Vi sinh - ký sinh trùng - Bài 2

Tụ cầu, liên cầu, phế cầu, não mô cầu, lậu cầu Mục tiêu 1. Mô tả được đặc điểm sinh học chính của tụ cầu, liên cầu, phế cầu, não mô cầu và lậu cầu. 2. Trình bày được khả năng gây bệnh của tụ cầu, liên cầu, phế cầu, não mô cầu và lậu cầu. 3. Trình bầy được phương pháp lấy bệnh phẩm để làm xét nghiệm chẩn đoán tụ cầu, liên cầu, phế cầu, não mô cầu và lậu cầu. 4. Nêu được nguyên tắc phòng và điều trị các bệnh do tụ cầu, liên cầu, phế...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vi sinh - ký sinh trùng - Bài 2 Bµi 2 Tô cÇu, liªn cÇu, phÕ cÇu, n·o m« cÇu, lËu cÇuMôc tiªu 1. M« t¶ ®−îc ®Æc ®iÓm sinh häc chÝnh cña tô cÇu, liªn cÇu, phÕ cÇu, n·o m« cÇu vµ lËu cÇu. 2. Tr×nh bµy ®−îc kh¶ n¨ng g©y bÖnh cña tô cÇu, liªn cÇu, phÕ cÇu, n·o m« cÇu vµ lËu cÇu. 3. Tr×nh bÇy ®−îc ph−¬ng ph¸p lÊy bÖnh phÈm ®Ó lµm xÐt nghiÖm chÈn ®o¸n tô cÇu, liªn cÇu, phÕ cÇu, n·o m« cÇu vµ lËu cÇu. 4. Nªu ®−îc nguyªn t¾c phßng vµ ®iÒu trÞ c¸c bÖnh do tô cÇu, liªn cÇu, phÕ cÇu, n·o m« cÇu vµ lËu cÇu g©y ra.1. Tô cÇu (Staphylococci ) Tô cÇu1.1. §Æc ®iÓm sinh häc1.1.1. H×nh thÓ vμ tÝnh chÊt b¾t mμu Tô cÇu cã nhiÒu loµi, trong ®ã tô cÇu vµng lµ mét loµi cã vai trß quan träng trongy häc, th−êng hay g©y bÖnh cho ng−êi. Chóng lµ nh÷ng cÇu khuÈn, cã ®−êng kÝnh tõ0,8 - 1,0 μm vµ tô víi nhau thµnh tõng ®¸m, b¾t mµu Gram d−¬ng, kh«ng cã l«ng,kh«ng sinh nha bµo, th−êng kh«ng cã vá. 271.1.2. Nu«i cÊy Tô cÇu vµng thuéc lo¹i dÔ nu«i cÊy, ph¸t triÓn ®−îc ë nhiÖt ®é 10 - 45oC vµ nång®é muèi cao tíi 10%. ThÝch hîp ®−îc ë ®iÒu kiÖn hiÕu vµ kþ khÝ. − Trªn m«i tr−êng th¹ch th−êng, tô cÇu vµng t¹o thµnh khuÈn l¹c S, ®−êng kÝnh 1 - 2 mm, nh½n, khuÈn l¹c th−êng cã mµu vµng chanh. − Trªn m«i tr−êng th¹ch m¸u, tô cÇu vµng ph¸t triÓn nhanh, t¹o tan m¸u hoµn toµn. − Trong m«i tr−êng canh thang: tô cÇu vµng lµm ®ôc m«i tr−êng, ®Ó l©u nã cã thÓ l¾ng cÆn.1.1.3. Kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng Tô cÇu vµng cã kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng