Vật liệu kỹ thuật - Chương 4

NHIỆT LUYỆN THÉPTrong chương này chúng ta sẽ nghiên cứu sự thay đổi tổ chức và cơ tính của thép khi nung nóng và làm nguội tiếp theo, đó chính là quá trình nhiệt luyện. Thép là vật liệu thông dụng nhất và cũng được nhiệt luyện nhiều nhất. Công nghệ nhiệt luyện rất phổ biến trong ngành cơ khí. Trong chương này chúng ta chỉ nghiên cứu các phương pháp nhiệt luyện thể tích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vật liệu kỹ thuật - Chương 4 CHÆÅNG 4 : NHIÃÛT LUYÃÛN THEÏP Trong chæång naìy chuïng ta seî nghiãn cæïu sæû thay âäøi täø chæïc vaì cå tênh cuía theïpkhi nung noïng vaì laìm nguäüi tiãúp theo, âoï chênh laì quaï trçnh nhiãût luyãûn. Theïp laì váût liãûuthäng duûng nháút vaì cuîng âæåüc nhiãût luyãûn nhiãöu nháút. Cäng nghãû nhiãût luyãûn ráút phäøbiãún trong ngaình cå khê. Trong chæång naìy chuïng ta chè nghiãn cæïu caïc phæång phaïpnhiãût luyãûn thãø têch.4.1.KHAÏI NIÃÛM VÃÖ NHIÃÛT LUYÃÛN THEÏP :4.1.1.Khaïi niãûm vãö nhiãût luyãûn :1-Âënh nghéa : Nhiãût luyãûn laì táûp håüp caïc thao taïc gäöm coï nung noïng kim loaûi hay håüpü kim âãúnâãún nhiãût âäü xaïc âënh, giæî taûi âoï mäüt thåìi gian thêch håüp (giæî nhiãût) räöi laìm nguäüi våïitäúc âäü nháút âënh âãø laìm thay âäøi täø chæïc do âoï nháûn âæåüc cå tênh vaì caïc tênh cháút khaïctheo yï muäún. Âàûc âiãøm cuía nhiãût luyãûn : -Khäng nung noïng âãún chaíy loíng hay chaíy loíng bäü pháûn, trong quaï trçnh nhiãûtluyãûn kim loaûi váùn åí traûng thaïi ràõn. -Trong quaï trçnh nhiãût luyãûn hçnh daïng vaì kêch thæåïc chi tiãút khäng thay âäøi(chênh xaïc laì coï thay âäøi nhæng khäng âaïng kãø). -Nhiãût luyãûn chè laìm thay âäøi täø chæïc tãú vi bãn trong, do âoï dáùn âãún thay âäøi cåtênh cho chi tiãút.2-Caïc thäng säú âàûc træng cho nhiãût luyãûn : Báút kyì mäüt quïa trçnh nhiãût luyãûn naìo cuîng âæåüc âàûc træng båíi caïc thäng säú sau âáy a-Nhiãût âäü nung noïng (t n ) : laì nhiãût âäü cao nháút maì quaï trçnh nhiãût luyãûn phaíi âaût otåïi, tênh bàòng oC. b-Thåìi gian giæî nhiãût ( τ gn ) : laì thåìi gian duy trç chi tiãút taûi nhiãût âäü nung noïng. c-Täúc âäü nguäüi (Vnguäüi) : laì täúc âäü giaím nhiãût âäü theo thåìi gian sau khi giæî nhiãût. Ngoaìi ba thäng säú trãn täúc âäü nung noïng cuîng coï aính hæåíng âãún kãút quaí nhiãûtluyãûn nhæng khäng âaïng kãø nãn ta boí qua noï. Kãút quaí cuía mäüt quaï trçnh nhiãût luyãûnâæåüc âaïnh giaï bàòng caïc chè tiãu sau : -Âäü cæïng : laì yãu cáöu quan troüng nháút vaì dãù daìng xaïc âënh âæåüc, noï liãn quan âãúncaïc chè tiãu khaïc nhæ âäü bãön, âäü deío, âäü dai...Chi tiãút khi nhiãût luyãûn âãöu coï yãu cáöu âaûtgiaï trë nháút âënh vãö âäü cæïng vaì phaíi âæåüc kiãøm tra theo tyí lãû quy âënh. -Täø chæïc tãú vi : cáúu taûo pha, kêch thæåïc haût, chiãöu sáu låïp hoïa bãön ...Chè tiãu naìythæåìng âæåüc kiãøm tra theo tæìng meí nhiãût luyãûn. -Âäü biãún daûng, cong vãnh : noïi chung âäü biãún daûng, cong vãnh khi nhiãût luyãûnthæåìng ráút nhoí vaì nàòm trong giåïi haûn cho pheïp. Tuy nhiãn trong mäüt säú træåìng håüp yãucáöu ráút khàõt khe, cáön phaíi kiãøm tra chuïng.3-Så læåüc vãö nhiãût luyãûn theïp : Trong thæûc tãú coï nhæïng phæång phaïp nhiãût luyãûn chuí yãúu sau âáy : 87 a-UÍ : laì phæång phaïp nung noïng âãún nhiãût âäü xaïc âënh, giæî nhiãût vaì laìm nguäüicháûm âãø nháûn âæåüc täø chæïc gáön våïi traûng thaïi cán bàòng coï âäü cæïng, âäü bãön tháúp nháút, âäüdeío cao nháút. C o tn Vnguäüi τgn θ τ (thåìi gian) Hçnh 4.1 - Caïc thäng säú âàûc træng cuía quaï trçnh nhiãût luyãûn b-Thæåìng hoïa : laì phæång phaïp nung noïng âãún täø chæïc hoaìn toaìn austenit, giæî nhiãûtvaì laìm nguäüi ngoaìi khäng khê ténh âãø nháûn âæåüc täø chæïc gáön våïi traûng thaïi cán bàòng. c-Täi : laì phæång phaïp nung noïng âãún cao hån nhiãût âäü tåïi haûn, laìm xuáút hiãûn täøchæïc austenit giæî nhiãût vaì laìm nguäüi nhanh âãø nháûn âæåüc täø chæïc khäng cán bàòng coï âäücæïng cao nháút. d-Ram : laì phæång phaïp nung noïng theïp âaî täi âãún tháúp hån nhiãût âäü tåïi haûn, giæînhiãût vaì laìm nguäüi âãø âiãöu chènh caïc chè tiãu cå tênh (âäü bãön, âäü cæïng...) âaût yãu cáöulaìm viãûc. e-Hoïa nhiãût luyãûn : laì phæång phaïp baîo hoìa vaìo bãö màût chi tiãút caïc nguyãn täú âaîcho åí nhiãût âäü xaïc âënh âãø laìm biãún âäøi thaình pháön hoïa hoc, täøc chæïc vaì cå tênh. f-Cå nhiãût luyãûn : laì phæång phaïp kãút håüp quaï trçnh hoïa bãön bàòng nhiãût luyãûn vaìbiãún daûng deío âäöng thåìi trong mäüt nguyãn cäng. Do âoï nháûn âæåüc hoïa bãö maûnh hån ráútnhiãöu khi nhiãût luyãûn âån thuáön.4-Phán loaûi nhiãût luyãûn theïp : Ngæåìi ta phán caïc phæång phaïp nhiãût luyãûn chuí yãúu cuía theïp ra laìm hai nhoïm låïn :nhiãût luyãûn så bäü vaì nhiãût luyãûn kãút thuïc. a-Nhiãût luyãûn så bäü : laì caïc phæång phaïp nhiãût luyãûn tiãún ha ...