Vai trò của hoạt động R&D trong việc nâng cao chất lượng thuốc y học cổ truyền

Việt Nam đã hội nhập sâu rộng vào hoạt động thương mại thế giới, đã trở thành một thành tố của chuỗi giá trị toàn cầu trong nền kinh tế thị trường – nơi diễn ra những cạnh tranh gay gắt để tồn tại và phát triển. Các sản phẩm thuốc y học cổ truyền (YHCT) cũng không nằm ngoại lệ. Việc đánh giá đúng vai trò của R&D trong chuỗi giá trị tạo ra sản phẩm thuốc YHCT là cần thiết, giúp nâng cao chất lượng, tăng khả năng cạnh tranh của thuốc YHCT trong nền kinh tế thị trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của hoạt động R&D trong việc nâng cao chất lượng thuốc y học cổ truyền Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghiên cứu Chính sách và Quản lý, Tập 31, Số 2 (2015) 54-59 Vai trò của hoạt động R&D trong việc nâng cao chất lượng thuốc y học cổ truyền Đinh Thanh Hà* Viện Y học Cổ truyền Quân đội, 442 Kim Giang, Hoàng Mai, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 19 tháng 6 năm 2015 Chỉnh sửa ngày 21 tháng 7 năm 2015; Chấp nhận đăng ngày 18 tháng 8 năm 2015 Tóm tắt: Việt Nam đã hội nhập sâu rộng vào hoạt động thương mại thế giới, đã trở thành một thành tố của chuỗi giá trị toàn cầu trong nền kinh tế thị trường – nơi diễn ra những cạnh tranh gay gắt để tồn tại và phát triển. Các sản phẩm thuốc y học cổ truyền (YHCT) cũng không nằm ngoại lệ. R&D là hoạt động sáng tạo, tạo ra sản phẩm mới theo ý tưởng của người nghiên cứu hay theo nhu cầu của thị trường, hoặc theo đơn đặt hàng của nhà sản xuất; bên cạnh đó, R&D cũng là công cụ để cải tiến mẫu mã sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và đổi mới quy trình công nghệ sản xuất, giúp tăng lợi thế cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng. Việc đánh giá đúng vai trò của R&D trong chuỗi giá trị tạo ra sản phẩm thuốc YHCT là cần thiết, giúp nâng cao chất lượng, tăng khả năng cạnh tranh của thuốc YHCT trong nền kinh tế thị trường. Từ khóa: Vai trò R&D trong y học cổ truyền. 1. Đặt vấn đề∗ chủng loại... Những hạn chế này có nguyên nhân là do hoạt động R&D trong YHCT chưa được quan tâm thỏa đáng để hoạt động này phát huy vai trò cải tiến và đổi mới sản phẩm, nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Việt Nam có nguồn dược liệu dồi dào (4000 loài) [1], hoạt tính sinh học cao. Nền YHCT Việt Nam có từ lâu đời, được tổ chức hệ thống. Tuy nhiên, sản phẩm thuốc YHCT Việt Nam chưa được giới y khoa và người tiêu dùng đánh giá cao, khó cạnh tranh với các sản phẩm ngoại nhập. Trong bối cảnh Việt Nam đã hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, đang chuyển đổi mạnh mẽ từ nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường, thì việc nâng cao chất lượng sản phẩm thuốc YHCT, để nâng cao năng lực cạnh tranh là rất cần thiết. Qua khảo sát sơ bộ, tác nhân dẫn đến tình trạng người tiêu dùng chưa đánh giá cao sản phẩm thuốc YHCT Việt Nam là do thuốc YHCT trong nước còn có một số hạn chế như: thiếu ổn định về chất lượng, chưa đa dạng về Bài báo này tập trung làm rõ vai trò của R&D trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm thuốc YHCT. _______ ∗ ĐT.: 84-985828173 Email: thanhhadinh04@yahoo.com 54 Đ.T. Hà / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghiên cứu Chính sách và Quản lý, Tập 31, Số 2 (2015) 54-59 1. Hệ thống y học cổ truyền Việt Nam Tại Việt Nam, YHCT là một bộ phận không tách rời trong hệ thống y tế quốc gia. Việt Nam có trên 60 bệnh viện YHCT; khoảng 80% các bệnh viện đa khoa của y học hiện đại có khoa YHCT; hơn 70% trạm y tế xã/phường có hoạt động khám - chữa bệnh bằng YHCT [2]. 