Văn hóa dòng tộc dòng họ ở Việt Nam: Phần 1

Cuốn sách "Văn hóa dòng tộc dòng họ ở Việt Nam" giới thiệu các vấn đề cơ bản về văn hóa dòng họ như: Vai trò của văn hóa dòng họ, các phong tục trong dòng họ, công tác chăm lo việc họ,... Đồng thời, qua đó đề cao đạo đức nhân cách, tình cảm yêu quê hương làng, xóm. Sách được chia thành 2 phần, phần 1 giới thiệu về những nét đẹp trong văn hóa làng ở Việt Nam; những bước phát triển, biến đổi của các họ ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hóa dòng tộc dòng họ ở Việt Nam: Phần 1 VÁN HẠNH iS ư u tam - biên soạn) V— — V ăn ãoấ (Dòng họ NHÀ XUẤT BẤN THÒI ĐẠI á ờ ÌK Ó iỂ ấ a . Phưong Đồng lò xứ sỏ điển hình cho loại hình vân h o ớ g ố c nông nghiệp, Nghề nông, nhốt là nông nghiệp trồng lúa nước phụ th u ộ c vào nhiéu yếu tố thiên nhiên như nuóc, đ ất, khí hộu... Do đ ó về nhộn thửc ngưòi phưong Đông hình thành tư duy tổng hợp. coi trọng môì quan hệ ràng buộc q ua lại giữa c ó c yếu tố. Về tổ chức cộ n g đổng, họ ưa sống theo nguyên tắ c trọng tình, Hàng xóm. dòng họ sống c ố định lâu dài với nhau íạ o nên m ột c u ộ c sống hoã thuận trên co sỏ lấy tình cò m làm c ố t lõi. Tù đáy đã tạ o nên m ột sụ cấ u kết c h ộ t chè giũa những ngưòi cù n g huyết thống, hình thành nên vân h oó dỏng họ rất sâu sốc. Việt Nam là m ột q u ố c gia phưong Đông nên cũng m ang đ ầ y đủ c ã c đ ộ c điểm củ a loại hỉnh vòn hoá g ố c nông nghiệp. Tính cộng đổng trong xò hội Việt Nam rổt c a o vì thế co n ngưòi coi trọng c ó c mối quan hệ làng xò, anh em, đòng họ. Cũng như Trung Q uốc, Nhật Bàn. Hàn Q uốc, tổ tông, đỏng tộ c chiếm m ộ t vị trí quan trọng, thiêng liêng trong tôm ^ 5^ thức ngưòi Viét, Bỏi thế d ò n g họ Lý đ ầu đ ở hon 800 nởm ly hưong, c ó c con cháu vẫn tìm vé Việt Nam b ở i tổ tông. Có lè đãy là sụ kién hiếm ỉhốy trên thế giới, chỉ có thể xày ra ỏ m ộ t dồn tộ c m ò tỉnh còm g ắ n bó vởi tố tông, nguồn cội đ ã trỏ thành máu thịt, Với m ong muốn tỉm vé vói nguồn cội. vòi nét đ ẹ p trong quan hệ dòng họ. đ ể lưu giữ và p h ớ t huy n h ữ n g g ió trị n h â n văn tố t đ ẹ p . ch ú n g tô i đ ờ SLfu tầm , biên soạn cuốn sách v ỏ n h o á đ ò n g họ. Sách giói thiệu c ó c vốn đé c o b àn vé vãn h oở dòng họ như: Vai trò cùa vãn hoó đ ò n g họ, c ó c phong tục írong dòng họ, công tó c ch ò m lo việc họ... Đống thời, qua đ ó đ ề ca o d ạ o đức nhõn c ó c h , tỉnh còm yêu quê hưong làng, xóm. c o quan, d o à n thể.. Hy vọng rằng, cuốn sách sẽ đ e m lại cho ban đ ọ c những thông tin b ổ ich, đ ộ c biệt là những bạn đ ọ c trẻ sè c ó những nhộn thức đúng đ ó n đ ể gìn giữ v à b à o tổn nét vân hóa d ò n g họ. Trong quá trình sưu tầm , biên soạn, c h ố c