Vai trò của logic hình thức trong rèn luyện tư duy logic cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay

Bài viết tập trung phân tích và làm sáng tỏ vai trò của logic hình thức với việc phát triển năng lực tư duy logic cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc dạy logic hình thức cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của logic hình thức trong rèn luyện tư duy logic cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE 2014, Vol. 59, No. 6BC, pp. 314-321 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn VAI TRÒ CỦA LOGIC HÌNH THỨC TRONG RÈN LUYỆN TƯ DUY LOGIC CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM VIỆT NAM HIỆN NAY Hoàng Thúc Lân Khoa Triết học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Sinh viên sư phạm là người học tập, rèn luyện để trở thành nhà giáo, thực hiện bước chuyển quan trọng từ người đi học thành người đi dạy, nên họ rất cần phải rèn luyện và phát triển năng lực tư duy logic. Nghề dạy học đòi hỏi, người thầy phải giúp trò có khả năng tư duy, nghiên cứu khái niệm chuẩn xác, để phát triển năng lực phán đoán, suy luận tri thức mới theo các quy tắc, quy luật bắt buộc của tư duy. Thực tế cho thấy, nếu yếu kém về năng lực tư duy logic thì người giáo viên khó có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ dạy học. Vì thế, bài viết tập trung phân tích và làm sáng tỏ vai trò của logic hình thức với việc phát triển năng lực tư duy logic cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc dạy logic hình thức cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay. Từ khóa: Tư duy logic; sinh viên sư phạm; tư duy khoa học; logic hình thức.1. Mở đầu Tư duy logic (tư duy chính xác) là yếu tố gốc trong nghiên cứu khoa học và truyền thụ trithức của người giáo viên. Thực tế cho thấy, bài giảng sẽ không đạt được giá trị khoa học nếu ngườithầy yếu kém về tư duy logic. Vì vậy, sinh viên sư phạm phải được rèn luyện năng lực tư duy logicđể hoàn thành nhiệm vụ học tập, tu dưỡng trở thành nhà giáo. Rèn luyện tư duy logic cho sinh viênsư phạm qua môn logic hình thức là rèn luyện tư duy khái niệm, năng lực phán đoán và suy luận,sử dụng các quy luật tư duy, các phương pháp, thao tác chứng minh, bác bỏ trong học tập, nghiêncứu khoa học.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Tư duy logic Tư duy logic có vai trò quan trọng trong phát minh tri thức mới, nên nó ra đời rất sớm, cùngvới sự hình thành và phát triển tư duy con người. Tư duy logic ra đời từ thế kỉ VI đến thế kỉ VIIITCN, người sáng lập ra các hình thức và ba quy luật của tư duy logic là Arixtốt và sau này Lepnítbổ sung và hoàn thiện thêm quy luật lí do đầy đủ,... tư duy logic mà logic hình thức nghiên cứu đòihỏi chủ thể nhận thức phải tuân theo các nguyên tắc, quy luật của tư duy chính xác để phát minhra các tri thức mới.Liên hệ: Hoàng Thúc Lân, e-mail: hoangthuclan@gmail.com.314 Vai trò của Logic hình thức trong rèn luyện tư duy logic... Mặc dù tư duy logic có vai trò quan trọng như vậy, nhưng vẫn chưa được nhiều nhà khoahọc quan tâm nghiên cứu. Những công trình nghiên cứu về tư duy logic mới chỉ dừng lại ở một sốbài viết đăng trên các tạp chí khoa học, bàn đến những khía cạnh nhất định. Theo [2], “tư duy logiclà giai đoạn nhận thức lí tính, sử dụng các hình thức cơ bản, như khái niệm, phán đoán, suy luậncùng các thao tác logic xác định của chủ thể, nhằm sản xuất ra tri thức mới với mục đích phản ánhngày càng sâu sắc hơn, chính xác hơn, đầy đủ hơn về hiện thực khách quan”. Tác giả khẳng định,tư duy logic được logic hình thức nghiên cứu, nó cung cấp và trang bị các phương pháp, quy tắcvà quy luật, thao tác của tư duy nhằm nhận thức chính xác đối tượng trong trạng thái xác định. Tánthành với định nghĩa trên, chúng tôi có thể định nghĩa một cách khái quát: Tư duy logic là hìnhthức tư duy chính xác phản ánh hiện thực khách quan thông qua hình thức, quy luật, thao tác tưduy theo các quy tắc bắt buộc, theo những trình tự nghiêm ngặt để nhận thức chân lí. Tư duy logiccó các đặc trưng như tính chính xác, tính hệ thống, tính tất yếu và chặt chẽ, nên nó rất cần thiếttrong nghiên cứu khoa học và hoạt động thực tiễn. Do vậy, nếu chủ thể thiếu một trong những đặctrưng trên sẽ không có tư duy logic.2.2. Sự tác động của logic hình thức đối với việc rèn luyện năng lực tư duy logic cho sinh viên sư phạm Việt Nam hiện nay Nội dung cơ bản của logic hình thức Logic hình thức khoa học nghiên cứu những hình thức và quy luật tư duy để đạt tới tri thứcchân thực, chính xác. Hình thức tư duy bao gồm khái niệm, phán đoán và suy luận; các quy luậttư duy gồm: quy luật đồng nhất, quy luật cấm mâu thuẫn, quy luật loại trừ cái thứ ba, quy luật lído đầy đủ; ngoài ra, dạy logic hình thức còn giúp sinh viên nắm vững và vận dụng các thao táctư duy quan trọng như định nghĩa, phân chia khái niệm, chứng minh, bác bỏ xây dựng giả thuyếttrong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Mỗi đơn vị kiến thức của logic hình thức đều cómối liên hệ mật thiết với nhau, nên nếu sinh viên không nắm vững kiến thức khái niệm, sẽ khônghiể ...