Vận dụng một số kĩ thuật dạy viết văn bản thông tin của sách giáo khoa Literature (McDougal Littell - Hoa Kì) vào dạy viết văn thuyết minh cho học sinh lớp 8 (Việt Nam)

Trong bài viết này, trên cơ sở tìm hiểu sách giáo khoa Literature (Văn học) của McDougal Littell (Hoa Kì), phần dạy viết cho học sinh lớp 6, chúng tôi nghiên cứu cách vận dụng hai kĩ thuật viết báo cáo nghiên cứu là sử dụng sơ đồ và thiết kế thẻ thông tin vào dạy viết văn thuyết minh cho học sinh lớp 8 ở nhà trường Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng một số kĩ thuật dạy viết văn bản thông tin của sách giáo khoa Literature (McDougal Littell - Hoa Kì) vào dạy viết văn thuyết minh cho học sinh lớp 8 (Việt Nam)HNUE JOURNAL OF SCIENCEEducational Sci., 2017, Vol. 62, Iss. 9, pp. 98-105This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2017-0155VẬN DỤNG MỘT SỐ KĨ THUẬT DẠY VIẾT VĂN BẢN THÔNG TINCỦA SÁCH GIÁO KHOA LITERATURE (MCDOUGAL LITTELL - HOA KÌ)VÀO DẠY VIẾT VĂN THUYẾT MINH CHO HỌC SINH LỚP 8 (VIỆT NAM)1Trịnh Thị Lan, 2 Nguyễn Thu Thủy1 Khoa2 TrườngNgữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTHCS&THPT Nguyễn Tất Thành, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTóm tắt. Từ trước đến nay, những nghiên cứu tại Việt Nam về việc rèn luyện kĩ năng viếtvăn bản thông tin cho học sinh còn chưa nhiều hoặc chưa được trình bày một cách có hệthống và đầy đủ. Trong bài viết này, trên cơ sở tìm hiểu sách giáo khoa Literature (Vănhọc) của McDougal Littell (Hoa Kì), phần dạy viết cho học sinh lớp 6, chúng tôi nghiêncứu cách vận dụng hai kĩ thuật viết báo cáo nghiên cứu là sử dụng sơ đồ và thiết kế thẻthông tin vào dạy viết văn thuyết minh cho học sinh lớp 8 ở nhà trường Việt Nam.Từ khóa: Văn bản thông tin, văn thuyết minh, kĩ thuật viết, dạy viết, Ngữ văn.1.Mở đầuVăn bản thông tin (VBTT) (Informational text) là khái niệm được sử dụng trong tương quanvới khái niệm văn bản văn chương (Literary text). VBTT “là những văn bản mà mục đích chủyếu của nó là cung cấp thông tin.” [1; 106]. VBTT “rất quan trọng trong xã hội và có giá trị vềmặt nội dung thông tin, như một kho tri thức và những giá trị của nó như một phần của cuộcsống hàng ngày.” [1; 106] Tại Hoa Kì, theo Khung Đọc năm 2009 trong Tiến trình đánh giá Giáodục Quốc gia năm 2009 (Reading framework for the 2009 National Assessment of EducationalProgress), số lượng VBTT cân bằng với số lượng văn bản văn học ở những cấp học thấp, và ngàycàng tăng ở những lớp cao hơn. Bên cạnh đó, với bài viết Văn bản thông tin và trẻ em: Khi nào,tại sao, cái gì, ở đâu và như thế nào, trên cơ sở mục đích và các đặc điểm riêng, nhà nghiên cứuNell K.Duke (Hoa Kì) chia VBTT gồm các loại sau: văn bản giải thích (Expository Text), vănbản thuyết phục (Persuasive Text), văn bản quy trình (Procedural Text) và tường thuật phi hư cấu(Nonfiction Narrative) [2]. Ở Singapore, Đề cương chương trình Ngôn ngữ Anh 2010 (EnglishLanguage Syllabus 2010 - Primary (Foundation) & Secondary (Normal [Technical]) khẳng địnhVBTT là loại văn bản đa dạng mà học sinh (HS) chắc chắn sẽ tiếp xúc nhiều trong quá trình học tập[4]. Tại Úc, theo Khung chương trình Tiếng Anh (The Australian Curriculum – English), VBTT làmột trong ba loại văn bản chủ yếu HS được tìm hiểu, bên cạnh văn bản hư cấu (Imaginative texts)và văn bản thuyết phục (Persuasive texts) [1]. Qua các tài liệu, có thể nhận thấy, ở nhiều nước trênthế giới, VBTT được sử dụng phổ biến và có vai trò quan trọng trong hệ thống văn bản của chươngtrình dạy học.Ngày nhận bài: 7/5/2017. Ngày nhận đăng: 12/8/2017Liên hệ: Trịnh Thị Lan, e-mail: lantrinh@hnue.edu.vn98Vận dụng một số kĩ thuật dạy viết văn bản thông tin của sách giáo khoa Literature...Ở Việt Nam, trong chương trình Giáo dục phổ thông môn Ngữ văn năm 2000 tồn tại kháiniệm “văn bản thuyết minh”. Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản được sử dụng phổ biến trongmọi lĩnh vực đời sống “nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân. . .của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giảithích.” [11; 117] Có thể nói, mặc dù khái niệm văn bản thuyết minh trong chương trình Ngữ vănViệt Nam và khái niệm VBTT trong chương trình giáo dục của Hoa Kì, Singapore và Úc khôngđồng nhất nhưng vẫn có điểm giao thoa ở chức năng biểu đạt và cung cấp thông tin, ở nội dung lànhững vấn đề hiện thực, không sử dụng những yếu tố hư cấu, tưởng tượng. Trong phạm vi bài viếtnày, chúng tôi sử dụng khái niệm văn thuyết minh (VTM) như là một dạng của VBTT.Trong thời đại thông tin bùng nổ như hiện nay, để viết một bài VTM, người viết phải đồngthời giải quyết nhiều vấn đề. Trước tiên, VTM đòi hỏi lượng thông tin lớn, người viết VTM cầncó tri thức đầy đủ về đối tượng thuyết minh. Đó cần phải là những tri thức khách quan, xác thựcvà hữu ích, được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn. Người viết cần thu thập và sắpxếp, xử lí tất cả những thông tin đó theo một lô gic phù hợp. Nghĩa là những thông tin được đưa ratrong bài VTM phải vừa đầy đủ, vừa chất lượng. Nhưng không chỉ ở vấn đề thông tin, người viếtcòn phải làm chủ một kĩ năng viết mang tính tổng hợp [9].Mặt khác, theo tinh thần dạy học lấy người học là trung tâm, hướng tới người học chủ động,tích cực, sáng tạo, trong các hoạt động học tập, HS cần được trực tiếp hoạt động để tự tìm kiếmkiến thức và kĩ năng cần thiết. Người học cần biết cách vận dụng những kiến thức và kĩ năng củamình vào thực tiễn cuộc sống, phân tích thông tin, lên ...