Vì sao các công ty ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phiếu

Thời gian gần đây thông tin về các vụ điều tra do Uỷ ban Chứng khoán Mỹ (SEC) tiến hành đối với các công ty bị nghi ngờ dính líu đến hành vi ghi lùi ngày phát hành quyền mua cổ phiếu, trong đó có một loạt đại gia trong ngành công nghệ như Apple, Microsoft… đang rất nóng. Một câu hỏi đặt ra là vì sao các công ty lại thực hiện việc ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phiếu? Bài viết này nhằm cung cấp thêm một số thông tin mang tính chất kỹ thuật......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vì sao các công ty ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phiếuVì sao các công ty ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phiếu Thời gian gần đây thông tin về các vụ điều tra do Uỷ ban Chứng khoán Mỹ (SEC) tiến hành đối với các công ty bị nghi ngờ dính líu đến hành vi ghi lùi ngày phát hành quyền mua cổ phiếu, trong đó có một loạt đại gia trong ngành công nghệ như Apple, Microsoft… đang rất nóng. Một câu hỏi đặt ra là vì sao các công ty lại thực hiện việc ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phiếu? Bài viết này nhằm cung cấp thêm một số thông tin mang tính chất kỹ thuật để bạn đọc hiểu rõ hơn về bản chất của hành vi ghi lùi ngày phát hành quyềnchọn mua cổ phiếu cũng như động cơ của các công ty khi thực hiện hành vi này.Vì sao ghi lùi ngày phát hành quyền chọn?Trước hết xin được bắt đầu với khái niệm cơ bản: quyền chọn mua cổ phiếu. Về bản chất đó làviệc một công ty cấp cho nhân viên của mình (thường là nhân viên quan trọng) quyền được muacổ phiếu của chính công ty đó tại một thời điểm xác định trước trong tương lai, với mức giá xácđịnh tại thời điểm phát hành quyền chọn đó. Ví dụ, ngày 31/10/2007 Công ty FPT công bốthưởng cho giám đốc điều hành quyền được mua 10.000 cổ phiếu của FPT vào ngày 30/9/2010với mức giá 700.000 đồng/cổ phiếu. Nếu tại ngày 30/9/2010 giá cổ phiếu FPT là 800.000đồng/cổ phiếu, người giám đốc điều hành này có thể mua 10.000 cổ phiếu với mức giá 700.000đồng sau đó bán ra thị trường với giá 800.000 đồng và được lời 1 tỷ đồng. Ngược lại, nếu mứcgiá thị trường của cổ phiếu FPT tại ngày 30/9/2010 thấp hơn 700.000 đồng thì người giám đốcđiều hành này có quyền không mua nữa.Trong ví dụ trên đây, có thể thấy mức giá thực hiện (700.000 đồng) có ảnh hưởng rất lớn tớimức lợi tức mà người giám đốc điều hành được hưởng. Mức giá này càng thấp thì mức lợi tức kỳvọng càng cao. Như vậy nếu một công ty muốn thưởng cho nhân viên của mình càng nhiều thìsẽ xác định mức giá thực hiện càng thấp. Nói cách khác, các công ty sẽ sử dụng mức giá thựchiện như một công cụ khuyến khích đối với các nhân viên quan trọng của mình. Việc xác địnhmức giá thực hiện này được thực hiện bởi Ban Giám đốc và Hội đồng thù lao (Compensationcommittee) của công ty. Đến đây bạn đọc có thể vẫn chưa thấy có gì liên quan đến việc ghi lùingày phát hành quyền chọn mua cổ phần. Đúng thế, bản thân quyền chọn mua cổ phần khôngphải là tác nhân dẫn đến việc ghi lùi ngày phát hành. Vấn đề nằm ở các quy định về hạch toánkế toán và báo cáo tài chính liên quan tới quyền chọn mua cổ phần, như phân tích chi tiết dướiđây.Từ năm 2006 trở về trước, việc hạch toán kế toán và báo cáo tài chính đối với thù lao trả dướidạng quyền chọn mua cổ phần của các doanh nghiệp Mỹ được thực hiện theo quy định tạiHướng dẫn của Uỷ ban soạn thảo chuẩn mực kế toán số 25 - APB Opinion 25 (ban hành năm1972) và Chuẩn mực kế toán số 123 - SFAS 123 (ban hành năm 1995). Theo các quy định này,khi một công ty trả thù lao cho nhân viên của mình bằng quyền chọn mua cổ phần thì công ty đósẽ phải ghi nhận một khoản chi phí lương tương đương với phần chênh lệch giữa giá trị của sốcổ phiếu được mua tính theo giá thực hiện và giá trị số cổ phiếu đó tính theo giá thị trường tạingày phát hành quyền chọn. Quay trở lại ví dụ về FPT nói trên, nếu giá cổ phiếu FPT tại ngày31/10/2007 (ngày phát hành quyền chọn) là 750.000 đồng/cổ phiếu thì FPT sẽ phải ghi nhậnmột khoản chi phí lương là 500 triệu đồng (10.000 x [750.000 – 700.000]). Nếu giá thị trườngcủa cổ phiếu FPT tại ngày 31/10/2007 thấp hơn hoặc bằng 700.000 đồng thì FPT sẽ không phảighi nhận khoản chi phí nào cả. Quy định này chính là một nguyên nhân khuyến khích các côngty thực hiện việc ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phần. Thử tưởng tượng nếu FPTmuốn phát hành quyền chọn mua cổ phần cho giám đốc điều hành của mình với mức giá700.000 đồng mà lại không muốn ghi nhận khoản chi phí lương 500 triệu, họ sẽ làm như thếnào? Rất đơn giản, họ chỉ việc dò ngược thời gian trong năm 2007, tìm một ngày nào đó giá cổphiếu FPT thấp hơn hoặc bằng 700.000 đồng rồi đề lùi ngày trong quyết định thưởng cho giámđốc trùng với ngày đó (ví dụ ngày 23/6/2007). Kết quả là sẽ không có khoản chi phí 500 triệutrên báo cáo tài chính của FPT, theo đó lợi nhuận năm 2007 cũng tăng thêm một số tương ứng.Đây chính là hành động ghi lùi ngày phát hành quyền chọn mua cổ phiếu (option backdating)đang được bàn tán xôn xao gần đây.Tương lai nào cho Option Backdating?Việc ban hành Đạo luật Sarbanes-Oxley (2002) cùng với Chuẩn mực kế toán Mỹ số 123 sửa đổi(SFAS 123R – có hiệu lực từ năm 2006) được cho rằng sẽ ngăn chặn được tình trạng ghi lùingày phát hành quyền chọn. Trước khi Đạo luật Sarbanes-Oxley được ban hành, các công ty ởMỹ phải báo cáo Uỷ ban chứng khoán (SEC) về việc phát hành quyền chọn mua cổ phiếu chonhân viên trong vòng ...