Ứng dụng WebGIS thể hiện thông tin chất lượng môi trường không khí ở thành phố Hồ Chí Minh

Bài viết Ứng dụng WebGIS thể hiện thông tin chất lượng môi trường không khí ở thành phố Hồ Chí Minh giới thiệu cách vận dụng các phương pháp thể hiện trực quan bản đồ với sự hỗ trợ của phần mềm GIS để xử lý các số liệu đo quan trắc môi trường tại 9 điểm quan trắc trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng WebGIS thể hiện thông tin chất lượng môi trường không khí ở thành phố Hồ Chí MinhThe fourth Scientific Conference - SEMREGG 2018 ỨNG DỤNG WEBGIS THỂ HIỆN THÔNG TIN CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Thiên Bảo1, Vũ Xuân Cường1 1 Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. HCM, 236B Lê Văn Sỹ, Phường 1, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh Email: ltbao@hcmunre.edu.vn TÓM TẮT Ô nhiễm môi trường là vấn đề nóng mà xã hội đang ngày càng quan tâm. Dữ liệu quan trắcchất lượng môi trường không khí sẽ cung cấp thông tin cho người sử dụng để đưa ra những phântích, đánh giá, các biện pháp để bảo vệ và công bố thông tin quan trắc cho cộng đồng. Bài báo giớithiệu cách vận dụng các phương pháp thể hiện trực quan bản đồ với sự hỗ trợ của phần mềm GIS đểxử lý các số liệu đo quan trắc môi trường tại 9 điểm quan trắc trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Kếtquả được thể hiện bằng WebGIS với các giao diện phù hợp để công bố kết quả quan trắc chất lượngmôi trường không khí một cách rõ ràng, tiện lợi. Từ khóa: WebGIS, bản đồ chuyên đề, trực quan hóa dữ liệu, quan trắc môi trường, chất lượngmôi trường không khí. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, mạng lưới quan trắc và thể hiện các chỉ số quan trắc môi trường không khí, quantrắc nước mặt đã và đang hoàn thiện theo kế hoạch thực hiện quy hoạch mạng lưới quan trắc Tàinguyên và Môi trường quốc gia [1]. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, các kết quả quan trắc môi trườngkhông khí được công bố qua các bảng thông báo điện tử ở các nơi trên địa bàn bằng cách thể hiệnnhững thông số nào vượt hạn mức cho phép bằng màu đỏ để cảnh báo cho người dân, ngược lạinhững thông số sẽ thể hiện màu xanh khi nằm trong mức giới hạn cho phép. Cách làm trên tuy cóvẻ rất rõ ràng, chi tiết nhưng không đem lại hiệu quả truyền thông như mong muốn vì người dùngkhó hình dung khi chưa tận dụng các phương pháp bản đồ chuyên đề để thể hiện trực quan và sinhđộng. Hơn nữa, mỗi thông số đều có những ý nghĩa, mức độ nguy hại khác nhau và không phải aicũng biết về điều này. Mặt khác, bản chất của dữ liệu quan trắc môi trường là dữ liệu không gian vìvậy phải gắn với vị trí cụ thể trên bề mặt Trái Đất. Vì thế, chúng ta nên sử dụng bản đồ để thể hiệnvị trí các điểm quan trắc với những phương pháp thể hiện thích hợp để hiển thị kết quả đo. Bản đồnày có thể công bố qua nhiều kênh, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển của Internet thì WebGIS làmột kênh hiệu quả, khả thi vì điểm mạnh của WebGIS là có thể truy cập mọi lúc, mọi nơi các thôngtin GIS mà không cần có phần mềm GIS. Bài báo này sẽ trình bày việc thành lập một WebGIS cơbản giúp người sử dụng tương tác với các bản đồ mà không cần có phần mềm GIS chuyên biệt.Ngoài ra, dữ liệu quan trắc môi trường được trực quan hóa và phân tích để đưa ra các nhận định vềhiệu quả của từng giải pháp. 2. DỮ LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP2.1. Dữ liệu Bản đồ nền: Shapefile ranh giới quận/huyện ở Thành phố Hồ Chí Minh [2].266 Hội nghị Khoa học Công nghệ lần thứ 4 - SEMREGG 2018 Số liệu quan trắc khu vực Thành phố Hồ Chí Minh được cung cấp bởi Sở Tài nguyên & Môitrường TP. HCM: là kết quả quan trắc tại 9 trạm quan trắc vào tháng 1 năm 2005 với các thông sốchất lượng môi trường không khí: CO, SO2, NO2, PM2.5,…2.2. Phương pháp2.2.1. Đối với dữ liệu quan trắc môi trường  Phần tính toán chỉ số từ dữ liệu thô Các thông số quan trắc thô sẽ được sắp xếp lại theo từng trạm quan trắc và được tính toán theo“Sổ tay hướng dẫn tính toán chỉ số chất lượng không khí” [3] và “ Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia vềchất lượng không khí xung quanh” [4] do Tổng cục Môi trường ban hành. Các số liệu quan trắc đã tính sẽ được lưu thành bảng. Trong đó, nội dung bảng sẽ thể hiện:ngày, giờ, tên trạm, tọa độ trạm quan trắc, thông số quan trắc thô, AQI theo giờ của từng thông số,AQI theo giờ tại các trạm quan trắc.  Phần thể hiện trực quan Dữ liệu quan trắc môi trường là dữ liệu không gian nên cần phải thể hiện trên bản đồ với cácphương pháp thể hiện trực quan khác nhau - Trực quan hóa dữ liệu [5]. Có nhiều phương pháp thểhiện nội dung bản đồ, khác nhau tùy theo đặc điểm của đối tượng (điểm, đường, vùng) và giá trịthông tin (định lượng hay định tính, liên tục hay rời rạc,…). - Đối với dữ liệu quan trắc môi trường (định lượng) được thu thập tại từng trạm quan trắc (địnhvị theo điểm) ta có thể sử ký hiệu theo điểm và biểu đồ định vị, cụ thể là: + Ký hiệu điểm dùng thể hiện chỉ số AQI với màu thay đổi theo giá trị đúng với quy định đãban hành. + Biểu đồ định vị để thể hiện các thông số cụ thể. Các biểu đồ có thể dùng là biểu đồ tròn, biểuđồ cột, đồ thị, radar. Việc lựa chọn hình thức biểu diễ ...