Ứng dụng liệu pháp gene trong điều trị HIV

Sự tái phát khi điều trị HIV dùng thuốc thường xảy ra sau những thành công điều trị đầu tiên. Hơn nữa, dùng thuốc để điều trị rất tốn kém và thường mang lại hiệu ứng phụ đáng kể. Tần số đột biến của các virus do sự phát triển của các virus kháng lại thuốc dùng trong điều trị là một rủi ro lớn, có thể làm virus ngày càng khó điều trị hơn. Điểm cuối cùng là các chế độ điều trị hiện nay dường như không điều trị tận gốc được các virus trong người bệnh, những người yên tâm dùng thuốc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng liệu pháp gene trong điều trị HIV Liệu pháp gene trong điều trị HIV Nguyễn Xuân Hưng 3. Ứng dụng liệu pháp gen trong điều trị bệnh AIDS 3.1. GIỚI THIỆU CHUNG Sự tái phát khi điều trị HIV dùng thuốc thường xảy ra sau những thành công điều trị đầu tiên. Hơn nữa, dùng thuốc để điều trị rất tốn kém và thường mang lại hiệu ứng phụ đáng kể. Tần số đột biến của các virus do sự phát triển của các virus kháng lại thuốc dùng trong điều trị là một rủi ro lớn, có thể làm virus ngày càng khó điều trị hơn. Điểm cuối cùng là các chế độ điều trị hiện nay dường như không điều trị tận gốc được các virus trong người bệnh, những người yên tâm dùng thuốc cho cuộc sống của họ. Một lí do của vấn đề này là virus HIV có thể sống âm ỷ trong các tế bào bị nhiễm và ở các điểm bí mật (privileged sites) trong cơ thể, nơi mà các loại thuốc và hệ thống miễn dịch không thể vươn tới chúng. Cần phải có một phương thức điều trị mới ngoài phương pháp dùng thuốc truyền thống. Điều này tạo nên tiềm năng phát triển mạnh mẽ của các liệu pháp gen chống lại HIV. 3.2. CÁC CHIẾN LƯỢC ĐIỀU TRỊ HIV Các chiến lược liệu pháp gen dựa trên những tiến bộ của chúng ta trong hiểu biết về di truyền của virus HIV (sinh học phân tử và sinh bệnh học của HIV) trong những năm gần đây. Cấu trúc của virus HIV và sự nhân lên của HIV trong tế bào chủ đã được trình bày ở phần trên. Theo lí thuyết, chu trình sống và tái bản của virus có thể bị kìm hãm bởi sự kìm hãm chức năng của một hay nhiều gen và các protein thích hợp của chúng. Mẫu động vật là không tốt cho các nghiên cứu HIV; rất nhiều nghiên cứu liệu pháp gen y học ban đầu có cơ sở là các kinh nghiệm trong nuôi cấy tế bào in vitro. Trên cơ sở các kinh nghiệm đầu tiên này, một số chiến lược được cố gắng thử nghiệm trên pha I (trong một số trường hợp trên các thử nghiệm pha II) với các cá nhân nhiễm HIV. (bảng 4) Tất cả các thử nghiệm khoa học đòi hỏi các phác thảo thử nghiệm công phu, nó mô tả chi tiết chế độ điều trị, tiêu chuẩn đáp ứng miễn dịch với việc phát triển sổ theo dõi thông tin chi tiết người bệnh (người bệnh thu được lợi ích gì từ điều trị, mô tả các phản ứng phụ…). Trên thực tế, người bệnh hoàn toàn tự nguyện và có thể lút lui khỏi thử nghiệm bất cứ lúc nào.  Các thử nghiệm pha I: nhằm xác định hiệu ứng phụ, đánh giá liều lượng điều trị lớn nhất cho phép ở người và tìm các dấu hiệu phản ứng. Người bệnh đầu tiên nhận được liều lượng thấp, cho phép các hiệu ứng phụ nhỏ nhất trên cơ sở kinh nghiệm từ các mẫu động vật. Mỗi cấp liều lượng thường có 3 người bệnh được điều trị. Mức độ liều lượng không tăng lên ở mỗi cá nhân trong nhóm này nhưng tăng lên trong nhóm 3 người bệnh mới nếu các hiệu ứng phụ xảy ra một cách hợp lí. Số người bệnh lớn hơn sau đó được điều trị với liều lượng này hoặc liều lượng thấp hơn khi các đánh giá về liều lượng tối đa có thể chấp nhận được đã hoàn thành. Các hồ sơ đầy đủ về các hiệu ứng phụ chủ quan hoặc khách quan được giữ lại. Liệu pháp gen đem lại một số hiệu ứng phụ khách quan do đó liều lượng thích hợp tối đa thường khác nhau với mỗi điều trị.  Các thử nghiệm pha II: Nếu các điều trị mới không cho dấu hiệu rõ ràng về hiệu quả của liệu pháp gen qua thử nghiệm pha I, cần tiến hành các thử nghiệm tiếp theo trên các nhóm người bệnh không nhận được nhiều lợi ích từ điều trị. Mục đích của các thử nghiệm pha II là để tìm ra thuốc có hiệu quả cho liệu pháp. Các thử nghiệm pha II thường sử dụng một liều lượng không đáng kể so với liều lượng tối đa cho phép trong pha I. Ghi chép cẩn thận về hiệu ứng phụ cũng được bảo tồn trong các thử nghiệm pha II.  Các thử nghiệm pha III: các thử nghiệm pha III là sự xác định phức tạp hơn các vấn đề cho liệu pháp mới bên cạnh các phương thức liệu pháp trung gian. Sự điều trị phải được kiểm tra đối chứng với các phương thức đã được thiết lập, thường trong các thử nghiệm y học ngẫu nhiên. Điều này có nghĩa rằng những người bệnh ngẫu nhiên được lựa chọn để điều trị với liệu pháp mới sau đó so sánh kết quả. Sự trình bày quan trọng dưới đây sẽ là các nghiên cứu liệu pháp gen luôn có trong các thử nghiệm. Hai chiến lược chính cho liệu pháp gen chống lại HIV đang được cố gắng tiến hành: - Đưa các gen mới tới các tế bào đích nhiễm HIV nhằm chống lại quá trình tái bản của HIV. - Biến đổi di truyền của các tế bào miễn dịch nhằm tăng đáp ứng miễn dịch đặc hiệu chống lại HIV. Mỗi nguyên lí chính này có một số dạng chiến lược khác nhau được thể hiện trong (bảng 2) 3.3. SỰ KÌM HÃM HIV NỘI BÀO Liệu pháp gen nhằm kìm hãm HIV nội bào có cơ sở không những trên các axit nucleic của virus mà còn trên các protein của tế bào. 3.3.1. Liệu pháp có dựa trên các axit nucleic của virus Liệu pháp dựa trên các ...