Vi chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe, tầm vóc và trí thông minh

Người ta gọi là “vi chất dinh dưỡng” vì cơ thể chỉ cần chúng với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gây nhiều tác hại đối với cơ thể. Trong số các vi chất cần thiết, vitamin A, sắt, iốt, & kẽm là những vitamin & khoáng chất rất dễ thiếu & cần được phòng chống sự thiếu hụt trong cộng đồng.v
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vi chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe, tầm vóc và trí thông minh Vi chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe, tầm vóc và trí thông minh Người ta gọi là “vi chất dinh dưỡng” vì cơ thể chỉ cần chúng với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gây nhiều tác hại đối với cơ thể. Trong số các vi chất cần thiết, vitamin A, sắt, iốt, & kẽm là những vitamin & khoáng chất rất dễthiếu & cần được phòng chống sự thiếu hụt trongcộng đồng.Để đạt được hiệu quả bảo vệ sức khỏe nêu trên thìbữa ăn cần hợp lý, nghĩa là phải đủ về số lượng &cân đối về chất lượng, đáp ứng nhu cầu cơ thể.Trong đó, các vitamin & khoáng chất đóng vai trò rấtquan trọng nhưng lại dễ bị thiếu trong khẩu phần dùnạn đói đã được giải quyết. Với những phát hiện củakhoa học ngày nay, vấn đề thiếu vi chất dinh dưỡnglà hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng tahiểu biết về chúng.Người ta gọi là “vi chất dinh dưỡng” vì cơ thể chỉ cầnchúng với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gâynhiều tác hại đối với cơ thể. Trong số các vi chất cầnthiết, vitamin A, sắt, iốt, & kẽm là những vitamin &khoáng chất rất dễ thiếu & cần được phòng chống sựthiếu hụt trong cộng đồng.Vitamin A - Người bạn của đôi mắtĐây là loại vitamin tan trong chất béo cần thiết choquá trình nhìn, phát triển xương, sinh sản, sự phânbào, sự sao chép gen. Vitamin A còn giúp điều chỉnhhoạt động của hệ miễn dịch bằng cách tạo bạch cầuchống lại vi trùng & vi rút gây bệnh (1,2).Chức năng đặc trưng nhất của vitamin A là tác dụngtrên võng mạc mắt. Bình thường, mắt có thể thíchnghi với sự thay đổi “sáng – tối” một cách nhanhchóng, khi thiếu vitamin A thì mắt dễ bị lóa & mất thờigian lâu mới điều chỉnh lại như bình thường (1,2).Vitamin A còn giúp thúc đẩy sự phát triển & biệt hóacác tế bào biểu mô ở da, mắt, hô hấp, tiết niệu & ốngtiêu hóa. Chức năng đặc biệt của tế bào biểu mô làbài tiết dịch nhầy & bao phủ dưới dạng nhung mao.Các nhung mao ở niêm mạc đường hô hấp di độngliên tục, có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại các tácnhân lạ (vi trùng, bụi…) từ bên ngoài. Khi thiếuvitamin A, các biểu mô này bị sừng hóa, các nhungmao thưa dần & mất đi, không còn tác dụng bảo vệđường hô hấp, vì vậy, vitamin A còn được gọi là tácnhân chống nhiễm trùng. Các tế bào biểu mô liên tụcđược thay thế bằng các tế bào mới nên vitamin A cầnđược cung cấp thường xuyên cho cơ thể. Những mônhạy cảm nhất với sự thiếu vitamin A là da, đường hôhấp, tuyến nước bọt, mắt & tinh hoàn. Do đó, khithiếu vitamin A dễ dẫn đến sừng hóa biểu mô giácmạc có thể gây loét & mù lòa do thiếu vitamin A (gọilà bệnh khô mắt) (1,2).Vitamin A còn có vai trò trong sự tăng trưởng & sựphát triển của xương. Khi thiếu vitamin A, trẻ sẽ chậmtăng trưởng, thậm chí sụt cân. Thiếu vitamin A làmxương mềm & mảnh hơn bình thường, quá trình vôihóa bị rối loạn (1).Retinol là một trong những dạng hoạt động nhất củavitamin A được tìm thấy trong thực phẩm có nguồngốc động vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa toàn phần& một số thức ăn bổ sung. Tiền vitamin A carotenoid,là những sắc tố sậm màu có ở thực phẩm nguồn gốcthực vật, có thể được chuyển thành vitamin A, cónhiều trong rau quả xanh & vàng đậm (rau muống,rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, cà rốt, bông cảixanh, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc…) (3).Nhu cầu vitamin A ở lứa tuổi vị thành niên & ngườitrưởng thành là 600-700mcg retinol equivalent (RE)(4). Người hút thuốc hoặc uống rượu thì nhu cầuvitamin A sẽ cao hơn do thuốc lá ngăn cản quá trìnhhấp thu vitamin A vào cơ thể, còn rượu thì sẽ làm cạnkiệt lượng vitamin A sẵn có trong cơ thể. Ảnh: ImagesIốt - Không thể thiếu đối với trí nãoĐây là vi chất dinh dưỡng rất cần cho sự tăng trưởng& hoạt động trí não mà cơ thể chỉ cần với một lượngrất nhỏ (100-200 microgram/ngày) (4). Thế nhưngnếu thiếu thì tác hại vô cùng. Chức năng quan trọngnhất của iốt là tham gia tạo hormon giáp T3(Triiodothyronin) & T4 (thyroxin). Đây là nhữnghormon rất cần cho sự phát triển bình thừơng củanão, làm tăng quá trình biệt hóa tế bào não, & thamgia vào chức năng của não bộ (1,5). Bên cạnh chứcnăng điều hòa chuyển hóa cơ thể, hormon giáp còntham gia trong việc chuyển đổi b-caroten thànhvitamin A, tổng hợp protein, hấp thu chất bột đường ởruột non (1).Trẻ em trong độ tuổi phát triển nhanh & phụ nữ mangthai là những đối tượng rất dễ bị thiếu iốt do nhu cầutăng cao. Sự thiếu iốt ở các đối tượng này sẽ gây ranhững hậu quả rất trầm trọng. Vì iốt cần cho sự pháttriển cơ thể, sự hình thành & hoạt động của não bộnên nếu thiếu iốt ở giai đoạn bào thai thì bộ não sẽ bịtổn thương nặng nề, trẻ sanh ra sẽ bị đần độn & cáckhuyết tật thần kinh khác (điếc, lác mắ ...