Văn hoá ẩm thực Dân tộc Dao

Là cư dân của nương rẫy, người Dao thường ăn hai bữa chính ở nhà, bữa sáng vào khoảng 6 giờ, bữa tối khoảng 19 - 20 giờ. Bữa trưa họ thường ăn cơm gói tại nương rẫy. Lương thực chính là gạo, bao gồm cả gạo tẻ và gạo nếp. Sau gạo, nguồn lương thực quan trọng thứ hai là ngô. Ngô thường được xay thành bột để nấu cháo đặc. Ngoài ra, khi thiếu đói họ còn tìm các loại củ như củ mài, củ bấu hoặc các loại bột như bột đao, bột báng để chế biến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hoá ẩm thực Dân tộc DaoVăn hoá ẩm thực Dân tộc DaoLà cư dân của nương rẫy, người Dao thường ăn hai bữa chính ở nhà, bữa sáng vàokhoảng 6 giờ, bữa tối khoảng 19 - 20 giờ. Bữa trưa họ thường ăn cơm gói tạinương rẫy. Lương thực chính là gạo, bao gồm cả gạo tẻ và gạo nếp. Sau gạo,nguồn lương thực quan trọng thứ hai là ngô. Ngô thường được xay thành bột đểnấu cháo đặc. Ngoài ra, khi thiếu đói họ còn tìm các loại củ như củ mài, củ bấuhoặc các loại bột như bột đao, bột báng để chế biến đồ ăn. Xôi nhiều màu của dân tộc DaoGiống như một số tộc người anh em, người Dao cũng thường xuyên đồ xôi để ăntrong những ngày Tết và lễ như: lễ vào nhà mới, lễ cưới hoặc trong những ngày giađình nhờ anh em giúp cây ruộng, gieo trồng ngô lúa, làm chuồng trại gia súc. Đặcbiệt, trong Tết Thanh minh nhiều nhà còn đồ xôi nhiều màu.Ngoài các nguồn lương thực chính là gạo và ngô, người Dao cũng có nhiều mónchế biến từ thịt và cá rất đa dạng.Món xào: Khi thịt gà, thịt lợn, thịt dê, thịt bò người Dao thường đem xào gừng vànghệ. Đối với thịt lợn, thịt gà khi chế biến món sào đều cho một ít nước và thườngcho thêm gừng. Một số món như thịt bò, thịt trâu còn tươi cũng được đem xào chínvới gừng. Chỉ có lòng gan lợn. thịt chim, thịt chuột đồng, nhộng được xào khô vàcho thêm hành, gừng hoặc lá chanh thái nhỏ và cho một ít rượu. Trường hợp xàocho nhiều người ăn còn nêm thêm một số hương vị như thảo quả, quế, gừng, sả...Món luộc: Để làm món thịt luộc, người Dao thường rửa sạch thịt và cắt thànhmiếng to bằng bàn tay. Sau đó bỏ vào nồi hoặc chảo, cho nước vừa đủ rồi bắc lênbếp lửa đun sôi, dùng đũa lật và chọc vào thịt để kiểm tra, nếu thấy chín đều thì vớtra. Nước luộc thịt được đem nấu canh với rau cải, cải bắp hoặc với rau ngót, mồngtơi. Trước khi ăn, thịt luộc chín được đem thái hoặc chặt thành miếng nhà xếp vàobát, đĩa hay đổ thịt ra lá dong, lá chuối.Món hầm: Thịt hầm cũng được người Dao ưa thích. Món thịt hầm thường phải cóthêm những thứ bổ trợ như đu đủ, khoai sọ, măng khô, giá đậu tương, su hào... Tuỳtheo đặc điểm của món thịt hầm, họ có cho thêm một số gia vị như rượu, hành, hồtiêu, củ sả, riềng, gừng...Món nấu (o khấu): Trong các món ăn của người Dao, nếu so sánh với các mónxào, luộc và hầm thì các món nấu từ thịt cũng không phải là ít. Họ rất thích ăn thịtlợn nạc nấu hoặc rim, nhất là thịt gà nấu canh gừng. Nhiều khi đậu phụ, trứng gàcũng được đem nấu canh. Ngoài ra, họ còn hay nấu canh thịt lợn nạc với phở hoặcmiến dong, nấu xương lợn với bí đao... Khi bắt được những con cá to họ cũng hayđem nấu canh với gia vị. Nhìn chung, trong những ngày Tết hoặc lễ thường thấyxuất hiện nhiều món thịt nấu. Với ốc đồng hoặc ốc suối, họ thường đem rửa sạch,chặt đuôi rồi nấu canh nghệ, khi ăn thì mút lấy thịt bỏ vỏ.Món rán: Món rán được chế biến khá đơn giản. Khi thấy chảo nóng thì cho mỡvừa đủ, sau đó đập trứng hoặc cho đậu phụ hay cá xuống rán cho đến khi chín thìvớt ra.Món nướng: Trước đây khi thịt lợn, người Dao có thói quen lấy ít gan có cả mật vàthịt nạc đem ướp muối rồi dùng tre gắp lại, đặt cạnh than hồng để nướng. Khi chíngan được thái từng miếng, mật thì cho vào bát rượu, sau đó chia cho mọi ngườicùng ăn, thịt nướng thái ra bát cho trẻ con ăn.Đối với các món rau, trong các món thức ăn hàng ngày, món rau nấu canh mặnhoặc nhạt là món chính. Bất kể loại rau nào cũng được người Dao đem nấu canh,chẳng hạn như rau cải, cà chua, bắp cải, đu đủ, su su, rau bí, rau rền, măng, mướp,bầu, bí, khoai sọ.... Các loại rau như: mùi khai, ngọn khoai lang, lá non của câysắn, rau cải làn, rau đớn thường được xào, ít dùng nấu canh. Tuy gọi là rau xàonhưng vẫn phải cho một ít nước để đun cho rau chín, tránh cho rau bị cháy. Hiệnnay, do ảnh hưởng văn hoá, người Dao cũng ưa thích món rau luộc. Rất nhiều loạirau như rau cải, bắp cải, su hào, rau rền...được họ đem luộc ăn với nước chấm.Người Dao có tập quán uống rượu từ lâu đời. Tuy vậy, chỉ có đàn ông Dao là hayuống rượu, nhất là khi nhà có khách. Còn nữ giới chỉ uống rượu thuốc để chữabệnh hoặc trong dịp lễ Tết cũng như lúc có bạn bè.Nước uống thường ngày của người Dao là nước lã đun sôi với một loại rễ, lá câyrừng hoặc hạt vối, vừa mát vừa bổ. Hiện nay, nhiều gia đình người Dao đã tự trồngchè nên nước chè xanh cũng bắt đầu trở thành đồ uống phổ biến của họ.Theo tập quán, cứ đến bữa ăn chính, tất cả các thành viên trong gia đình đều phảingồi vào mâm cùng ăn uống. Về vị trí ngồi, hàng phía trên là nơi ngồi của đàn ông,còn hàng phía dưới hoặc tiếp giáp bếp là chỗ ngồi của phụ nữ và trẻ con. Việc chiara thành nhiều mâm để ăn uống thường chỉ xảy ra khi trong nhà có khách hoặc cácthành viên quá đông, không đủ chỗ ngồi ăn cùng mâm. Tuy vậy, hiện nay cũng cómột số gia đình thích chia ra thành 2 mâm để ăn uống cho thuận tiện. Khi đó, mâmtrong gian bếp có bà, mẹ cùng con dâu và các cháu nhỏ, còn mâm trong gian kháchcó ông, bố cùng các con trai và các cháu tra ...