Vận dụng chu trình dạy học trải nghiệm tổ chức dạy học dự án cho sinh viên ngành sư phạm sinh học

Dạy học dự án là một phương pháp dạy học hiện đại. Để SV tự lực tìm hiểu bản chất, quy trình, điều kiện áp dụng của dạy học dự án giảng viên có thể dùng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học hỗ trợ. Dạy học trải nghiệm có nhiều ưu điểm trong khai thác vốn kinh nghiệm của SV, phát triển học tập đa giác quan vào việc rèn luyện dạy học dự án cho SV ngành sư phạm sinh học nói riêng và rèn luyện kĩ năng dạy học nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng chu trình dạy học trải nghiệm tổ chức dạy học dự án cho sinh viên ngành sư phạm sinh họcBÁO CÁO KHOA HỌC VỀ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY SINH HỌC Ở VIỆT NAM - HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA LẦN THỨ 4DOI: 10.15625/vap.2020.000145 VẬN DỤNG CHU TRÌNH DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN CHO SINH VIÊN NGÀNH SƯ PHẠM SINH HỌC *An Biên Thùy Tóm tắt: Dạy học dự án là một phương pháp dạy học hiện đại. Để SV tự lực tìm hiểu bản chất, quy trình, điều kiện áp dụng của dạy học dự án giảng viên có thể dùng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học hỗ trợ. Dạy học trải nghiệm có nhiều ưu điểm trong khai thác vốn kinh nghiệm của SV, phát triển học tập đa giác quan vào việc rèn luyện dạy học dự án cho SV ngành sư phạm sinh học nói riêng và rèn luyện kĩ năng dạy học nói chung. Từ khóa: Dạy học trải nghiệm, dạy học dự án, phương pháp dạy học tích cực.I. MỞ ĐẦU Theo chương trình môn Sinh học 2018, dạy học dự án là một phương pháp dạy họchiện đại, cần tăng cường sử dụng nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh(HS). Do vậy, giáo viên (GV), sinh viên (SV) sư phạm cần có kĩ năng thiết kế và tổ chứcdạy học dự án. Trong đào tạo khối ngành sư phạm ở trường đại học, dạy học dự án đượcgiảng viên (GiV) giới thiệu tới SV thông qua các học phần thuộc khối nghiệp vụ như:Giáo dục học, lí luận dạy học hay vận dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học trong mônhọc cụ thể. GiV có thể rèn luyện kĩ năng thiết kế và tổ chức dạy học dự án cho SV bằngcách: cung cấp tri thức lý thuyết, soạn giáo án, giảng tập, nhận xét giờ dạy, cải tiến bàigiảng. Với cách làm này, SV được trang bị về kiến thức về dạy học dự án theo hệ thốngnhưng thiếu sự quan sát và hiểu rõ quá trình thực hiện dạy học dự án. Để tận dụng vốnhiểu biết và tối đa hóa sự tham gia của SV; kết hợp học tập đa giác quan, cung cấp cho SVhình mẫu tổ chức dạy học dự án, GiV có thể sử dụng linh hoạt nhiều phương pháp và hìnhthức tổ chức dạy học trong đó có dạy học trải nghiệm. Trên thực tế, dạy học trải nghiệmđã được vận dụng nhiều trong dạy học phổ thông, tuy vậy việc sử dụng dạy học trảinghiệm để rèn luyện kĩ năng dạy học bậc đại học còn nhiều vấn đề cần bàn luận. Vậy, dạyhọc trải nghiệm là gì? Cách thức tiến hành dạy học trải nghiệm? Cần chú ý điều gì khi sửdụng dạy học trải nghiệm để tổ chức cho SV rèn luyện kĩ năng dạy học dự án? Bài viết đưa ra một số vấn đề lí luận về dạy học trải nghiệm, vận dụng quy trình tổchức hoạt động trải nghiệm (HĐTN) để hình thành quy trình dạy học dự án cho SV ngànhsư phạm Sinh học (SH).II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu: Chu trình dạy học trải nghiệm, quy trình dạy học dự án.2. Phương pháp nghiên cứuTrường Đại học Sư phạm Hà Nội 2Email: thuyanbien@gmail.com1198 BÁO CÁO KHOA HỌC VỀ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢNG DẠY SINH HỌC Ở VIỆT NAM2.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Hồi cứu nghiên cứu về dạy học trải nghiệm(khái niệm, mô hình dạy học), dạy học dự án (đặc trưng, quy trình dạy học), chương trìnhtổng thể, chương trình môn Sinh học.2.2. Phương pháp quan sát: Quan sát cách thức tổ chức hoạt động dạy học dự án củaSV; quan sát thái độ của SV khi thực hiện nhiệm vụ của dự án.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Đánh giá sản phẩm quy trìnhdạy học dự án bao gồm: giáo án, sản phẩm hoạt động của người học sau dự án.3. Khách thể nghiên cứu: Sinh viên năm thứ 4 ngành sư phạm Sinh học.III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Tư tưởng về giáo dục về “học qua trải nghiệm” đã xuất hiện từ rất sớm, được pháttriển bởi các nhà giáo dục, được nhiều nước trên thế giới coi đó là triết lí giáo dục quốc gia.Theo tiến trình lịch sử giáo dục, có nhiều mô hình về “học qua trải nghiệm” như: trảinghiệm 1 giai đoạn (Khổng tử, James, Bacon); trải nghiệm 2 giai đoạn (Neill); trải nghiệm 3giai đoạn (J.Deway); trải nghiệm 4 giai đoạn (David Kolb); trải nghiệm 5 giai đoạn (Joplin,Kelly, Pfeiffer và Jones); mô hình 3 giai đoạn biến thể (Greenaway),… Tổ chức UNESCO(2002) cho rằng: “giáo dục trải nghiệm” là một quan điểm dạy học bao gồm nhiều phươngpháp, trong đó, người dạy khuyến khích người học tham gia trải nghiệm thực tế, sau đóphản ánh, tổng kết lại để tăng cường hiểu biết, phát triển kỹ năng, định hình các giá trị sốngvà phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội”.Trong quá trình dạy học, giáo dục trải nghiệm được người dạy cụ thể hóa thành các hoạtđộng trải nghiệm cho người học nhằm hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực nhấtđịnh. Tác giả Nguyễn Thị Liên và nnk. (2018) đã đưa ra định hướng vận dụng phương phápdạy học linh hoạt, để tổ chức dạy học trải nghiệm có thể sử dụng một số phương pháp tổchức hoạt động như: giải quyết vấn đề, sắm vai, làm việc nhóm, dạy học dự án. Tư tưởng về dạy học dự án được manh nha từ tế kỉ XVI tại ...