Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong đổi mới đối ngoại

Đất nước Việt Nam có vị trí địa lý chiến lược, lưng dựa vào lục địa châu Á, mặt hướng raBiển Đông và Thái Bình Dương mênh mông. Là ngã ba, ngã tư của các nền văn minh lớn,của những con đường giao thương trọng yếu của nhân loại, dân tộc ta sớm có quan hệ vớicác nước, bạn bè không ít, kẻ nhòm ngó cũng nhiều. Chính vì lẽ đó, trong suốt cuộc trườngchinh dựng nước và giữ nước của dân tộc, đường lối, chính sách đối ngoại luôn đóng vai tròquan trọng cả trong thời chiến cũng như...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong đổi mới đối ngoạiVận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong đổi mới đối ngoạiNgày 28/12/2011. Cập nhật lúc 10h 5 PHẠM GIA KHIÊM*Đất nước Việt Nam có vị trí địa lý chiến lược, l ưng d ựa vào lục địa châu Á, m ặt h ướng raBiển Đông và Thái Bình Dương mênh mông. Là ngã ba, ngã t ư c ủa các n ền văn minh l ớn,của những con đường giao thương trọng yếu của nhân loại, dân t ộc ta s ớm có quan h ệ v ớicác nước, bạn bè không ít, kẻ nhòm ngó cũng nhi ều. Chính vì l ẽ đó, trong su ốt cu ộc tr ườngchinh dựng nước và giữ nước của dân tộc, đường l ối, chính sách đ ối ngoại luôn đóng vai tròquan trọng cả trong thời chiến cũng như thời bình, nhi ều khi có tác đ ộng tr ực ti ếp t ới th ịnhsuy, tồn vong của dân tộc. Bước sang kỷ nguyên toàn cầu hóa, khi s ự ph ụ thu ộc l ẫn nhaugiữa các quốc gia ngày càng chặt chẽ, quan hệ quốc t ế ngày càng đan xen ph ức t ạp, v ừahợp tác vừa đấu tranh, vai trò của ngoại giao càng trở nên quan trọng h ơn. Cũng nh ư nhi ềuquốc gia khác, cùng với việc tăng cường nội lực, Việt Nam luôn luôn ch ủ đ ộng mở rộng quanhệ đối ngoại. Trong nhiệm vụ chung đó, nhất là trong th ời kỳ đ ổi m ới, ngo ại giao Vi ệt Namđứng trước yêu cầu phải tìm tòi sáng t ạo, đổi mới t ư duy, góp ph ần cùng v ới các m ặt tr ậnkhác dưới sự lãnh đạo của Đảng đưa đất nước ra khỏi tình trạng b ị bao vây cô l ập, m ở r ộngvà từng bước đưa quan hệ với các đối tác đi vào chi ều sâu v ới hi ệu qu ả h ợp tác ngày càngcao, tạo dựng môi trường hòa bình và điều kiện thuận lợi nh ất cho s ự nghi ệp xây d ựng vàbảo vệ Tổ quốc, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam ở khu vực và trên thế gi ới.Để làm tốt nhiệm vụ quan trọng đó, Ngoại giao Việt Nam trong thời kỳ đ ổi m ới đã k ế th ừatinh hoa ngoại giao của cha ông ta được đúc kết qua suốt chi ều dài hàng ngàn năm l ịch s ử.Đó là khát vọng và lòng yêu chuộng hòa bình, là t ư t ưởng hòa hi ếu, là tri ết lý “đem đ ại nghĩathắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo”. Đó cũng là ý chí s ắt đá b ảo v ệ đ ộc l ập, ch ủquyền thiêng liêng được khẳng định t ừ bản Tuyên ngôn đ ộc l ập đ ầu tiên c ủa dân t ộc: “Namquốc sơn hà Nam đế cư”.Trong kho tàng tinh hoa ngoại giao ấy của dân tộc, sáng lấp lánh t ư t ưởng ngoại giao H ồ ChíMinh, một hệ giá trị phong phú và sâu sắc, bao hàm nhi ều bài h ọc quý giá đ ối v ới công tácđối ngoại. Ngoại giao Việt Nam thời kỳ đổi mới đã k ế th ừa và v ận d ụng nhu ần nhuy ễnphong cách, bản sắc và những giá trị bền vững của t ư tưởng ngoại giao c ủa Bác. M ột trongnhững bài học giá trị nhất mà Người để lại cho ngoại giao Vi ệt Nam và đ ược áp d ụng linhhoạt, hiệu quả trong thời kỳ đổi mới chính là “dĩ bất biến ứng vạn bi ến”.Sáu từ ngắn gọn này là bài học nằm lòng trong công tác đối ngoại từ khi Bác dặn dò Bộ trưởng Nộivụ Huỳnh Thúc Kháng trước khi Người đi Pháp tháng 5-1946. Ngắn gọn, nhưng không đơn giản bởiviệc vận dụng bài học này trong sự biến chuyển “muôn hình vạn trạng” của thời cuộc đòi hỏi sự khônkhéo và tầm nhìn sâu rộng. Câu này hiểu theo nghĩa đen là lấy cái không đổi (bất biến) để ứng phóvới muôn vàn thay đổi (vạn biến). Cái bất biến, cái không thay đổi trong đối ngoại là nguyên tắc, làphương châm, là kim chỉ nam bất di bất dịch. Yếu tố bất biến xuyên suốt chiều dài lịch sử Việt Namlà lợi ích quốc gia dân tộc, mà độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, sức mạnh và vị thế quốc giachính là những nội hàm quan trọng nhất. Bác đã nhấn mạnh: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”.Ngay từ khi thành lập, Đảng ta đã ý thức sâu sắc, tiếp thu triệt để nguyên tắc này, đồng thời có sựphát triển đặc biệt quan trọng: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.Không đối lập mà luôn luôn phải song hành với cái bất biến c ủa nguyên t ắc đ ối ngo ại, là cáivạn biến của cách ứng phó tài tình, khéo léo, linh hoạt tr ước m ọi tình hu ống có th ể x ảy ra,như ông cha ta hay nói “tùy cơ ứng biến”. Hay nói cách khác, nh ư trong quân s ự thì tr ướcmột mục tiêu phải có nhiều phương án tấn công, hay như trong toán h ọc thì m ột bài toán khóphải có nhiều cách giải. Nghĩa là chỉ xác định đ ược nguyên t ắc b ất bi ến không thôi ch ưa đ ủ,mà còn phải biết vận dụng sáng tạo và nắm bắt th ời cơ đ ể có nhi ều cách ứng phó k ịp th ờitrước thiên biến vạn hóa của tình hình. Nhìn l ại nh ững b ước phát tri ển c ủa công tác đ ốingoại hơn 20 năm qua, có thể thấy đó là một quá trình đ ổi m ới không ng ừng, là s ự b ổ sungliên tục giữa lý luận và thực tiễn, là sự tham chi ếu ch ặt chẽ gi ữa tính b ất bi ến c ủa m ục tiêuchiến lược và sự linh hoạt trong thực thi sách lược.Định hình chính sách, phá bao vây cấm vậnTrước thềm đổi mới, có thể nói đất nước ta rơi vào giai đoạn khó khăn nh ất k ể t ừ khi T ổquốc thống nhất: khủng hoảng kinh t ế - xã hội trầm trọng và kéo dài; các th ế l ực thù đ ịchkhông ngừng chống phá; đất nước bị bao vây cấm vận. Ba m ươi năm kháng chi ến tr ường kỳvà gian nan, Đả ...