55 Hệ thống YHCT Việt Nam được lồng ghép trong hệ thống y tế quốc gia. Bên cạnh hệ thống tổ chức công lập, còn có hệ thống tổ chức ngoài công lập, như: một số hội nghề nghiệp (hội Đông y, hội châm cứu) và các doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Hệ thống YHCT Việt Nam được khái lược trong bảng dưới đây. Bảng 1. Khái lược hệ thống YHCT Việt Nam Công lập Cấp quản lý Trung ương Cơ quan quản lý nhà nước - Bộ Y tế/Cục Quản lý YHCT - Bộ Quốc phòng - Bộ Công an Tỉnh/thành Sở Y tế/Phòng quản lý YHCT Huyện/quận / thị xã Phòng Y tế/Cán bộ YHCT Xã/phường/ thị trấn Cán bộ y tế Tổ chức YHCT - Bệnh viện YHCT Trung ương - Bệnh viện Châm cứu Trung ương - Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam - Khoa YHCT/Đại học Y Hà Nội - Khoa YHCT trong bệnh viện đa khoa - Viện Dược liệu - Viện Kiểm nghiệm - Viện YHCT Quân đội - Bệnh viện YHCT Bộ Công an - Bệnh viện YHCT tỉnh/thành - Khoa YHCT trong bệnh viện đa khoa - Khoa YHCT trong trường cao đẳng y - Khoa YHCT trong trường trung học y - Khoa YHCT trong bệnh viện đa khoa - Khoa YHCT trong trung tâm y tế Bộ phận YHCT trong trạm y tế 2. Hệ thống R&D trong y học cổ truyền Việt Nam Theo bảng trên, có thể nhận thấy, hoạt động R&D trong YHCT chủ yếu được thực hiện tại các tổ chức YHCT công lập tuyến trung ương và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực YHCT ngoài công lập. Bài viết này chỉ tập trung bàn về hoạt động R&D trong nghiên cứu tạo ra các sản phẩm thuốc YHCT mới, mà không bàn một cách toàn diện hoạt động R&D trong các lĩnh vực nghiên cứu khác của YHCT. Ngoài công lập Hội nghề nghiệp YHCT - Trung ương Hội Đông y Việt Nam - Trung ương Hội Châm cứu Việt Nam - Tỉnh/thành hội Đông y - Tỉnh/thành hội châm cứu - Hội Đông y quận/huyện/thị - Hội châm cứu quận/huyện/thị - Chi hội Đông y - Chi hội châm cứu - Doanh nghiệp nuôi trồng dược liệu - Doanh nghiệp sản xuất thuốc - Doanh nghiệp kinh doanh thuốc - Phòng khám YHCT - Các hộ kinh doanh cá thể Để nhận diện hệ thống R&D trong nghiên cứu tạo ra các sản phẩm thuốc YHCT mới, bài viết tiến hành khảo sát chu trình hình thành và phát triển của một sản phẩm thuốc trải qua các giai đoạn, từ nghiên cứu tới sản xuất và kinh doanh (SX&KD) trên thị trường. 2.1. Từ ý tưởng đến tạo ra sản phẩm thuốc y học cổ truyền mới đưa ra thị trường Một sản phẩm thuốc YHCT mới, từ khi hình thành trong ý tưởng của người nghiên cứu 56 Đ.T. Hà / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghiên cứu Chính sách và Quản lý, Tập 31, Số 2 (2015) 54-59 hay của người đặt hàng nghiên cứu, tới khi được tạo ra và rồi được thương mại hóa thành công trên thị trường, cũng đều phải trải qua các giai đoạn xác định như một sản phẩm R&D của các ngành công nghiệp khác. Việc đưa kết quả nghiên cứu một loại thuốc YHCT mới vào sản xuất công nghiệp cũng chính là hoạt động chuyển giao công nghệ từ khu vực R&D (tại các viện nghiên cứu, trường đại học, bệnh viện YHCT, hoặc ngay tại công ty sản xuất thuốc YHCT) tới khu vực SX&KD thuốc [3]. R&D nằm trong hoạt động KH&CN, là hoạt động sáng tạo để tạo ra sản phẩm thuốc YHCT mới theo ý tưởng của người nghiên cứu hay theo nhu cầu của thị trường, hoặc theo đơn đặt hàng của nhà sản xuất. Đổi mới (Innovatio ...