Vì sao trẻ hay bị giun lên ống mật?

Giun lên ống mật là hiện tượng giun đũa chui qua cơ vòng Oddi vào đường dẫn mật. Đây là một trong những cấp cứu thường gặp ở trẻ em, nhất là trẻ 3-7 tuổi. Số lượng giun lên ống mật có thể chỉ một, vài con nhưng có trường hợp tới hàng trăm con. Giun lên ống mật là một trong những tai biến ngoại khoa thường thấy của giun đũa (tắc ruột, viêm ruột thừa, giun lên ống mật, viêm tụy cấp xuất huyết hoại tử... ) có thể dẫn đến ứ mật, giãn ống mật trong...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vì sao trẻ hay bị giun lên ống mật? Vì sao trẻ hay bị giun lên ống mật? Khi trẻ quấy khóc, đau bụng vật vã cần nghĩ đến giun chui lên ống mật. Giun lên ống mật là hiện tượng giun đũa chui qua cơ vòng Oddi vàođường dẫn mật. Đây là một trong những cấp cứu thường gặp ở trẻ em, nhấtlà trẻ 3-7 tuổi. Số lượng giun lên ống mật có thể chỉ một, vài con nhưng cótrường hợp tới hàng trăm con. Giun lên ống mật là một trong những tai biến ngoại khoa thường thấy củagiun đũa (tắc ruột, viêm ruột thừa, giun lên ống mật, viêm tụy cấp xuất huyết hoạitử... ) có thể dẫn đến ứ mật, giãn ống mật trong gan, kéo theo đủ loại vi khuẩnđường ruột (hay gặp E. coli, Proteus). Trẻ em hay bị viêm đường mật, và dễ hìnhthành sỏi mật. Về cơ chế sinh bệnh, có ý kiến cho rằng trẻ biếng ăn (do mắc một bệnh nàođó) hay bị giun lên ống mật do trong quá trình tìm kiếm thức ăn, giun đã chui vàoống mật; cũng có ý kiến cho rằng giun đũa vốn sống môi trường kiềm trong khi độtoan của dịch vị ở trẻ em lại thấp hơn người lớn nên chúng bò đi nơi khác tìm môitrường thuận lợi hơn và dễ ngược dòng, chui vào đường mật. Bệnh có thể tái phát nhiều lần nếu không được định kỳ tẩy giun và vẫn tiếptục tái nhiễm giun. Biểu hiện lâm sàng Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là những cơn đau bụng cấp. Diễn biến bệnh ởtrẻ em và người lớn rất khác nhau: Ở giai đoạn sớm, có thể thấy trẻ đột ngột đau bụng dữ dội kèm nôn nhiều,có trẻ còn nôn ra giun. Trẻ đau từng cơn, đau lăn lộn, vật vã; có trẻ phải ôm bụnghoặc cào cấu vùng thượng vị, cắn xé quần áo hoặc nằm phủ phục, chổng mông,bắt bế vác lên vai, bụng tỳ vào vai mẹ chạy quanh nhà. Rồi đột nhiên cơn đau dịuđi, trẻ mệt lả, đẫm mồ hôi, mắt nhắm rồi cơn đau khác tái diễn. Cứ như vậy mỗingày có đến 15-20 cơn. Khám thấy bụng hơi chướng, có phản ứng ở một phần tưbụng trên-phải, dưới bờ sườn phải và điểm dưới mũi ức rất đau, có thể thấy khối u(búi giun) ở vùng thượng vị. Khoảng 1 tuần sau trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân: thân nhiệt daođộng, buổi chiều sốt 38-39oC, trẻ vẫn đau liên tục nhưng có dịu hơn một chút chỉđau âm ỉ nhưng phản ứng mạnh ở vùng thượng vị nhất là vùng hạ sườn phải, ấnvào mũi ức rất đau, có khi co cứng. Các dấu hiệu này chứng tỏ trẻ đã bị viêmnhiễm đường mật. Trẻ em hay bị viêm nhiễm, nếu không được điều trị dễ tiếntriển thành áp xe gan. Vì giun không làm tắc hoàn toàn đường mật nên có thể chưathấy trẻ vàng da, vàng mắt. Chừng 2-3 tuần sau khi có những cơn đau đầu tiên trẻ xanh xao, gày yếu,thiếu máu, sốt cao 39-40oC kéo dài, ăn kém hẳn, bụng đau nhiều hơn. Khám thấygan to, chắc, đau nhưng dấu hiệu rung gan không rõ; nhiều khi phải chụp X quangmới thấy nếu gan to về phía trên, cần siêu âm để xác định bệnh. Xét nghiệm thấysố lượng hồng cầu giảm, bạch cầu tăng, tăng bạch cầu đa nhân trung tính, cũng cóthể thấy tăng bạch cầu đa nhân ái toan; chức năng gan bị ảnh hưởng: tỉ lệprothrombin hạ thấp, men phosphatase kiềm và men gan transminase tăng; tốc độlắng máu tăng chứng tỏ trẻ đã bị áp-xe gan. - Ở trẻ dưới 2 tuổi, triệu chứng nhiễm trùng xuất hiện rất sớm, có thể chỉsau vài ba ngày một tuần, trẻ đã bị áp xe gan. Trong trường hợp này, trẻ thường cótriệu chứng thiếu máu kèm theo. - Ở trẻ lớn hơn (3-7 tuổi), tình trạng nhiễm trùng có phần nhẹ hơn, viêmnhiễm xảy ra muộn hơn. - ở người lớn, bệnh cảnh lâm sàng giun lên ống mật điển hình hơn, biểuhiện bằng những cơn đau bụng gan dữ dội kèm theo nôn nhiều nhưng tình trạngviêm nhiễm lại ít hơn. Người bệnh đau vùng dưới sườn phải, đau lan ra sau lưngvà đau lan lên bả vai; đau từng cơn, lăn lộn, vật vã, phải xoay người đủ các tư thếđể chống lại cơn đau, nhiều khi phải nằm chổng mông, gập người mới đỡ đau.Khám thấy đau vùng dưới sườn phải và điểm dưới mũi ức cách 1,5 – 2cm về phíaphải và dưới mũi ức (tương ứng với chỗ chia nhánh của ống gan trái thành ốngdưới phân thùy II và III của gan trái rất đau; đặc biệt điểm sườn lưng đau (đaunhói khi ấn vào khối cơ thắt lưng ở góc sườn thứ 12); không thấy vàng da, vàngmắt. Biến chứng của áp xe gan do giun đũa: - Áp xe gan vỡ vào ổ bụng gây viêm phúc mạc toàn thể. Bệnh rất nặng. - Áp xe gan vỡ vào màng phổi gây tràn dịch màng phổi. Người bệnh khóthở, chọc dò hút ra mủ thối, có khi có trứng giun; nuôi cấy có vi trùng đường ruột. - Áp xe gan vỡ vào màng ngoài tim: rất khó chẩn đoán, trẻ tử vong nhanh. - Áp xe dưới cơ hoành thường phát hiện được bằng X quang. Chẩn đoán Việc xác định bệnh, thường phải dựa vào các triệu chứng sau: - Đau dữ dội ở bụng trên, ấn đau ở dưới mỏm xương ức; - Có thể trước đó vài ngày người bệnh đã tẩy giun; hoặc trong cơn đau cónôn ra giun, xét nghiệm thấy trứng giun trong dịch mật hoặc dịch hút tá tràng; - Chụp X quang có cản quang hoặc siêu âm vùng túi mật thấy hình giuntrong tú ...