Ứng dụng GIS phân tích nguy cơ trượt lở tại huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La

Bài viết đề cập đến tai biến trượt lở đất đá trong khu vực huyện Bắc Yên (tỉnh Sơn La), thông qua việc sử dụng GIS chồng xếp bản đồ cơ sở như: bản đồ địa chất, bản đồ địa hình, bản đồ lớp phủ rừng để thành lập bản đồ trượt lở, trên cơ sở đó phân tích, thống kê nguy cơ trượt lở và thảo luận một số hướng gợi ý phòng tránh và khắc phục ảnh hưởng của nguy cơ trượt lở.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng GIS phân tích nguy cơ trượt lở tại huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La ỨNG DỤNG GIS PHÂN TÍCH NGUY CƠ TRƯỢT LỞ TẠI HUYỆN BẮC YÊN, TỈNH SƠN LA NGUYỄN VĂN MINHTóm tắt: Nghiên cứu về tai biến tự nhiên không chỉ giúp nhận diện các loại hình tai biến mà còn giúpcho việc khai thác, sử dụng lãnh thổ hợp lí, ổn định đời sống dân cư. Bài viết đề cập đến tai biến trượtlở đất đá trong khu vực huyện Bắc Yên (tỉnh Sơn La), thông qua việc sử dụng GIS chồng xếp bản đồcơ sở như: bản đồ địa chất, bản đồ địa hình, bản đồ lớp phủ rừng… để thành lập bản đồ trượt lở, trêncơ sở đó phân tích, thống kê nguy cơ trượt lở và thảo luận một số hướng gợi ý phòng tránh và khắcphục ảnh hưởng của nguy cơ trượt lở.Từ khóa: tai biến, trượt lở, bản đồ trượt lở, nguy cơ trượt lở, cảnh báo.APPLYING GIS TO ANALYZE LANDSLIDE RISK IN BAC YEN DISTRICT, SON LA PROVINCEAbstract: Research on natural disasters supports not only the identification of disaster types but alsothe reasonable exploitation and usage of territory for residential stabilization. This article focuses onlandslide hazard in Bac Yen district (Son La province) by applying GIS overlaying base maps suchas geological maps, topographic maps and forest cover maps... to establish landslide maps, hence,analyze and compile landslide risk as well as discuss some suggestions for preventing andovercoming the effects of landslide risk.Key words: hazard, landslide, landslide map, landslide risk, warning 1. ĐẶT VẤN ĐỀ phải di dời khẩn cấp); 251 ha lúa; 834 ha hoa Lũ quét, sạt lở đất diễn ra ngày càng nhiều và màu và rau màu bị hư hại; đường giao thông; sụtảnh hưởng tới tính mạng và sức khỏe của con lở sa bồi 309.736 m3, hư hỏng 166 cầu, cốngngười, thiệt hại kinh tế ước tính hàng nghìn tỷ giao thông; 01 công trình thủy lợi bị ảnh hưởngđồng. Tiêu biểu vào ngày 24/6/2018, lũ quét và hư hỏng một số hạng mục, 39 phai tạm bị cuốnsạt lở đất đã gây thiệt hại nghiêm trọng tại Hà trôi; 16 điểm trường học bị thiệt hại; tổng giá trịGiang, Lai Châu và một số tỉnh miền núi phía thiệt hại lên tới 193,75 tỷ đồng [4].Bắc làm 33 người chết và mất tích; 176 ngôi nhà Bắc Yên là huyện núi cao của tỉnh Sơn La,bị lũ cuốn trôi; 1.270 nhà bị hỏng và di dời khẩn nằm trong lưu vực của hệ thống sông Đà và cócấp; thiệt hại hơn 1.000 ha lúa; nhiều tuyến một bộ phận được nâng cao giữa Phù Yên vàđường tỉnh lộ, quốc lộ bị sạt lở nghiêm trọng. Mường La, địa hình bị chia cắt mạnh mẽ, nênTổng thiệt hại ước tính đến ngày 2/7/2018 nguy cơ trượt lở là rất lớn. Tỉnh Sơn La đã bankhoảng 535 tỷ đồng [5]. Riêng tại tỉnh Sơn La, hành nhiều văn bản chỉ đạo và hướng dẫnthiên tai năm 2021 đã làm 04 người chết 01 phòng chống, khắc phục các vấn đề thiên tai, sựngười bị thương; 2.709 nhà bị thiệt hại (trong đó cố môi trường huyện Bắc Yên, như: Quyết định13 nhà thiệt hại hoàn toàn; 263 nhà thiệt hại từ số 291/QĐ-UBND ngày 27/03/2023, Quyết50% - 70%; 79 nhà thiệt hại từ 30% - 50%; định kiện toàn Ban chỉ đạo các Chương trình2.325 nhà thiệt hại một phần dưới 30%; 29 nhà mục tiêu quốc gia huyện Bắc Yên, giai đoạn 99 Tạp chí Nghiên cứu Địa lý nhân văn, số 1(42) - Tháng 3/20242021-2025; Kế hoạch số 76/KH-PCTT ngày và cụ thể về loại tai biến trượt lở đến đơn vị xã20/10/2022, Kế hoạch ứng phó sự cố môi trên bản đồ 1/50.000 để nhận định và quan trắctrường trên địa bàn huyện Bắc Yên giai đoạn trên lãnh thổ huyện Bắc Yên. Vì vậy, nghiên cứu2022-2027… Từ đó cũng cho thấy vị trí và vai Ứng dụng GIS phân tích nguy cơ trượt lở tạitrò quan trọng của Bắc Yên trong tỉnh Sơn La. huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La được lựa chọn Nghiên cứu về trượt lở đất trên thế giới và thực hiện nhằm cung cấp các kết quả chi tiết vềphạm vi cả nước cũng đã có khá nhiều công trình nguy cơ trượt lở trên địa bàn của huyện, phục vụnghiên cứu. Trên địa bàn Sơn La cũng đã có cho việc quy hoạch, phân bố dân cư, tổ chức sảnnghiên cứu như: Điều tra, đánh giá và phân xuất và giảm thiểu những thiệt hại do loại hìnhvùng cảnh báo nguy cơ trượt lở đất đá các vùng tai biến thiên nhiên này gây ra.miền núi Việt Nam, Dự án cấp Nhà nước do 2. CƠ SỞ DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁPTrịnh Xuân Hòa chủ nhiệm, năm 2017 [3]; thậm NGHIÊN CỨUchí có cả những công trình về trượt lở của huyện 2.1. Cơ sở dữ liệuBắc Yên như: Nghiên cứu đánh giá nguy cơ tai Bắc Yên có diện tích 110.220 ha [5], với đặcbiến trượt lở huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La với sự điểm địa hình tiếp nối của hệ thống núi Hoànghỗ trợ của công nghệ viễn thám GIS (Luận văn ...