Văn hóa gia đình Việt Nam qua tư liệu Hán Nôm: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, ebook Văn hóa gia đình Việt Nam qua tư liệu Hán Nôm: Phần 2 giới thiệu đến bạn đọc một số văn bản được trích trong các tư liệu Hán Nôm như: Nữ huấn ca, Bút hương trai khu huấn ca, Tân nữ huấn. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hóa gia đình Việt Nam qua tư liệu Hán Nôm: Phần 2 NỮ HUẤN CA Xưa nay đất nước nhà ta, Văn chương chữ nghĩa kể đà thiếu chi. Ca Nôm lời dạy nữ nhi, Trước nghe chưa có sau ghi gọi là. Lựa vần chắp chỉnh gần xa, Bảo cho con cháu trong nhà tỏ hay. Con trai học bạn học thầy, Xem trong sách chép đã đầy phải chăng. Gái nương cửa kín như bưng, Khác nào chim chích vào rừng biết đâu. Vậy nên dò dặn nông sâu, Tỉ tê thóc mách gót đầu kể ra. Khi còn ở với mẹ cha, Phải chăm chút lắm mới là đạo con. Dẫu sao chớ mỏi chớ mòn, Sớm trưa vật lạ của ngon khuyên mời. Bữa ăn đứng lại gần nơi, Thức gì cho biết tính người là ưa. Áo quần nên giặt thời thưa, Nhắc mình tắm gội chớ chờ người sai. Sẵn sàng chỉ cuốn kim cài, Phòng khi sứt gấu sờn vai đính vào. Của gì người đã ước ao, Mấy sông cũng lội, mấy sào cũng lôi. 110 Đá kia khi đổ mồ hôi, Thuốc thang chực mọc nằm ngồi nâng niu. Phải khi giận dữ trăm chiều, Đánh ra cửa trước, bước vào cửa sau. Rằng mình phải trái chắc đâu, Chớ cầm con mắt chớ cau lông mày. Quạt nồng đắp lạnh cho hay, Ăn sau dậy trước một ngày chớ sai. Mười phần hiếu vẹn cả mười, Bên chồng cũng phải một bài như nhau. Đến khi bước về làm dâu, Đất lề quê thói cơ màu phải trông. Trước tiên chiều bác mẹ chồng, Tính người mặn nhạt lạ lùng dễ đâu. Gặp người khe khắt cơ cầu, Phải mau tiếng dạ, phải mau việc làm. Dầu canh dầu cháo dầu cơm, Lọ là tôi tớ cứ nom ý người. Già thì xấu nết nhiều lời, ….mà mắng mỏ cũng tươi cũng lành(1). Chồng yêu mình một biết mình, Đừng vênh váo mặt ra hình trêu ngươi. Dầu sao cũng tử tế lời, Chớ ngoảnh cổ lại nói lời thị phi. Phu thê là đạo xướng tuỳ, Xỏ chân lỗ mũi kể chi người xằng. 111 Theo chồng như cuội theo trăng, Chớ nên sứa vượt qua đăng không lành. Dù chồng là đấng học hành, Tìm thầy tìm bạn tập tành văn chương. Chớ nên hoa nguyệt thói thường, Để công đèn sách trễ tràng vì ai. Hoặc chồng là kẻ dông dài, Khi rồi ta sẽ liệu bài can ngay. Dần dần êm đẹp là hay, Hễ già néo lắm thì dây không còn. Đành hanh đâu có người khôn, Hay gì những thói đa ngôn lăng loàn. Chồng yêu ơn đội muôn vàn, Càng thêm kính trọng, dám lờn dám khinh ? Nhà mình phú quí hiển vinh, Chồng nghèo cũng chớ oán mình thờ ơ. Dù mình hay tám ngàn tư, Trăm năm chẳng khỏi cậy nhờ phu quân. Tuổi cao mà số muộn mằn, Tìm người sửa túi nâng khăn đỡ mình. Dù chàng ba bảy tiểu tinh(2), Mấy con thì cũng con mình, con ai ? Sợ chồng mà lại thương người, Khôn mừng, dại dạy chớ hoài chấp chi. Ghen tuông nào có hay gì, Tan nhà mang tiếng bất nghì vào thân. 112 Sao bằng tu lấy chữ nhân, Hiền lành có đức để phần mai sau. Những người độc dữ hiểm sâu, Gương treo tày liếp trên đầu ta trông. Anh em vây cánh nhà chồng, Trời cho càng lắm càng đông càng mừng. Nhẽ nào mặt vực mày lưng, Rút dây chẳng sợ động rừng khéo thay. Lại còn những thói ghét lây, Tối tăm rỉ rót đặt bày truyền ra. Vì đâu máu mủ nên xa, Tội trời ai chịu lặng mà nghĩ xem. Nhờ con chị cũng con em, Lá lành đùm rách chớ hiềm đầy vơi. Lời rằng sẩy đó ra thời, Của anh của chú cũng người nhà ta. Khó hèn số phận sinh ra, Cùng bất đắc dĩ ai mà muốn chi. Ma chay giỗ tết việc gì, Mình giầu cũng chớ suy bì với ai. Ngón tay còn có ngắn dài, So tày…. đưa lời nhọc ra(3), Chị em con gái ruột rà, Yêu nhau như thể cành hoa trong lòng. Nhớn khôn ai cũng theo chồng, Mỗi người một xứ dễ cùng với nhau. 113 Một nhà cùng bạn làm dâu, Việc làm cũng phải trông nhau chớ hùa. Khác nào như thể chơi đùa, Thắng người một chút chớ hồ thi gan. Việc người ta chớ có bàn, Việc mình ta phải nỏ nang trong nhà. Khi anh em rể đến nhà, Dẫu thân cho lắm chớ hoà đấy đây. Kẻo mà mẹ nó dì mày, Tiếng đời cửa miệng biết ngày nào phai. Trong nhà tôi tớ con trai, Bảo gì chớ có rỉ tai nói cười. Tay đưa chớ giáp tận nơi, Lửa gần rơm đã có lời dạy xưa. Nhẽ nào vô ý làm ngơ, Áo quần lẫn vắt mà lơ đễnh chừng. Đêm đi không đuốc thì đừng, Kẻo mang tăm tối truyền xằng tiếng oan. Ngay cho chết cũng là gian, Trong mà giữ nhẽ ai bàn chẳng ghi. Quanh co dối trá hay chi, Dấu voi khôn kín đường đi hay cùng. Một mai chẳng việc bưng bồng, Nhất sự bất tín ai ...