Vắcxin phòng chống ung thư cổ tử cung: hiệu quả lâm sàng và kinh tế

Vắcxin phòng chống ung thư cổ tử cung: hiệu quả lâm sàng và kinh tếNguyễn Văn Tuấn Sau những lùm xùm chung quanh việc cấp giấy phép lưu hành vắcxin phòng chống ung thư cổ tử cung, Bộ Y tế đã nhất trí độ tuổi được tiêm chủng phòng ngừa ung thư là 10-25. Câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu vắcxin có đem lại hiệu quả kinh tế cho người dân? Để trả lời câu hỏi này, trước hết cần phải điểm qua vài sự thật về qui mô và quá trình phát triển ung thư cổ tử...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vắcxin phòng chống ung thư cổ tử cung: hiệu quả lâm sàng và kinh tếVắcxin phòng chống ung thư cổ tử cung: hiệu quả lâm sàng và kinh tế Nguyễn Văn TuấnSau những lùm xùm chung quanh việc cấp giấy phép lưu hành vắcxin phòngchống ung thư cổ tử cung, Bộ Y tế đã nhất trí độ tuổi được tiêm chủng phòng ngừaung thư là 10-25. Câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu vắcxin có đem lại hiệu quả kinhtế cho người dân?Để trả lời câu hỏi này, trước hết cần phải điểm qua vài sự thật về qui mô và quátrình phát triển ung thư cổ tử cung (UTCTC).Ở nước ta, UTCTC là một loại ung thư phổ biến, nhất là ở các tỉnh phía Nam. TạiThành phố Hồ Chí Minh và miền Nam nói chung, hàng năm, cứ 100.000 phụ nữthì có 26 người được chẩn đoán mắc bệnh UTCTC, và tỉ lệ này cao gấp 4 lần sovới tỉ lệ ở Hà Nội và phụ nữ Tây phương. Tại các nước Tây phương như Mĩ vàÚc có đông người Việt cư trú, vấn đề UTCTC ở phụ nữ Việt cũng được giới y tếđịa phương đặc biệt quan tâm bởi vì tỉ lệ phát sinh trong cộng đồng người Việtthuộc vào hàng cao nhất thế giới.Phần lớn trường hợp ung thư cổ tử cung là do virút HPV gây ra. HPV chủ yếu lantruyền qua quan hệ tình dục. Tỉ lệ nhiễm HPV cao nhất ở nữ trong độ tuổi cócường độ hoạt động tình dục cao (tức trong tuổi 18 đến 30), và giảm sau tuổi 30.Có trên 100 týp HPV, nhưng trong số này, có bốn týp HPV chính là 16, 18, 31, và45. Trong số này, hai týp HPV 16 và 18 chiếm khoảng 70% trường hợp UTCTC.Hiệu quả lâm sàng của vắc-xin có ý nghĩa gì?Hiện nay, đã có hai loại vắcxin (Gardasil và Cervarix) được phát triển và có hiệuquả giảm nguy cơ nhiễm virút HPV týp 16, 18, 11 và 6. Kểt quả các nghiên cứulâm sàng cho thấy ở những phụ nữ tuổi từ 15 đến 26, cả hai vắcxin đều có hiệuquả ngăn ngừa nhiễm HPV (hay tiền ung thư) từ 98% đến 100%.Tuy nhiên, một điều quan trọng cần phải nhấn mạnh là hiệu quả 98-100% khôngcó nghĩa là vắcxin ngăn ngừa 98% đến 100% ca ung thư cổ tử cung. Để hiểu đượcphát biểu đó, cần phải điểm qua 4 giai đoạn phát triển của một tế b ào bình thườngđến tế bào ung thư như sau:Giai đoạn 1 là bị nhiễm HPV. Như nói trên phần lớn ung thư cổ tử cung là donhiễm HPV, nhưng không phải bất cứ ai bị nhiễm