Văn chương và hội họa Việt Nam

Nguyên nhân của sự phát triển lệch pha này so với những người viết xuôi hay kịch nói mà, thiết nghĩ, ở sức mạnh của truyền thông, ở sức ỳ của tư duy thơ ca được nuôi dưỡng bằng sức ỳ của thị hiếu công chúng... Dưới đây là nguyên văn bản tham luận mà GS. Phạm Vĩnh Cư đã trình bày tại Hội thảo quốc tế " Văn học Việt Nam trong bối cảnh giao lưu văn hóa khu vực và quốc tế" diễn ra ngày 3.4/11/2006 vừa qua. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn chương và hội họa Việt Nam Văn chương và h i h a Vi t Nam Nguyên nhân c a s phát tri n l ch pha này so v i nh ng ngư i vi t xuôi hay k ch nói mà, thi t nghĩ, s c m nh c a truy n thông, s c ỳ c a tư duy thơ ca ư c nuôi dư ng b ng s c ỳ c a th hi u công chúng... Dư i ây là nguyên văn b n tham lu n mà GS. Ph m Vĩnh Cư ã trình bày t i H i th o qu c t Văn h c Vi t Nam trong b i c nh giao lưu văn hóa khu v c và qu c t di n ra ngày 3.4/11/2006 v a qua. Văn chương và h i h a Vi t Nam Bên m sen - Nguy n Gia Trí Ch c a tham lu n này h p hơn r t nhi u so v i cái tên c a nó. Quan h qua l i gi a văn h c v i các lo i hình ngh thu t khác nư c ta là m t tài nghiên c u khoa h c l n và liên ngành, òi h i t p trung nhi u l c lư ng tinh nhu , nhi u h c gi hi u bi t sâu r ng văn hóa - ngh thu t nư c nhà và th gi i. Trong bài vi t này chúng tôi ch c p m t cách qua loa n tương quan so sánh gi a văn chương và h i h a Vi t Nam dư i hai góc : v trí c a chúng trong i s ng xã h i và nh ng c ng hi n c a chúng cho kho tàng văn hóa nư c nhà. Vì v y xin xem nh ng gì s nói sau ây ch là cương chi ti t cho m t báo cáo khoa h c. Ngo nh nhìn l i n n văn ngh c truy n c a nư c ta, con ngư i Vi t Nam ngày nay không th không ng c nhiên v v trí r t i chênh l ch gi a m t bên là văn chương và m t bên là các ngành ngh thu t khác. T th k này sang th k khác, xã h i Vi t Nam xưa kia ch coi tr ng văn chương và xem nh m i lo i hình ngh thu t khác. Có k năng sáng tác thơ văn h u như là i u ki n nh t thi t ph i có nh ng ngư i thu c gi i sĩ phu - t ng l p ư c tr ng v ng nh t trong xã h i. T văn nhân v a có nghĩa là m t trí th c nhân văn, v a có nghĩa là ngư i c m bút. Nh ng sáng tác thơ văn hay c a h ư c công lu n tán t ng và ph m bình r ng rãi. Cùng v i chúng tên tu i các tác gia ư c lưu truy n cho h u th h c t p, noi gương. Còn nh ng ngh nhân ho t ng trong các khu v c ngh thu t khác thì dù h có tài n âu (thí d như ki n trúc sư Vũ Như Tô trong th k 18) v n c b xem là th . H không ư c tên dư i nh ng tác ph m c a mình và vì th không ư c ngư i i sau bi t n. N u chúng ta còn nh cái tên Vũ Như Tô và nhà văn hi n i Nguy n Huy Tư ng ã có th vi t m t bi k ch xu t s c v ông thì ơn thu n ch vì ông ã b gi t cùng v i vua Lê Tương D c trong m t cu c b o lo n c a binh sĩ và dân chúng thành Thăng Long ph n n v nh ng phí t n quá l n cho vi c xây d ng công trình C u trùng ài. Song nh ng ai trong th k 18 ã ch m kh c nên nh ng pho tư ng Ph t và La hán chùa Tây Phương gi ây r t n i ti ng và ư c du khách nư c ngoài ng i khen, có l mãi mãi chúng ta s không bao gi bi t. Gi a nh ng lo i hình ngh thu t c truy n Vi t Nam, h i h a chi m v trí khiêm t n hơn c , có th nói, h u như v ng m t. Nh ng gì chúng ta còn hi u ư c cho n nay là m t s chân dung lý tư ng hóa thu c th lo i tranh th , m t s hình h a trang trí cho nh ng s c phong và m t s c nh sinh ho t nông thôn - t t c u có giá tr ngh thu t không cao và u thu c nh ng th k g n ây. H i h a c Vi t Nam (ngo i tr tranh ông H và tranh Hàng Tr ng mà không th li t vào h i h a theo nghĩa chính xác c a t y) v ng m t trong trang trí n i th t c a ngư i Vi t, k c nh ng gia ình khá gi t i này n i kia chơi c , trong ó có tranh c . Ngay trong cung i n c a các vua nhà Nguy n Hu chúng ta cũng ch th y nh ng tranh v trên gương v i ch t lư ng r t trung bình. Vua chúa Vi t Nam không khuy n khích và b o tr cho h i h a (trư ng h p Tr n Nhân Tông là m t ngo i l r t hi m hoi). Vào th i bu i th nh tr nh t c a nhà nư c phong ki n quân ch Vi t Nam, Lê Thánh Tông l p h i Tao àn nh th p bát tú, c vũ sáng tác thơ văn trong gi i quan l i cung ình, ch không l p h a Hàn lâm vi n khuy n khích và b i dư ng nh ng tài năng trong h i h a. H qu t t y u là các văn nhân t Vi t thư ng ưa thích và bi t xư ng h a thi ca nhưng ch ng m y ngư i n m v ng ngh thu t h i h a (và c thư pháp). Nguy n Trãi, Nguy n B nh Khiêm, Nguy n Du, Nguy n Công Tr thu còn hàn vi hay sau khi ã giũ áo t quan thư ng g i g m tâm s c a mình vào thơ ho c tham gia ca hát v i các k n ch không c m cũng chi c bút lông y, dùng cũng th m c Tàu y v lên cũng nh ng t gi y y nh ng tranh th y m c hay nh ng b c thư pháp. Nư c Vi t Nam ta không có nh ng Tào Th c, Vương Duy, Tô ông Pha, Ba Tiêu (Ba Sô) - nh ng nhà thơ l n ng th i là nh ng danh h a và thư pháp gia. Thi u n - Dương Bích Liên Trong m t n n văn hóa mà ch m t ngh thu t văn chương gi av c tôn, b n thân ngh thu t y không phát tri n ư c phong phú và muôn màu muôn s c do thi u c sát, tương tác, thi s c v i các ngh thu t khác. Trong b i c nh như th , không th hình thành m t n n phê bình văn ngh , ch chưa nói n lý lu n và tri t h c ngh thu t. i u này s gâ ...