Ứng phó với những rào cản trong thương mại quốc tế ở Việt Nam hiện nay

Bài viết này tác giả phân tích tình hình ứng phó với các rào cản thương mại quốc tế ở Việt Nam, qua đó đưa ra những khuyến nghị nhằm giúp Việt Nam ứng phó tốt với các rào cản thương mại quốc tế trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu và rộng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng phó với những rào cản trong thương mại quốc tế ở Việt Nam hiện nay Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 ỨNG PHÓ VỚI NHỮNG RÀO CẢN TRONG THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Response to barriers in international trade in Vietnam today ThS. Lƣơng Xuân Minh Khoa kế toán- kiểm toán Trường Đại học Ngân Hàng TP.HCM Email: minhkb.buh@gmail.com TÓM TẮT Những năm gần đây đƣợc đánh giá là giai đoạn nhiều khó khăn đối với cộng đồng doanh nghiệp trong nƣớc do sự thay đổi từ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình dƣơng, xu hƣớng chống toàn cầu hóa bùng phát, Mỹ tăng lãi suất và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tƣ đang tới… Những nhân tố đó có thể dẫn tới sự đảo chiều của thƣơng mại, đầu tƣ quốc tế, ảnh hƣởng lớn đến các nền kinh tế mới nổi, có độ mở cao, coi xuất khẩu và đầu tƣ nƣớc ngoài là những động lực tăng trƣởng chính nhƣ Việt Nam. Thực tế cho thấy đã và đang có không ít doanh nghiệp (DN) Việt Nam luôn bị lép vế và thua thiệt trong các vụ tranh chấp thƣơng mại và kiện chống bán phá giá khi tham gia hội nhập. Nguyên nhân căn bản của sự thua thiệt này là do các DN còn rất mơ hồ về pháp lý thƣơng mại và tinh thần đoàn kết để ứng phó với các rào cản thƣơng mại còn yếu. Do đó qua bài viết này tác giả phân tích tình hình ứng phó với các rào cản thƣơng mại quốc tế ở Việt Nam, qua đó đƣa ra những 417 International science conference “International trade - Policies and practices in Vietnam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 khuyến nghị nhằm giúp Việt Nam ứng phó tốt với các rào cản thƣơng mại quốc tế trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu và rộng. Từ khóa: chính sách thƣơng mại,chính sách thƣơng mại quốc tế, rào cản thƣơng mại quốc tế, ứng phó rào cản thƣơng mại quốc tế SUMMARY In recent years, it has been considered a difficult period for the domes- tic business community due to changes from the Trans-Pacific Partner- ship Agreement, the trend of anti-globalization boom, the US raising interest rates and the the fourth industrial revolution is coming ... These factors can lead to the reversal of trade, international investment, great- ly affecting emerging economies, high openness, export considerations and Foreign investment is the main growth engine like Vietnam. In fact, there have been many Vietnamese enterprises that have always been inferior and lost in trade disputes and anti-dumping lawsuits when join- ing the integration. The fundamental reason for this loss is that busi- nesses are still very vague about trade legal and solidarity to deal with weak trade barriers. Therefore, in this article, the author analyzes the situation of dealing with international trade barriers in Vietnam, thereby making recommendations to help Vietnam respond well to international trade barriers in the context of deep and broad international economic integration scene. Keywords: trade policy, international trade policy, international trade barriers, response to international trade barriers 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Những thay đổi trong chính sách thƣơng mại của Việt Nam kể từ năm 1986 đã cho phép các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận với thị 418 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 trƣờng thế giới, đồng thời cũng giúp các doanh nghiệp nƣớc ngoài tham gia vào thị trƣờng của Việt Nam. Năm 2007, Việt Nam gia nhập WTO, đánh dấu việc hoàn thành cơ bản lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. Tới nay, Việt Nam đã thiết lập quan hệ thƣơng mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, đƣợc xem là nƣớc có nền kinh tế hƣớng ra xuất khẩu mạnh mẽ nhất ASEAN, là quốc gia có nền kinh tế với ―độ mở‖ khá cao.WTO là tổ chức thƣơng mại lớn nhất toàn cầu. Trở thành thành viên của tổ chức này là chúng ta đã đƣợc ―chơi‖ trong ―sân chơi chung‖ với một ―luật chơi chung‖ bình đẳng và công bằng với các nƣớc phát triển - những khách hàng lớn và khó tính. Trung bình mỗi năm Việt Nam xảy ra gần 100 vụ kiện chống bán phá giá và tranh chấp thƣơng mại, đa số các vụ kiện này phần thiệt thòi luôn thuộc về DN nƣớc ta. Từ năm 1995 đến năm 2015, đã có tổng cộng 73 vụ kiện phòng vệ thƣơng mại của nƣớc ngoài điều tra với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, trong đó, hàng xuất khẩu của Việt Nam đã chịu 43 vụ kiện chống bán phá giá, 15 vụ kiện tự vệ, 5 vụ chống trợ cấp và 10 vụ chống lẩn tránh thuế. Mƣời hai ngành hàng gồm: thủy sản, chất dẻo, cao-su, giấy, dệt may, da giày, thiết bị điện, máy móc phụ tùng, linh kiện điện tử, đồ nội thất, đo lƣờng, các sản phẩm thép và kim loại, là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam có tần suất vƣớng các vụ kiện chống bán phá giá ngày càng lớn. Các DN Việt Nam đang phải đối mặt với không ít thách thức từ rào cản thƣơng mại, trong khi đó, các DN hiện rất ―lơ mơ‖ về vấn đề này. Rất nhiều DN bỡ ngỡ trong việc tiếp cận thông tin pháp luật thƣơng mại của các nƣớc mà Việt Nam tham gia ký kết. Việc làm rõ khái niệm rào cản thƣơng mại và các tiêu chuẩn kỹ thuật mà phía đối tác đƣa ra, và việc minh bạch trong việc công bố xuất xứ hàng hóa xuất khẩu vẫn là một thách thức không nhỏ đối với DN Việt Nam. Đó có thể coi là bài học 'nằm lòng' dành cho tất cả các DN Việt Nam trƣớc khi đƣa hàng ra nƣớc ngoài. 419 International science conference “International trade - Policies and practices in Vietnam”, ISBN: 978 - 604 - 67 - 1403 - 3 2. LÝ THUYẾT RÀO CẢN THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ Thƣơng mại quốc tế là việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ (hàng hóa hữu hình và hàng hóa vô hình) giữa các quốc gia, tuân theo nguyên tắc trao đổi ngang giá nhằm đƣa lại lợi ích cho các bên. Thuật ngữ rào cản đối với thƣơng mại đƣợc đề cập lần đầu tiên và chí ...