Vắc-xin phòng chống ung thư cổ tử cung

Vắc-xin phòng chống ung thư cổ tử cungNguyễn Văn Tuấn Viện nghiên cứu y khoa Garvan Sydney, Australia Gần đây, báo chí trong và ngoài nước loan tin cho biết công ti dược Merck vừa công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng cho thấy vắc-xin Gardasil có hiệu quả phòng chống ung thư 100%. Trên một số tạp san y khoa ở Mĩ và Âu châu cũng loan tin này dưới dạng “tin tức”. Phải nói đó là một tiến triển rất đáng chú ý trong việc phòng chống ung thư cổ tử cung. Nhưng ý nghĩa của con...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vắc-xin phòng chống ung thư cổ tử cung Vắc-xin phòng chống ung thư cổ tử cung Nguyễn Văn Tuấn Viện nghiên cứu y khoa Garvan Sydney, AustraliaGần đây, báo chí trong và ngoài nước loan tin cho biết công ti d ược Merck vừacông bố kết quả thử nghiệm lâm sàng cho thấy vắc-xin Gardasil có hiệu quảphòng chống ung thư 100%. Trên một số tạp san y khoa ở Mĩ và Âu châu cũngloan tin này dưới dạng “tin tức”. Phải nói đó là một tiến triển rất đáng chú ýtrong việc phòng chống ung thư cổ tử cung. Nhưng ý nghĩa của con số “hiệu quả100%” này là gì đối với y tế công cộng ở nước ta? Có quả thật vắc-xin có khảnăng ngăn ngừa 100% ung thư cổ tử cung? Trong bài viết này tôi sẽ bàn qua haivấn đề đó, và hi vọng sẽ cung cấp cho bạn đọc một cái nhìn chính xác và trungthực hơn.Ung thư cổ tử cung tại nước ta là một loại ung thư phổ biến nhất trong các nướcĐông Nam Á. Đặc biệt, tại Thành phố Hồ Chí Minh và miền Nam nói chung, tỉ lệphát sinh ung thư hàng năm (khoảng 26 trên 100.000 phụ nữ) cao gấp 4 lần so vớitỉ lệ ở Hà Nội và phụ nữ Tây phương (1). Tại các nước Tây phương như Mĩ và Úccó đông người Việt cư trú, vấn đề ung thư cổ tử cung ở phụ nữ Việt cũng đượcgiới y tế địa phương đặc biệt quan tâm bởi vì tỉ lệ phát sinh trong cộng đồng ngườiViệt thuộc vào hàng cao nhất thế giới (2,3).Hiện nay, y tế có hai sách lược để phòng ngừa ung thư: một là xúc tiến một phongtrào sức khỏe cộng đồng; và hai là truy tìm ung thư và ngăn ngừa trước khi bệnhxảy ra. Phong trào sức khỏe cộng đồng là một hình thức tuyên truyền, giáo dụcquần chúng sao cho họ có một cuộc sống lành mạnh, như tập thể dục thườngxuyên, ăn uống điều độ, tránh hay ngưng hút thuốc, giảm hay tránh uống rượu biathái quá, cẩn thận trong quan hệ tình dục, v.v… Truy tìm ung thư có nghĩa là xétnghiệm ung thư; và nếu ung thư được phát hiện thì chữa trị có thể cứu sống bệnhnhân, hay ít ra là kéo dài tuổi thọ.Mặc dù ung thư nói chung là một bệnh có nguyên nhân từ rối loạn về quá trình sảnsinh và tái sản sinh tế bào, nhưng nhiều bằng chứng trong vòng ba thập niên quacho thấy ung thư cổ tử cung xuất phát từ nhiễm trùng. Yếu tố nguy cơ chính gâynên phần lớn trường hợp ung thư cổ tử cung là virút “human papilloma virus”(viết tắt là HPV). Theo một nghiên cứu tổng hợp gần đây, có đến 96% các trườnghợp ung thư cổ tử cung có tiền sử bị nhiễm HPV. Xuất phát từ kết quả trên, cácnhà nghiên cứu đã phát triển được phương pháp xét nghiệm HPV một cách nhanhvà gọn, và phương pháp này đã được áp dụng trong hơn hai mươi năm qua trên thếgiới.Bởi vì ung thư cổ tử cung một phần lớn liên quan đến nhiễm trùng, cho nên bướckế tiếp là phát triển vắc-xin để phòng chống ung thư trước khi bệnh phát sinh.Công ti dược Merck (Mĩ) đã đi tiên phong trong việc nghiên cứu và sản xuất vắc-xin này (có tên là Gardasil). Năm vừa qua (2005), Merck thử nghiệm vắc-xin trênhơn 10.000 phụ nữ trong 33 nước trên thế giới tuổi từ 15 đến 26, và sau 17 thángtheo dõi, kết quả cho thấy trong nhóm 5301 người được chích vắc-xin Gardasilkhông có ai bị tiền ung thư (ở giai đoạn 2), nhưng trong nhóm 5258 người khôngchích vắc-xin có 21 phụ nữ bị tiền ung thư (4). Một nghiên cứu lớn khác ở 33.000phụ nữ tuổi từ 15 đến 25 trong 14 nước cũng cho thấy kết quả tương tự.Kết quả rất khả quan trên cộng với những chiêu thức tiếp thị tinh vi của kĩ nghệdược phẩm làm cho nhiều người, kể cả giới bác sĩ, tưởng rằng vắc-xin có hiệu quảngăn ngừa ung thư cổ tử cung 100%. Nh ưng trong thực tế thì vắc-xin không thểphòng chống ung thư cổ tử cung 100% được. Để hiểu lí do tại sao, có lẽ cần phảixem xét qua quá trình phát triển của ung thư như sau:Bốn giai đoạn phát triển ung thưĐối với ung thư cổ tử cung, quá trình phát triển của một tế bào bình thường đếnung thư được chia ra làm 4 giai đoạn chính, từ nhẹ đến nặng như sau (5): Giai đoạn 1 là bị nhiễm HPV. Như nói trên phần lớn ung thư cổ tử cung là  do nhiễm HPV, nhưng không phải bất cứ ai bị nhiễm HPV đều có ung th ư! Trong thực tế, ở độ tuổi đôi mươi (hay khi mới có quan hệ tình dục), có khoảng 60% đến 80% phụ nữ bị nhiễm virút HPV; nhưng sau 12 tháng, 70% trong số này không còn bị nhiễm nữa, và sau 24 tháng chỉ còn 9% tiếp tục bị nhiễm HPV.Sau khi bị nhiễm HPV, một trong ba t ình huống lâm sàng sẽ xảy ra: hoặc là virútchỉ thụ động (tức là chỉ có mặt trong tế bào nhưng không gây tác hại); hoặc làvirút sẽ gây nên một vài bệnh liên quan đến cổ tử cung; hoặc virút sẽ tiến triển vàlàm hại tế bào gây tên tình trạng “tiền ung thư”. Giai đoạn 2 là tiền ung thư. Phụ nữ nằm trong tình trạng này vẫn bình  thường, và vẫn chưa thể gọi là mắc bệnh “ung thư”. Đây chính là giai đoạn mà y khoa muốn nhận bệnh và ngăn ngừa bệnh trước khi tế bào phát triển thành ung thư. Chỉ có khoảng 10% phụ nữ bị nhiễm HPV (giai đoạn 1) trở thành tiền ung thư. Phần lớ ...