HPV đều có ung thư! Trongthực tế, ở độ tuổi đôi mươi (hay khi mới có quan hệ tình dục), có khoảng 60% đến80% phụ nữ bị nhiễm HPV; nhưng sau 12 tháng, 70% trong số này không còn bịnhiễm nữa, và sau 24 tháng chỉ còn 9% tiếp tục bị nhiễm HPV.Sau khi bị nhiễm HPV, một trong ba t ình huống lâm sàng sẽ xảy ra: hoặc là virútchỉ thụ động (tức là chỉ có mặt trong tế bào nhưng không gây tác hại); hoặc làvirút sẽ gây nên một vài bệnh liên quan đến cổ tử cung; hoặc virút sẽ tiến triển vàlàm hại tế bào gây tên tình trạng “tiền ung thư”.Giai đoạn 2 là tiền ung thư. Phụ nữ nằm trong tình trạng này vẫn bình thường, vàvẫn chưa thể gọi là mắc bệnh “ung thư”. Đây chính là giai đoạn mà y khoa muốnnhận bệnh và ngăn ngừa bệnh trước khi tế bào phát triển thành ung thư. Chỉ cókhoảng 10% phụ nữ bị nhiễm HPV (giai đoạn 1) trở th ành tiền ung thư. Phần lớnnhững phụ nữ bị tiền ung thư thường ở độ tuổi 25 đến 29. Nói cách khác, thời giantừ khi bị nhiễm HPV đến tiền ung th ư kéo dài từ 5 đến 10 năm. Khoảng 1 phần 3trường hợp trong giai đoạn này sẽ không phát triển thành ung thư, nhưng khoảng12% sẽ phát triển thành ung thư chưa di căn (giai đoạn 3)Giai đoạn 3 là ung thư chưa/không di căn (thuật ngữ y khoa gọi là carcinoma in-situ). Ở giai đoạn này, tế bào có dấu hiệu ung thư nhưng chỉ giới hạn trong cổ tửcung, và do đó điều trị có thể đem lại kết quả khả quan. Một số tr ường hợp ungthư cổ tử cung ở giai đoạn này cũng không phát triển thêm, và một số trường hợpthì bệnh tự nhiên biến mất!Giai đoạn sau cùng là ung thư di căn, tức là tế bào ung thư xâm lấn sang các cơphận khác, và đây chính là giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh. Nhưng chỉ khoảng1% trường hợp từ giai đoạn 2 phát triển thành loại ung thư nguy hiểm ở giai đoạncuối này. Phần lớn phụ nữ mắc bệnh trong giai đoạn này là 50 tuổi trở lên, tức sauthời kì mãn kinh.Không phải bệnh nhân nào cũng tiến triển từ giai đoạn 1 đến giai đoạn 4. Trongthực tế, có nhiều trường hợp ung thư ở giai đoạn 2 và 3 tự nhiên dừng lại và khôngcòn biểu hiện ung thư nữa. Ngay cả quá trình hình thành và phát triển ung thưthường biến chuyển với tốc độ khác nhau, tùy thuộc vào hệ thống miễn dịch có đủmạnh hay không. Do đó, danh từ “ung th ư” trong thực tế bao gồm một số thực thểđược “tiến hóa” bằng nhiều cách khác nhau.Do đó, hiệu quả lâm sàng của vắc-xin được đề cập trên báo chí và trong các báocáo khoa học là hiệu quả ngăn ngừa tiền ung thư (tức giai đoạn 2), chứ không phảingăn ngừa ung thư ở giai đoạn chưa di căn hay giai đoạn di căn.Hiệu quả kinh tếThế thì câu hỏi đặt ra là nếu vắc-xin có hiệu quả ngăn ngừa tiền ung thư 100%, vàvới quá trình phát triển ung thư như trình bày trên, thì vắc-xin này sẽ ngăn ngừabao nhiêu trường hợp ung thư trong một quẩn thể? Chún ...