Vận dụng tình huống có vấn đề vào dạy học văn xuôi Việt Nam sau 1975 ở trung học phổ thông theo hướng phát triển năng lực tư duy phản biện

Trong quá trình giảng dạy, để phát triển năng lực tư duy phê phán cho học sinh, nó đòi hỏi phải tổ chức các hoạt động một cách phù hợp và hiệu quả nhất. Trong bài viết này, chúng tôi áp dụng một số tình huống có vấn đề vào việc dạy văn xuôi tiếng Việt sau năm 1975 tại trường trung học theo hướng phát triển năng lực tư duy phê phán. Mục đích cuối cùng của việc áp dụng các tình huống trên là tạo hứng thú học tập và phát triển năng lực của học sinh, đặc biệt là năng lực tư duy phê phán một cách hiệu quả và tối ưu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng tình huống có vấn đề vào dạy học văn xuôi Việt Nam sau 1975 ở trung học phổ thông theo hướng phát triển năng lực tư duy phản biệnVJE Tạp chí Giáo dục, Số 466 (Kì 2 - 11/2019), tr 32-34 VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG CÓ VẤN ĐỀ VÀO DẠY HỌC VĂN XUÔI VIỆT NAM SAU 1975 Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TƯ DUY PHẢN BIỆN Nguyễn Văn Thái - Trường Trung học cơ sở Đông La, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội Ngày nhận bài: 23/8/2019; ngày chỉnh sửa: 24/9/2019; ngày duyệt đăng: 04/10/2019. Abstract: In the process of teaching, to develop critical thinking competency for students, it requires to organize activities the most appropriately and effectively. In this article, we apply some problematic situations into teaching Vietnamese prose after 1975 at high school towards developing critical thinking competency. The ultimate aim of applying the above situations is to create interest in learning and develop students’ competencies, especially critical thinking competency in an effective and optimal way. Keywords: Problematic situation, Vietnamese prose after 1975, critical thinking competency.1. Mở đầu M.I.Makhơnutốp cho rằng: “THCVĐ là trạng thái tâm lí Trong dạy học Ngữ văn nói chung và dạy học văn xuôi của sự khó khăn về mặt trí tuệ nảy sinh ở con người trongsau 1975 nói riêng, dạy học theo hướng phát triển năng lực những tình huống khách quan khi cần giải thích một sựcho học sinh (HS), trong đó có năng lực tư duy phản biện kiện mới bằng tri thức đã có hoặc bằng cách thức hoạt(NLTDPB) đang ngày càng được chú trọng và phát triển, động đã biết trước đây mà phải đi tìm tri thức hoặc cáchmục đích cuối cùng là hình thành và phát triển NLTDPB thức hoạt động mới” [2; tr 288]. Còn theo Vũ Hồng Tiến,của các em khi vận dụng vào trong cuộc sống. Muốn phát “THCVĐ là trạng thái tâm lí độc đáo của người gặptriển được NLTDPB vào dạy học văn xuôi Việt Nam sau chướng ngại nhận thức, xuất hiện mâu thuẫn nội tâm, có1975 thì phát hiện và đưa những tình huống có vấn đề nhu cầu giải quyết mâu thuẫn đó không phải bằng tái hiện(THCVĐ) vào trong dạy học nhằm giúp người dạy và hay bắt chước mà bằng tìm tòi, sáng tạo tích cực đầy hưngngười học biết cách thức tổ chức, khai thác, phân tích phấn và khi đi tới đích thì lĩnh hội được cả kiến thức,những điều còn thắc mắc, băn khoăn chưa tìm được lời phương pháp giành lấy kiến thức và cả niềm vui sướnggiải đáp. Trong quá trình dạy học, khi được đặt vào của sự phát hiện” [3; tr 114].THCVĐ, HS phải suy luận, lí giải, tranh luận để tìm ra Như vậy, THCVĐ là loại tình huống mà GV đặt ranguyên nhân cốt lõi của sự việc, tiết học sẽ trở nên hấp dẫn trong quá trình tổ chức dạy học, trong những tình huốngvà hiệu quả hơn. đó, phần lớn xuất hiện những mâu thuẫn mà chưa lời giải Trong bài viết này, chúng tôi vận dụng một số đáp, buộc đứng trước những vấn đề HS phải tìm ra cáchTHCVĐ vào dạy học văn xuôi Việt Nam sau 1975 ở trung giải quyết. THCVĐ có thể được biểu hiện bằng câu hỏihọc phổ thông (THPT) theo hướng phát triển NLTDPB. hoặc yêu cầu có tính nêu vấn đề, ở đó có thể có những điều2. Nội dung nghiên cứu không tương ứng với những điều mà người học đã biết và những điều người học cần biết. Sự không tương ứng này2.1. Cơ sở lí thuyết và thực tiễn sẽ kích thích HS tìm kiếm thông tin, tranh luận để tìm ra Trong quá trình dạy học, nếu giáo viên (GV) đưa được cách giải quyết vấn đề, từ đó phát triển được năng lực tưTHCVĐ vào trong bài học thì sẽ kích thích khả năng tư duy cho các em, trong đó có NLTDPB.duy, từ đó hình thành và phát triển năng lực cho HS. Vìthế, nhiều GV cũng đã tìm hiểu và khai thác những Văn xuôi sau 1975 ở THPT được đưa vào giảng dạy ởTHCVĐ vào trong bài học để nâng cao tiết dạy và tăng sách Ngữ văn 12 (tập 2) với hai tác phẩm chính là “Chiếctính tranh biện cho các em. Vì đây là yếu tố quan trọng thuyền ngoài xa” và “Ai đã đặt tên cho dòng sông”. Trongtrong quá trình dạy học nên đã được nhiều nhà nghiên cứu quá trình khai thác, tìm hiểu tác phẩm, chúng tôi nhận thấyquan tâm, tìm hiểu. ...