Về mô hình quản lý thiên tai ở Việt Nam

Nghiên cứu những loại thiên tai nói trên là một khâu trong chu trình nghiên cứu đánh giá thiên tai, có thể gọi là mô hình quản lý thiên tai, nghiên cứu đánh giá thiên tai là khâu đầu tiên, và quan trọng nhất, sau đến đánh giá các đối tượng bị thiên tai tác động. Tiếp theo là đánh giá khả năng bị thiệt hại (đã và có thể) trên cơ sở kết hợp hai khâu đánh giá trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Về mô hình quản lý thiên tai ở Việt Namvề mô hÌnh Quản LÝ thiên tai Ở việt nam GS.TS. Nguyễn Trọng Yêm1, TS. Nguyễn Quốc Thành1, TS. Trần Tuấn Anh1, TS. Ngô Thị Phượng1 TÓM TẮT Thiên tai là hiện tượng tự nhiên bất thường có thể gây thiệt hại về người, tài sản, môi trường, điều kiện sống và các hoạt động kinh tế - xã hội, bao gồm: bão, áp thấp nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, nước dâng, xâm nhập mặn, nắng nóng, hạn hán, rét hại, mưa đá, sương muối, động đất, sóng thần và các loại thiên tai khác [4]. Nghiên cứu những loại thiên tai nói trên là một khâu trong chu trình nghiên cứu đánh giá thiên tai, có thể gọi là mô hình quản lý thiên tai (H.1). Theo mô hình này, nghiên cứu đánh giá thiên tai là khâu đầu tiên, và quan trọng nhất, sau đến đánh giá các đối tượng bị thiên tai tác động. Tiếp theo là đánh giá khả năng bị thiệt hại (đã và có thể) trên cơ sở kết hợp hai khâu đánh giá trên. Khâu cuối cùng là khâu các giải pháp phòng chống và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai (luật pháp-tiêu chuẩn, kinh tế, kĩ thuật-công trình... cũng có thể gộp thành 2 nhóm: phi công trình và công trình). Từ khóa: Mô hình, thiên tai. Mở đầu những tác động tiêu cực, gây tác hại đến con người, Mô hình quản lý thiên tai gồm 4 thành phần/đối đến tài sản, đến các đối tượng kinh tế - xã hội và môitượng chủ yếu liên quan chặt chẽ với nhau: Thiên tai, trường.đối tượng bị thiên tai tác động, thiệt hại do thiên tai Thiên tai là đối tượng đầu tiên phải quản lý vì đâygây nên và các giải pháp phòng, chống và giảm nhẹ là nguồn gốc của những thiệt hại. Để quản lý đượcthiệt hại do thiên tai (H.1). các thiên tai phải nghiên cứu đánh giá đúng thiên tai, 1. Thiên tai (Natural hazards) bao gồm việc xác định nguồn gốc, cơ sở hình thành Các thiên tai, như bão, hạn, lũ lụt, lũ quét - lũ bùn và phát triển, các đặc trưng của nó (như magnitude,đá, trượt-lở, xói lở bờ sông, xói lở bờ biển, nứt đất, cường độ - intensity, tốc độ, thời gian kéo dài, khuđộng đất… là các hiện tượng, quá trình tự nhiên có vực ảnh hưởng…), dự báo sự phát triển trong tương lai, xác suất, tần suất xuất hiện… Thiên tai có thể xuất hiện và phát triển riêng biệt nhưng cũng có thể xuất hiện và phát triển đồng thời, tác động lẫn nhau và gây ảnh hưởng tổng hợp, dây chuyền. 2. Đối tượng (objects) bị thiên tai tác động Đối tượng bị thiên tai tác động bao gồm 3 loại chính: Con người (sức khỏe, sinh kế, điều kiện sống…), cơ sở kinh tế - xã hội (nhà cửa, công trình, cơ sở hạ tầng, các giá trị văn hóa, lịch sử…) và môi trường (thạch thủy, sinh quyển) Trong đánh giá đối tượng bị thiên tai tác động người ta thường đề cập đến 3 đặc tính của đối tượng : Mức độ đối mặt (exposure) với thiên tai của đối tượng; tính nhạy cảm/ dễ bị tổn thương (vulnerability) của đối tượng trước tác động của thiên tai và khả năng▲Hình 1. Mô hình quản lí thiên tai1 Viện Địa chất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam12 Chuyên đề số I, tháng 3 năm 2016 TRAO ĐỔI - THẢO LUẬN(capacity) chống đỡ trước thiên tai của đối tượng… [6] các đối tượng trước khi bị quá trình nguy hiểm tác động. Trong 3 đặc tính trên, đặc tính thứ hai, tính nhạy Động đất Spitak (1988) với Io = 8 – 9 (MSK-64) đãcảm/dễ bị tổn thương ( ...