Ứng dụng công nghệ viễn thám và hệ thông tin địa lý (gis) trong đánh giá biến động sử dụng đất đai tỉnh Bắc Giang

Bài viết tiến hành xây dựng bản đồ biến động sử dụng đất đai tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2000-2005; đề xuất các giải pháp sử dụng phù hợp với khả năng đất đai theo hướng phát triển bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng công nghệ viễn thám và hệ thông tin địa lý (gis) trong đánh giá biến động sử dụng đất đai tỉnh Bắc Giang Nghiên cứu khoa học và ñổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ñịa lý ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VIỄN THÁM VÀ HỆ THÔNG TIN ðỊA LÝ (GIS) TRONG ðÁNH GIÁ BIẾN ðỘNG SỬ DỤNG ðẤT ðAI TỈNH BẮC GIANG ðỖ VĂN THANH Khoa ðịa lý, Trường ðHSP Hà Nội I. ðẶT VẤN ðỀ Bắc Giang là tỉnh miền núi và trung du thuộc khu vực ñông bắc của nước ta. Diện tích tự nhiên của tỉnh là 382.200 ha. Trong những năm qua, tình hình sử dụng ñất ñai trong toàn tỉnh có nhiều thay ñổi. Chính vì vậy, việc ñánh giá biến ñộng sử dụng ñất ñai của tỉnh là rất cần thiết trong giai ñoạn hiện nay. ðây là cơ sở ñể theo dõi, quản lý và khai thác ñất ñai theo ñúng mục ñích sử dụng, từ ñó ñề xuất các phương hướng và biện pháp canh tác hợp lý, xây dựng và duy trì hệ sinh thái bền vững phục vụ mục ñích phát triển kinh tế của tỉnh. ðể ñánh giá sự biến ñộng trong việc sử dụng ñất ñai tỉnh Bắc Giang, chúng tôi sử dụng công nghệ viễn thám và hệ thông tin ñịa lý (GIS). II. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Nội dung nghiên cứu - Xây dựng bản ñồ biến ñộng sử dụng ñất ñai tỉnh Bắc Giang giai ñoạn 2000-2005. - Trên cơ sở ñó, ñề xuất các giải pháp sử dụng phù hợp với khả năng ñất ñai theo hướng phát triển bền vững. 2. Phương pháp nghiên cứu a. Giải ñoán ảnh viễn thám, xây dựng bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất ñai (HTSDðð) tỉnh Bắc Giang năm 2000 và năm 2005 - Các bước giải ñoán ảnh viễn thám, thành lập bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất ñai (hình 1) - Tư liệu: Ảnh LandSat ETM, số hiệu cảnh ảnh: Path:126, Row:045, chụp ngày 10/02/2000 và ngày 24/6/2005 (hình 2a và 2b). - Phần mềm xử lý ảnh: Sử dụng phần mềm ERDAS IMAGING 8.5 ñể giải ñoán ảnh. Những khu vực ảnh vệ tinh bị ảnh hưởng của mây ñã ñược bổ sung bằng ñiều tra thực ñịa. 71 Khoa ðịa lý - 50 năm xây dựng và phát triển Bản ñồ Ảnh gốc Các nguồn Thực ñịa, ñịa hình tài liệu ñiều kiểm tra tra cơ bản ngoại nghiệp Hiệu chỉnh hình học Tổ hợp màu Xây dựng mẫu giải ñoán ảnh Phân loại có kiểm ñịnh Bản ñồ phân loại BẢN ðỒ HTSDðð Hình 1. Sơ ñồ các bước giải ñoán ảnh viễn thám, thành lập bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất ñai Hình 2a. Ảnh năm 2000, tổ hợp kênh 453 Hình 2b. Ảnh năm 2005, tổ hợp kênh 432 b.Ứng dụng công nghệ GIS ñể thành lập bản ñồ biến ñộng sử dụng ñất ñai tỉnh Bắc Giang giai ñoạn 2000-2005. - Sử dụng phần mềm ARCVIEW GIS 3.2 ñể chồng xếp bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất ñai ở hai thời ñiểm năm 2000 và 2005, thành lập bản ñồ biến ñộng sử dụng ñất ñai 2000-2005. - Xây dựng ma trận ñể xác ñịnh sự biến ñổi của các loại hình sử dụng ñất chính (ñất nông nghiệp, ñất lâm nghiệp, ñất ở,...). Tính diện tích biến ñộng của các loại hình sử dụng ñất này. - Căn cứ trên cơ sở biến ñộng diện tích thực, căn cứ vào chiến lược và các chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, ñề xuất các giải pháp sử dụng ñất hiệu quả và bền vững. 72 Nghiên cứu khoa học và ñổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ñịa lý III.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất tỉnh Bắc Giang năm 2000 và 2005 giải ñoán từ ảnh vệ tinh (hình 3a và hình 3b). Năm 2000, tổng diện tích ñất lâm nghiệp là 229.971 ha (khoảng 60% diện tích tự nhiên của tỉnh). Trong ñó diện tích rừng tự nhiên là 62.735 ha (16%), diện tích rừng trồng là 67.473 ha (17%), diện tích ñất trống là 99.762 ha (26,1%). Diện tích ñất nông nghiệp là 145.863 ha (38%). Năm 2005, tổng diện tích Hình 3a.Bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất năm 2000 ñất lâm nghiệp là 220.217 ha (57,6%), diện tích ñất có rừng trong toàn tỉnh là 155.351 ha (40,6%) bao gồm 74.501 ha rừng tự nhiên (19,5%) và 80.850 ha rừng trồng (21,2%). Diện tích ñất trống là 64.866 ha (17%) và diện tích ñất nông nghiệp là 153.771 ha (40,2%). 2. Bản ñồ biến ñộng sử dụng Hình 3b.Bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất năm 2005 ñất ñai giai ñoạn 2000-2005 tỉnh Bắc Giang Bản ñồ biến ñộng sử dụng ñất ñai ñược xây dựng trên cơ sở chồng xếp bản ñồ hiện trạng sử dụng ñất năm 2000 và năm 2005 (hình 4). Diện tích biến ñộng các loại sử dụng ñất ñược thể hiện trong bảng 1 Bảng 1. Diện tích biến ñộng sử dụng ñất 2000-2005 của tỉnh Bắc Giang 2005 ...