Vai trò của kiểm toán nội bộ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Bài viết trình bày vai trò của kiểm toán nội bộ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm xây dựng và quản lý các quy trình của kiểm toán nội bộ ngày càng hoàn thiện hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của kiểm toán nội bộ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam VAI TRÒ CỦA KIỂM TOÁN NỘI BỘ TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP Ths. Đàm Thị Lệ Dung Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang tham gia ngày càng sâu rộng vào xu thế toàn cầu hoá, hội nhập kinh tế quốc tế và tự do hoá thương mại, các doanh nghiệp (DN) Việt Nam đang đứng trước nhiều vận hội mới, song song với đó là những thách thức không nhỏ. Môi trường kinh doanh biến động, những yếu tố không chắc chắn là các mối đe dọa đến sự thành công, thậm chí sự sống còn của các DN Việt Nam. Để tồn tại và phát triển, DN cần làm tốt công tác quản trị rủi ro thông qua việc sử dụng một cách đơn lẻ hoặc kết hợp các công cụ kiểm soát và quản lý rủi ro. Việc tăng cường vai trò của kiểm toán nội bộ (KTNB) trong DN sẽ trợ giúp đắc lực cho công tác quản trị của rủi ro, đảm bảo thực hiện các mục tiêu hoạt động, biến thách thức thành cơ hội trong kinh doanh. Từ khóa: KTNB, quản trị, rủi ro. 1. Khái niệm, nhiệm vụ của KTNB Về mặt học thuật, có nhiều định nghĩa khác nhau về KTNB, tuy nhiên phổ biến và được công nhận rộng rãi thì KTNB là sự đảm bảo mục tiêu một cách độc lập và các hoạt động tư vấn, để làm tăng giá trị và cải thiện các hoạt động kinh doanh của DN. KTNB giúp DN thực hiện mục tiêu thông qua tiếp cận một cách có hệ thống và có nguyên tắc, để đánh giá và nâng cao hiệu quả của hoạt động quản trị rủi ro, hệ thống kiểm soát cũng như quy trình quản trị. Theo định nghĩa của The IIA (Viện KTNB Hoa Kỳ): “KTNB là một chức năng độc lập, khách quan nhằm đảm bảo và tư vấn các hoạt động đã được thiết kế nhằm gia tăng giá trị và cải thiện các hoạt động trong một tổ chức. KTNB giúp một tổ chức thực hiện được các mục tiêu thông qua việc mang lại phương pháp tiếp cận có hệ thống và quy tắc, nhằm đánh giá và nâng cao hiệu quả của các quy trình quản trị rủi ro, kiểm soát và quản trị.” Về nhiệm vụ KTNB có các nhiệm vụ sau: Một là, kiểm tra tính phù hợp, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ; Hai là, kiểm tra và xác nhận chất lượng, độ tin cậy của thông tin kinh tế, tài chính của báo cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị trước khi trình ký duyệt; Ba là, kiểm tra sự tuân thủ các nguyên tắc hoạt động, quản lý kinh doanh, đặc biệt sự tuân thủ luật pháp, chính sách, chế độ tài chính, kế toán, chính sách, nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị, của Ban Giám đốc DN; Cuối cùng, KTNB có nhiệm vụ phát hiện những sơ hở, yếu kém, gian lận trong quản lý, trong bảo vệ tài sản của DN; Đề xuất các giải pháp nhằm cải tiến, hoàn thiện hệ thống quản lý, điều hành kinh doanh của DN. 116 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam Kiểm toán viên nội bộ có trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch kiểm toán đã được lãnh đạo phê duyệt và chịu trách nhiệm trước lãnh đạo về chất lượng, về tính trung thực, hợp lý của báo cáo kiểm toán và về những thông tin tài chính, kế toán đã được kiểm toán. Trong quá trình thực hiện công việc, kiểm toán viên nội bộ phải tuân thủ luật pháp, tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực nghề nghiệp về kiểm toán, các chính sách, chế độ hiện hành của Nhà nước. Kiểm toán viên phải khách quan, đề cao tính độc lập trong hoạt động kiểm toán. Không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, cập nhật kiến thức, giữ gìn đạo đức nghề nghiệp. Đặc biệt, KTNB phải tuân thủ nguyên tắc bảo mật các số liệu, tài liệu đã được kiểm toán (loại trừ các trường hợp có yêu cầu của toà án, hoặc các nghĩa vụ liên quan đến tiêu chuẩn nghiệp vụ). 2. Chức năng của KTNB Trước đây, KTNB có chức năng chịu trách nhiệm trong việc kiểm toán báo cáo tài chính và tập trung vào công tác kiểm tra kế toán, thông tin tài chính của DN. Tuy nhiên, quan điểm của KTNB hiện đại đã được mở rộng không còn giới hạn ở công tác kiểm tra báo cáo tài chính mà thêm vào đó là công tác kiểm toán tính hiệu quả, tính tuân thủ của mọi hoạt động cũng như tư vấn cho nhà quản lý hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ. Như vậy, KTNB sẽ thực hiện kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ và kiểm toán tài chính. Về kiểm toán hoạt động như: Kiểm tra việc huy động, phân phối sử dụng một cách tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn lực (nhân lực, vật tư, hàng hoá, tài sản, tiền vốn, lợi thế kinh doanh,...) của DN; Kiểm tra tính hiệu quả của hoạt động sản xuất, kinh doanh; phân phối và sử dụng thu nhập; Kết quả bảo toàn và phát triển vốn; Kiểm tra và đánh giá tính hiệu quả hoạt động của các bộ phận chức năng trong việc thực hiện các mục tiêu kinh doanh của DN. Về kiểm toán tính tuân thủ như: Kiểm tra tính tuân thủ luật pháp, chính sách, chế độ tài chính, kế toán; Chế độ quản lý của Nhà nước và tình hình chấp hành các chính sách, nghị quyết, quyết định, quy chế của Hội đồng quản trị, của Ban Giám đốc; Kiểm tra tính tuân thủ các quy định về nguyên tắc, quy trình nghiệp vụ, thủ tục quản lý của toàn bộ cũng như của từng khâu công việc, của từng biện pháp trong hệ thống kiểm soát nội bộ;… Về kiểm toán báo cáo tài chính và báo cáo kế toán quản trị, KTNB thực hiện các công việc như: Kiểm tra và xác nhận tính kịp thời, đầy đủ, khách quan, tính tin cậy của báo cáo tài chính; Báo cáo kế toán quản trị trước khi lãnh đạo ký duyệt và công bố; Kiểm tra và đánh giá các báo cáo tài chính, kế toán quản trị; Đưa ra những kiến nghị và tư vấn cần thiết cho hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm đảm bảo sự hợp lý và hiệu quả Có thể thấy, KTNB đóng vai trò là người bảo vệ giá trị cho DN. KTNB chịu trách nhiệm phát hiện ra những sai sót trong hoạt động kinh doanh của DN, giữ vai trò là người tư vấn và định hướng cho ban giám đốc và hội đồng quản trị về kiểm soát rủi ro, tư vấn cho chủ DN cải tiến những điểm yếu từ hệ thống quản lý và quản trị DN. Bằng cách phân tích, kiểm tra, giám ...