Văn phân tích tác phẩm lớp 12 bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Chiểu

Đất nước" là một trong những bài thơ hay nói về khát vọng yêu nước trong mỗi một con người Việt Nam. Dưới đây là bài phân tích về các trích đoạn trong bài thơ “Đất Nước” (trích trường ca “Mặt đường khát vọng”) của Nguyễn Đình Chiểu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn phân tích tác phẩm lớp 12 bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Chiểu Văn phân tích tác phẩmlớp 12: Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình ThiSáng mát trong như sáng năm xưaGió thổi mùa thu hương cốm mớiTôi nhớ những ngày thu đã xaSáng chớm lạnh trong lòng Hà NộiNhững phố dài xao xác hơi mayNgười ra đi đầu không ngoảnh lạiSau lưng thềm nắng lá rơi đầyMùa thu nay khác rồiTôi đứng vui nghe giữa đất trờiGió thổi rừng tre phất phớiTrời thu thay áo mớiTrong biếc nói cười thiết thaRừng xanh đây là của chúng taNúi rừng đây là của chúng taNhững cánh đồng thơm mátNhững ngả đường bát ngátNhững dòng sông đỏ nặng phù saNước chúng taNước những người chưa bao giờ khuấtĐêm đêm rì rầm trong tiếng đấtNhững buổi ngày xưa vọng nói vềÔi những cánh đồng quê chảy máuDây thép gai đâm nát trời chiềuNhững đêm dài hành quân nung nấuBỗng bồn chồn như nhớ mắt người yêuTừ những năm đau thương chiến đấuĐã ngời lên nét mặt quê hươngTừ gốc mía bờ tre hồn hậuĐã bật lên những tiếng căm hờnBát cơm chan đầy nước mắtBay còn giằng khỏi miệng taThằng giặc tây thằng chúa đấtĐứa đè cổ đứa lột daXiềng xích chúng bay không khoá đượcTrời đầy chìm và đất đầy hoaSúng đạn chúng bay không bắn đượcLòng dân ta yêu nước thương nhàKhói nhà máy cuộn trong sương núiKèn gọi quân văng vẳng cánh đồngÔm đất nước những người áo vảiĐã đứng lên thành những anh hùngNgày nắng đốt theo đêm mưa dộiMỗi bước đường mỗi bước hi sinhTrán cháy rực nghĩ trời đất mớiLòng ta bát ngát ánh bình minhSúng nổ tung trời giận dữNgười lên như nước vỡ bờNước Việt Nam như máu lửaRũ bùn đứng dậy sáng loà.Phân tích đề :- Nội dung : cảm hứng về đất nước của Nguyến Đình Thi trong bài thơ Đấtnước.- Thể loại : Phân tích một tác phẩm trọn vẹn theo một chủ đề đã được địnhhướng. Tác phẩm ở đây là thơ trữ tình, vì thế khi phân tích cần hiểu rõ đặctrưng thể loại, chú trọng làm nổi bật cảm xúc, tình cảm, tư tưởng của tác giả.- Phạm vi : Tuy chỉ yêu cầu phân tích bài thơ của Nguyến Đình Thi, nhưngcần so sánh liên hệ với các bài thơ khác, nhất là những bài thơ cùng viết vềđề tài đất nước trước và sau nó ( ví dụ : Bên kia sông Đuống của HoàngCầm, Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm…) để thấy vẻ đẹp riêng của tácphẩm.Gợi ý phân tích :1. Hiểu rõ hoàn cảnh sáng tác của bài thơ để phân tích- Đất nước là bài thơ ngắn (49 dòng ) nhưng lại được sáng tác trong thờigian dài (1948- 1955)- Tiền thân là bài thơ Sáng mát trong như sáng năm xưa (đăng báo Văn nghệsố 6, tháng 10 và 11/1948) và bài Đêm mít ting (Văn nghệ Xuân 1949). Cảhai bài thơ đều được viết tại Việt Bắc, trong tâm trạng nhớ về Hà Nội của tácgiả.