Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ

Bài viết Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ giới thiệu một số định hướng nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ như ứng dụng trong công tác quản lý, điều hành an toàn giao thông, quản lý điểm đen, hỗ trợ lái xe an toàn, thẩm tra an toàn giao thông, kiểm tra, phát hiện các vấn đề nguy hiểm trên đường, công tác cưỡng chế giao thông,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ ỨNG DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG LĨNH VỰC AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ths. Dương Minh Tuấn Ks. La Văn Ngọ Ks. Đỗ Tuấn Phương Trung tâm An toàn giao thông Viện Khoa học và Công nghệ GTVT TÓM TẮT: Bài viết giới thiệu một số định hướng nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ như ứng dụng trong công tác quản lý, điều hành an toàn giao thông, quản lý điểm đen, hỗ trợ lái xe an toàn, thẩm tra an toàn giao thông, kiểm tra, phát hiện các vấn đề nguy hiểm trên đường, công tác cưỡng chế giao thông,... Đây là cơ sở quan trọng để góp phần hiện đại hóa, tự động hóa các quá trình, nâng cao hiệu quả, hiệt suất công việc, qua đó góp phần cải thiện và nâng cao an toàn giao thông đường bộ. Từ khóa: An toàn giao thông, trí tuệ nhân tạo, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong an toàn giao thông, giao thông thông minh, thẩm tra an toàn giao thông. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới, mở ra một giai đoạn phát triển mới của khoa học công nghệ với những ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trí tuệ nhân tạo, một trong những thành tựu quan trọng của quá trình phát triển, đang có những bước phát triển vượt bậc với sự hỗ trợ của nhiều công nghệ tiên tiến, sự xuất hiện của hệ thống dữ liệu lớn, các công nghệ, thiết bị giúp kết nối vạn vật, qua đó từng bước mở ra một giai đoạn mới của quá trình tự động hóa. Trí tuệ nhân tạo có thể được hiểu đơn giản là một mô hình máy tính mô phỏng não bộ con người, có khả năng học tập, tự học, tự rút kinh nghiệm để có thể thực hiện các công việc mới. Về cơ bản, đây là một mô hình máy tính được lập trình, được đào tạo để có thể thực hiện một số công việc nhất định. Các mô hình này có tốc độ xử lý dữ liệu nhanh chóng, mức độ chính xác và hiệu quả ngày càng được cải thiện với nhiều chức năng được tích hợp, tạo nên những bộ não nhân tạo với khả năng ứng dụng rộng rãi. Lĩnh vực trí tuệ nhân tạo là phạm trù và lĩnh vực riêng, chuyên sâu với đội ngũ chuyên gia riêng, do đó để có thể ứng dụng trong lĩnh vực nhất định cần có sự hợp tác, phối với giữa các bên. Thông thường, quá trình xây dựng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong một công việc, lĩnh vực nhất định bao gồm các bước như sau: - Bước 1: Xây dựng mô hình trí tuệ nhân tạo: Các kỹ sư, người lập trình sẽ dựa trên nội dung công việc cụ thể để lựa chọn mô hình và tiến hành lập trình, xây dựng nên mô hình trí tuệ nhân tạo phù hợp. Thông thường đây là công việc quan trọng nhất, thể hiện các bước đột phá về trí tuệ của người lập trình, là thước đo quan trọng thể hiện sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. Thực tế các mô hình hiện nay chủ yếu mới chỉ thực hiện được các công việc 105 ở phạm vi đơn giản, đơn lẻ. Tuy nhiên tốc độ phát triển của lĩnh vực này rất nhanh và đột phá, do đó đây là lĩnh vực vô cùng hứa hẹn và không giới hạn, mở ra tương lai đầy triển vọng cho quá trình tự động hóa. - Bước 2: Tiến hành huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo: Để thực hiện quá trình huấn luyện cần có hệ thống dữ liệu có sẵn về một vấn đề nhất định. Các dữ liệu này có thể ở dạng hình ảnh, video, âm thanh, các dạng tín hiệu điện tử khác,...Qua quá trình huấn luyện, mô hình sẽ nhận thức được các vấn đề nào đó theo yêu cầu (dựa trên các dữ liệu huấn luyện), qua đó giúp mô hình có khả năng tự nhận thức được vấn đề tương tự khi cung cấp dữ liệu mới cho nó (Khả năng ghi nhớ, nhận thức và ứng dụng nó tương tự chức năng của não bộ con người). - Bước 3: Kiểm tra, đánh giá: Sau khi được huấn luyện, mô hình cần được kiểm tra, đánh giá theo các tiêu chuẩn nhất định, đủ điều kiện mới được đưa vào ứng dụng. - Bước 4: Ứng dụng: Khi mô hình đã được kiểm nghiệm và có khả năng thực hiện chức năng công việc yêu cầu, mô hình sẽ được ứng dụng dưới dạng các chương trình hỗ trợ, trợ lý ảo hay trong mô hình tự động, người máy, rô bốt, qua đó góp phần nâng cao tốc độ, hiệu quả công việc. Giao thông vận tải nói chung và lĩnh vực an toàn giao thông nói riêng cũng đang tích cực nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong một số công việc nhất định. Điển hình nhất trong lĩnh vực này là nghiên cứu, xây dựng các trợ lý ảo cho phương tiện, xe tự lái, ứng dụng trí tuệ nhân tạo xác định hư hỏng mặt đường, hư hỏng các công trình cầu,...Trong đó việc phát triển trí tuệ nhân tạo trong xe tự lái, trợ lý ảo hỗ trợ lái xe trở thành một trong những xu thế nghiên cứu, phát triển của không chỉ các hãng sản xuất ô tô mà còn là xu hướng chung của các nước tiên tiến trên thế giới. Riêng trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ, các hoạt động chính và nổi bật bao gồm: Công tác quản lý, xây dựng thể chế, chính sách an toàn giao thông (hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, nâng cao năng lực của các tổ chức về an toàn giao thông, xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về an toàn giao thông, có sự đồng bộ, kết nối các bên liên quan (bao gồm việc xây dựng, phát triển các công cụ phân tích dữ liệu, xây dựng dữ liệu về tai nạn giao thông, dữ liệu xử phạt hành chính, có sự kết nối đa bên)); Nâng cao an toàn cho hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông (hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; Xây dựng bản đồ điểm đen, đẩy mạnh thực hiện thẩm tra an toàn giao thông đường bộ; đầu tư, nâng cấp hệ thống đường, xây dựng hệ thống giao thông tiếp cận, xây dựng làn giành riêng cho ô tô, xe máy, đảm bảo hành lang an toàn giao thông; ứng dụng công nghệ trong quản lý, điều hành giao thông, tổ chức giao thông thông minh, theo thời gian thực, kết nối giao thông các ...