Ứng dụng phân tích cột sống kỹ thuật số trong phục hồi chức năng

Bài viết kết hợp ứng dụng thiết bị Diers (DIERS international GmbH, CHLB Đức) và thiết bị đo lực cơ Tergumed 710 (Proxomed Medizintechnik GmbH, CHLB Đức) để đánh giá cấu trúc và chức năng của cột sống, hỗ trợ hiệu quả cho bác sĩ khi thăm khám chẩn đoán lâm sàng, và điều trị trong lĩnh vực phục hồi chức năng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng phân tích cột sống kỹ thuật số trong phục hồi chức năng Vật lý ỨNG DỤNG PHÂN TÍCH CỘT SỐNG KỸ THUẬT SỐ TRONG PHỤC HỒI CHỨC NĂNG Nguyễn Thế Thường1*, Huỳnh Việt Dũng1, Nguyễn Quý Hoàng2, Trần Quang Khang3 Tóm tắt: Đo lường và đánh giá các dị tật cột sống là nhu cầu rất phổ biến hiện nay. Phương pháp thông dụng nhất là sử dụng X-quang. Tuy nhiên, do tia X là bức xạ ion hóa, nên phương pháp này rất dễ gây ra tác dụng phụ không mong muốn khi kiểm tra nhiều lần và đặc biệt không dùng thường xuyên được cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Hệ thống phân tích cột sống kỹ thuật số sử dụng công nghệ quét địa hình bề mặt với ưu điểm là không dùng tia bức xạ nên phù hợp cho mọi lứa tuổi, có thể theo dõi và đánh giá liên tục, cho hình ảnh toàn bộ cột sống và sự bất đối xứng của các nhóm cơ cột sống. Kết hợp với kỹ thuật đo lực, kết quả nghiên cứu cho thấy, phương pháp này có thể đo lường, đánh giá được sự tương quan giữa hình thái và chức năng của cột sống, có thể áp dụng thường xuyên để theo dõi hiệu quả của các liệu pháp phục hồi chức năng.Từ khóa: Biến dạng cột sống; Quét địa hình bề mặt; Phân tích cột sống kỹ thuật số. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Cong vẹo cột sống là tình trạng bất thường về đường cong cột sống, một bệnh lý rất phổ biếntrong cuộc sống hiện nay, và ngày càng có xu hướng gia tăng ở trẻ nhỏ [1]. Có rất nhiều nguyênnhân gây nên tình trạng này trong đó có lối sống ít vận động, đặc biệt với những người làm việctrong văn phòng, ngồi lâu, sai tư thế dẫn tới các nhóm cơ ở hai bên cột sống thường xuyên bị cocứng, yếu và mất cân đối, tình trạng cột sống bị cong sang một bên hoặc xoay các đốt sống,...Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàngngày, mà còn tác động tới các cơ quan khác như tim, phổi do biến dạng lồng ngực, và đặc biệtgây đau lưng mãn tính. Để chẩn đoán và đánh giá vẹo lệch cột sống, bên cạnh việc thăm khám lâm sàng thì phươngpháp phổ biến nhất hiện nay mà các bác sĩ sử dụng là chẩn đoán X-quang. Tuy nhiên, hạn chếcủa X-quang là dùng bức xạ ion hóa (tia X) nên dễ gây tác dụng phụ và đặc biệt là không thểdùng thường xuyên cho trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Quét địa hình bề mặt (rasterstereography)sử dụng nguyên lý thu nhận ánh sáng chiếu tới và phản xạ ở bề mặt lưng, từ đó, tính toán dựatrên mô hình xoay đốt sống theo hình dạng bề mặt lưng, tái tạo hình dạng của toàn bộ cột sốngđể phân tích, mang tới rất nhiều ưu điểm: không dùng tia bức xạ nên không có tác dụng phụ, chokết quả trực quan, nhanh chóng và dễ dàng, và đặc biệt là độ tin cậy của phương pháp này khi sosánh với phương pháp X-quang cũng đã được minh chứng trong rất nhiều các nghiên cứu. Liljenqvist et al. [2] nghiên cứu trên 95 bệnh nhân bị vẹo cột sống và 18 bệnh nhân bị gù cộtsống bằng việc đo góc Cobb, độ lệch cột sống theo mặt phẳng cắt dọc (sagittal plane) và xoaymỏm gai thân đốt sống cho thấy kết quả sự tin cậy của phương pháp này trong đánh giá, bổ sungcho X-quang trong chẩn đoán lâm sàng và cũng giảm số lần cần thiết phải chụp X-quang.Hackenberg et al. [3] cũng minh chứng tính chính xác của phương pháp này khi so sánh với X-quang kỹ thuật số trong kiểm tra 52 bệnh nhân bị vẹo cột sống nặng trước và sau phẫu thuật vớigóc Cobb trên 50o. Đặc biệt trong nghiên cứu đa trung tâm thực hiện bởi Knot et al. [4] khi sosánh thiết bị phân tích cột sống kỹ thuật số sử dụng công nghệ quét địa hình bề mặt (DIERSinternational GmbH, CHLB Đức) và X-quang trong đánh giá vẹo lệch cột sống ở trẻ em thanhthiếu niên Mỹ từ 8-18 tuổi. Kết quả trên 170 đối tượng nghiên cứu cho thấy độ tin cậy và tiện lợicủa thiết bị này trong nghiên cứu sự gù, vẹo, lệch cột sống ngực, cột sống thắt lưng. Ứng dụng phương pháp quét địa hình bề mặt để nghiên cứu sự thay đổi hình dạng của cộtsống ảnh hưởng đến chức năng vận động, đặc biệt là sự mất cân đối của các nhóm cơ cột sống làvấn đề rất mới còn ít được nghiên cứu. Trong nghiên cứu này, chúng tôi kết hợp ứng dụng thiết134 N. T. Thường, …, T. Q. Khang, “Ứng dụng phân tích cột sống … trong phục hồi chức năng.”Nghiên cứu khoa học công nghệbị Diers (DIERS international GmbH, CHLB Đức) và thiết bị đo lực cơ Tergumed 710(Proxomed Medizintechnik GmbH, CHLB Đức) để đánh giá cấu trúc và chức năng của cột sống,hỗ trợ hiệu quả cho bác sĩ khi thăm khám chẩn đoán lâm sàng, và điều trị trong lĩnh vực phục hồichức năng. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Bệnh nhân đến phòng khám chuyên khoa phục hồi chức năng MTT RehaClinic, có dấu hiệubệnh lý về đau lưng và vẹo lệch cột sống, được thăm khám kiểm tra lâm sàng và quét địa hình bềmặt lưng bằng thiết bị Diers Diers (DIERS international GmbH, CHLB Đức). Bệnh nhân đứng ởtư thế thẳng đứng, khoảng cách 2 mét trước máy quét. Má ...