nhân - kết quả. Không một nhàthống kê có trách nhiệm nào lại nói những công cụ này là hoàn hảo hoặc đảm bảochắc chắn là chúng sẽ hiệu quả nhưng chúng thường khá chính xác.Các phương pháp thống kê có thể được áp dụng cho hầu như bất cứ mô hình nào,kể cả việc đánh giá rượu. Nhà kinh tế học Orley Ashenfleter dự đoán chất lượngcủa rượu Bordeaux (và do vậy dự đoán về giá rượu) bằng cách sử dụng một môhình do ông phát triển có tính đến những yêu tố như mùa đông, lượng mưa trongmùa và nhiệt độ mùa trồng. Chuyên gia về rượu có ảnh hưởng lớn là RobertParker đã gọi Ashenfleter là một kẻ ngờ khạo hiển nhiên và phương pháp củaông là quá ngớ ngẩn để thấy buồn cười. Nhưng như Ian Ayres kể lại trong cuốnsách nổi tiếng của ông có tên là Supercrunchers, Ashenfelter đã đúng và Parker thìsai về loại rượu vang 86 và những cách dự đoán không giống ai mà Ashenfelter đãđưa ra về chất lượng thượng hạng của loại rượu vang 89 và 90 hóa ra lại vô cùngchính xác.Những người không phải là kẻ hợm mình về rượu hoặc những nhà đầu cơ rất cóthể không quan tâm nhiều lắm về giá của loại rượu Bordeaux nhưn ...