- Phần đầu từ Sáng mát trong… Trong biếc nói cười thiết tha được lấy từ bàithơ thứ nhất. Kế đến nối vào đoạn cuối bài thơ thứ hai và cả ý của bài đầucho đến : Những buổi ngày xưa vọng nói về. Đoạn từ Ôi cánh đồng quê…cho đến hết bài được Nguyến Đình Thi viết vào năm 1955Như vậy, bài thơ hình thành từ ba mảnh khác nhau, trong thời gian dài,nhưng vẫn là tác phẩm hoàn chình, liền mạch, nhất quán nhờ kết nối bởimạnh cảm xúc về đất nước.2. Lưu ý về kết cấuĐất nước là bài thơ có kết cấu độc đáo- Nhà thơ đưa người đọc vào thế giới cảm xúc của mình theo lối hứng của cadao, dân ca. Khởi đầu là cảm xúc về một sáng mùa thu, mùa thu thiên nhiên,đất trời, gợi nhớ về mùa thu đã xa của Hà Nội. Rồi từ mùa thu thiên nhiên,đất trời, gợi nhớ về mùa thu của đất nước, mùa thu của cách mạng với niềmxúc động đầy tự hào được làm chủ đất nước. Và, từ đó lại nghĩ về đất nướctrong chiến tranh, giải phóng, về những con người từ trong đau thương cămhờn đứng lên chiến đấu - những anh hùng quần chúng. Bài thơ kết thúc bằnghình ảnh mang tính biểu tượng về sự vươn mình vĩ đại của đất nước và conngười Việt Nam trong thời đại mới.- Sự vận động của tư tưởng - cảm xúc của bài thơ phát triển theo hướng cảmnhận và suy ngẫm của tác giả về đất nước. Bởi vậy :+ Phần sau của bài thơ có nhiều hình ảnh khái quát, hình ảnh mang tính biểutượng hoặc hình ảnh hiện thực nhưng đã được mở rộng ý nghĩa theo hướngkhái quát.+ Sự chuyển biến của nhịp điệu, âm hưởng theo dòng cảm xúc : Từ nhịpchậm với những âm cao và trong => trầm xuống khi lắng nghe mạch sốngbất diệt của đất nước => dồn dập, cuộn sôi, tuôn chảy => hào sảng, bừngsáng.3. Những nội dung chính cần phân tích- Cảm hứng của bài thơ :Như tựa đề, cảm hứng của bài thơ là cảm hứng về giang sơn, gấm vóc, cảmhứng về đất nước, Tổ quốc. Cảm hứng đó xuyên suốt bài thơ, là mạch ngầmkết nối từng mảng tưởng như rời rạc trong tác phẩm, tạo thành hình tượngthơ thống nhất. Do đó, khi phân tích phải luôn tập trung vào chủ đề này.- Khổ thơ đầu :Hoài niệm tươi sáng về mùa thu nay. Đây cũng là cảm hứng về một đất nướcđổi mới, cảm hứng đầy chất tự hào của người làm chủ. Phát hiện mới mẻ củaNguyến Đình Thi ở đây là mối quan hệ về đất nước trong truyền thống – đấtnước ở hiện tại- Phần còn lại của bài thơ :Tác giả tập trung thể hiện những cảm xúc và suy ngẫm của mình về đất nướctừ đau thương trong chiến tranh đã trỗi dậy mạnh mẽ, ngời sáng.- Đánh giá chung :Đất nước là bài thơ hay của Nguyến Đình Thi và của nền thơ Việt Namkháng chiến. Thành công lớn nhất của tác giả là đã thể hiện những tình cảmchân thực, xúc động của mình về đất nướcBài tham khảoTiếng thơ hào sảng về đất nướcXưa nay, nhiều bài thơ hay lại được nhà thơ viết rất nhanh, có vẻ như “xuấtthần”. Trái lại, có những bài thơ được nung nấu kỹ lưỡng khi hoàn thànhchưa hẳn làm ưng ý tác giả, nhất là về cảm xúc, sự xộc xệch trong kết cấu…Đất nước của Nguyến Đình Thi có lẽ là trường hợp ngoại lệ. Nó được thainghén từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (năm1948,1949) và hoàn thành khi cuộc kháng chiến ấy đã kết thúc (năm 1955).Dĩ nhiên, đó phải là thành công của nhà thơ có tài. Nhưng điều quan trọnghơn chính là do tác phẩm ấy được tạo dựng nên từ những cảm xúc, suy nghĩcủa Nguyến Đình Thi về một chủ đề lớn: Đất nước ...