Về các mô hình toán của dòng chảy

Ngoài các loại mô hình toán học, trong các sách và tài liệu tham khảo ta còn gặpnhững từ khác như: mô hình tỷ lệ hay mô hình vật lý, mô hình tương tự ..
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về các mô hình toán của dòng chảy V các mô hình toán c a dòng ch y TS Tô V n Tr ngI. KHÁI NIÊM V MÔ HÌNH1. Các loi mô hình Ngoài các lo i mô hình toán h c, trong các sách và tài li u tham kh o ta còn g pnh ng t khác nh!: mô hình t# l hay mô hình v%t lý, mô hình t!ng t(, mô hình nh%nth)c, mô hình t*t +,nh, mô hình ng-u nhiên,...i) Mô hình t$ l% (mô hình v(t lý): Thay cho làm th(c nghiêm trên mô hình nguyên m-u ngoài th(c +,a, ng!2i ta ti3n hành thí nghi m trên các mô hình thu nh5 nh!ng gi nguyên t# l gi a các chi6u (dài, r9ng, cao,..). T*t nhiên, ph i tuân th; m9t s< nguyên t=c và tiêu chu>n. Ph!ng pháp này th!2ng r*t +=t, +òi h5i nhi6u th2i gian +@ xây mô hình. Ph!ng pháp này ch; y3u +!Bc áp dCng +@ nghiên c)u chi ti3t khi th%t cDn thi3t +@ thi3t k3 công trình nh! clo i mô hình khác th!2ng có tên là mô hình toán sb +!Bc gi i thích kc trong các phDnd!Gi, nh!ng có th@ hi@u nôm na là, các mh!Kng c;a các ngu`n ô nhiem cdng nh! n`ng +9 t i t ng th2i +i@m thì chT có mô hìnhhoá mGi gi i quy3t +!Bc. Có th@ tóm l!Bc m9t s< !u +i@m c;a công cC mô hình hoá nh! sau:- Là công cC h u ích và không th@ thi3u trong kh o sát các h sinh thái ph)c t p- SR dCng mô hình có th@ khám phá ra các tính ch*t c;a h th t2 n S= = lim vi . ti v.dt (2.2) t 0 i =1 t1Nh! v%y vGi các cán b9 +ã tsinh (ho*c m t i) do các nguyên nhân khác nhau trong chính th tích V ó. Ch6ng h n 7i v,i n ,c trong th tích V Q1 Q2 Hình : dV = Q1 Q2 + S 1 S2 dt Hình 2: S +` cân bOng n!Gc cho th@ tích V VGi Q1, Q2 là l!u l!Bng vào ra t i 2 m t th@ tích; S1 là ngu`n n!Gc bg xung (xn!Gc vào) còn S2 là ngu`n n!Gc b, l*y +i. Pây là nguyên lý +!Bc sR dCng khi thi3t l%pph!ng trình liên tCc c;a ph!ng trình Saint-Venant.VGi BOD nguyên lý cân bOng trên +!Bc vi3t nh! sauBOD vào th tích V + BOD s=n sinh trong V – (BOD ra kh(i V + BOD b? chuy n hoá)= s thay i BOD trong th tích V trong kho=ng th i gian t.VGi B là n`ng +9 BOD, Q là l!u l!Bng t i m t c=t, g là t Q2 gQ Q Q H + + + = 0 (2.4) 0 gA AC 2 R t xA x Hình 4: M t c=t ngang sôngPh!ng trình liên tCc cho +9 m n (b o toàn khn (m); Q = l!u l!Bng (m3/s); B = +9 r9ng m t n!Gc t i m9t m t c=t ngang sông bao g`m c phDn tr (m); A = di n tích m t c=t ngang (m2) C = H s< c n Chezy ; g = gia t v) B+Bc 5: ThR tính +úng +=n c;a k3t qu qua m9t s< bài toán m-u +@ b o + mrOng k3t qu ph n ánh t!ng +A. Nhang mô hình dòng ch y và ch1t l+bng n+Bc có tính th+,ng mi trên th?giBi ph i kf 2?n h6 mô hình MIKE, trong 2ó MIKE11 (vGi mô+un thu# l(c HD, mô+un tính m n, ch*t l!Bng n!Gc AD, ECOLAB,...) Pây là b9 phDn m6m c;a Vi n DHIPan M ch, +!Bc )ng dCng, nghiên c)u cho d( án quy ho ch và qu n lý tài nguyên n!Gcvà phòng ch thu%n ti n cho giai +o n ch y hi u chTnh vì ph i ch y r*t nhi6u lDn mGi hi u chTnh +!Bc m9t tham s< nên tcó th@ ch*p nh%n m9t s< r;i ro gây thi t h i do không +!Bc +ào t o, t%p hu*n và khônghi@u bi3t nh ng h n ch3 c;a mô hình nên khi áp dCng gây lŠi. Vì không có mã ngu`nnên không hi@u +!Bc h3t phDn lõi bên trong xR lý ra sao (nh! thu%t tóan, các xR lý + cbi t,..) và ch!a +!Bc áp dCng cho các bài toán lGn và ph)c t p nh! PBSCL. Các phDnm6m này có ngu`n gQuy ho ch Th;y lBi mi6n Nam) sR dCng cho nhi6u d( án quy ho ch c d( án trongn!Gc và qunhiên trong SAL +ã dùng ph!ng pháp tuy3n tính hóa nên không cDn gi i l p. M t kháctrong SAL, tr!Gc tiên dùng các công th)c truy +ugi +@ +!a v6 gi i h ph!ng trình có>n s< chT là m(c n!Gc t i nút hBp l!u và sR dCng thu%t tóan gi i ma tr%n th!a nên t2.3.1 Các 2ifm c^n c i ti?n, nâng c1p trong VRSAP: C u trúc s7 liLu: S< li u +,a hình trong VRSAP +!Bc nh%p vào theo t ng + an. M9t +o n sông trong th(c t3 +!Bc giGi h n bKi 2 m t c=t ngang sông, nh!ng trong VRSAP, khi nh%p vào tính tóan chT dùng m ...