chán không tránh khỏi sai sót, nhầm lẫn. Rất m ong quý đ ộ c gia g óp ý để cuốn sỏch đư ọ c hoàn thiện han. 1. GIẢ TRỊ NHÂN VẪN SÂU SẦC CỦA VĂN HỔA DÕNG HỌ Néu như nói rằng quê hương. Tó quôc, đất nước là cội nguồn của những thành viên của một cộng đổng dân tộc nói chung, thì dòng họ (hay họ tộc) là nguồn gốc trực tiếp của những thành viên có cùng một huyết thõng. Dòng họ như một gôc cây mà các chi họ, các thành viên các đòi nôi tiếp nhau như nhửng cành cây đâm chồi từ gôc mà ra. Mỗi đất nưóc. mỗi vùng quê và làng xà có các sắc thái vãn hoá khác nhau. Do vậy, mỗi đòng họ • họ tộc ngoài việc tạo nên và lưu truvền lại nét đẹp văn hoá cùn dòng họ • họ tộc mình còn có nhiệm vụ trao truvền ại các giá trị văn hoá dân tộc. văn hóa các vùng miền, văn hoá làng xã cho thế hệ sau. Văn hoá cùa các họ tộc vì th ế là một bộ phận của vàn hoá dân tộc có chiều sầu và rộng, riêng và chung hài hoà. phong phú, đa dạng- Văn hoá dòng họ • họ tộc là những giá trị thiêng liêng sâu thảm trong tâm khảm của các th ế hệ. Đó không chỉ là do di truvền của gien sinh học tạo nên ^ 7 nhửng th ế hệ mới kê thừa tổ tông, mà còn bao hàm án nghĩa sinh thành dưỡng dục. Dòng họ • họ tộc, xét vể mật vật chất, là chi một tập hợp ngưòi cùng một huvêt thông. 0 xã hội loài người, sự tạo ra các thê hệ mói có mục đích và định hướng, đế duy trì giống nòi và tạo ra nhũng th ế hệ mới khoẻ mạnh và ưu tú, cho họ tộc mình. Điều đó được thê hiện như những nét văn hóa, chảng hạn việc cấm kết hôn trong cùng một dòng máu, cấm mọi hành vi loạn luân, luật pháp quy định sau 5 đời mái cho phép kết hôn, song thực tế nhửng dòng họ lón, có vãn hoá cao, cùng tụ cư trong cùng một khu vực địa lý, chuyện lấy nhau là hiếm hoi dù đến đồi thứ 9, thứ 10. Ngày nay, phần lón các gia đình sinh đè không nhiều hơn 2 con không chỉ nhảm hạn chê tốc độ tăng dân số, mà còn là điều kiện đảm bảo cho mỗi thành viên đều được dạy dỗ, nuôi dưỡng trường thành trỏ thành những công dân tốt cho xã hội. ớ những dòng họ có truyền thống lâu đòi thì đây được xem như trách nhiệm của cả họ tộc. ĐỐI với mỗi dòng họ. chúng ta thấy sự cố kết huyết thông được hoàn thiện ở mỗi cây phả hệ các th ế hệ lịch đại (tức các đòi từ vỊ tổ đầu tiên trở xuông) và các chi nhánh thứ tự đương đại. Tất cả được duy trì một cách nghiêm ngặt trong xưng hô - ứng xử; và các dòng họ đã vẳn bản hoá cách ứng xử đó bằng một cuốn gia phả dòng họ. Hầu hết các dòng họ ỏ nước ta đều có gia phả nhưng vì những điếu kiện lịch sủ mà bị th ất lạc, nhiều họ chì truy tìm được trên dưói khoảng 10 đòi. Cũng từ gia phả - phả hệ dòng họ, người ta tạo lập các nhà thò để phụng thò tổ tiên các vị đã quá cố. Nhà thò họ và các ...