víi nhiÖt ®é vµ hãa chÊt cao h¬n c¸c vi khuÈnkh«ng cã nha bµo kh¸c. Nã bÞ diÖt ë 80oC trong mét giê. Tô cÇu vµng còng cã thÓ g©ybÖnh sau mét thêi gian dµi tån t¹i ë m«i tr−êng.1.2. Kh¶ n¨ng g©y bÖnh Tô cÇu vµng th−êng ký sinh ë mòi häng vµ cã thÓ c¶ ë da, lµ vi khuÈn g©y bÖnhth−êng gÆp nhÊt vµ cã kh¶ n¨ng g©y nhiÒu lo¹i bÖnh kh¸c nhau. C¸c bÖnh th−ênggÆp lµ:1.2.1. NhiÔm khuÈn ngoμi da G©y nªn c¸c nhiÔm khuÈn sinh mñ: môn nhät, ®Çu ®inh, c¸c æ ¸p xe, ®inh r©u...1.2.2. NhiÔm khuÈn huyÕt Tô cÇu vµng lµ vi khuÈn th−êng g©y nhiÔm khuÈn huyÕt nhÊt.1.2.3. Viªm phæi Viªm phæi do tô cÇu vµng th−êng x¶y ra sau viªm ®−êng h« hÊp do virus (nh−cóm) hoÆc sau nhiÔm khuÈn huyÕt. Tuy vËy còng cã viªm phæi tiªn ph¸t do tô cÇuvµng, ë trÎ em hoÆc nh÷ng ng−êi suy yÕu.1.2.4. NhiÔm ®éc thøc ¨n vμ viªm ruét cÊp Ngé ®éc thøc ¨n tô cÇu cã thÓ do ¨n uèng ph¶i ®éc tè ruét cña tô cÇu, hoÆc do tôcÇu vµng vèn c− tró ë ®−êng ruét chiÕm −u thÕ vÒ sè l−îng.1.3. Ph−¬ng ph¸p lÊy bÖnh phÈm Dïng t¨m b«ng lÊy mñ ë c¸c môn nhät, vÕt th−¬ng hë cã mñ, chÊt n«n, thøc ¨n...Dïng b¬m tiªm lÊy mñ ë æ kÝn, lÊy m¸u cña nh÷ng bÖnh nh©n nhiÔm trïng huyÕt.BÖnh phÈm ®−îc b¶o qu¶n chu ®¸o ®−a vÒ phßng xÐt nghiÖm.281.4. Phßng bÖnh vµ ®iÒu trÞ1.4.1. Phßng bÖnh Phßng bÖnh nhiÔm khuÈn tô cÇu chñ yÕu lµ vÖ sinh m«i tr−êng, quÇn ¸o vµ th©nthÓ v× tô cÇu cã rÊt nhiÒu ë nh÷ng n¬i nµy. §Æc biÖt lµ vÖ sinh m«i tr−êng bÖnh viÖn ®Óchèng nhiÔm khuÈn bÖnh viÖn.1.4.2. §iÒu trÞ Lµm kh¸ng sinh ®å, chän kh¸ng sinh thÝch hîp ®Ó ®iÒu trÞ Dïng vacxin g©y miÔn dÞch chèng tô cÇu vµng còng lµ mét biÖn ph¸p cÇn thiÕt ënh÷ng bÖnh nh©n dïng kh¸ng sinh Ýt kÕt qu¶.2. Liªn cÇu (Streptococci)2.1. §Æc ®iÓm sinh häc2.1.1. H×nh thÓ vμ tÝnh chÊt b¾t mμu 5 μm Liªn cÇu Liªn cÇu Liªn cÇu lµ nh÷ng cÇu khuÈn b¾t mµu Gram d−¬ng, xÕp thµnh chuçi dµi ng¾nkh¸c nhau, kh«ng di ®éng, ®«i khi cã vá, ®−êng kÝnh 0,6 – 1 μm.2.1.2. TÝnh chÊt nu«i cÊy Liªn cÇu lµ nh÷ng vi khuÈn hiÕu kþ khÝ tuú tiÖn. NhiÖt ®é thÝch hîp lµ 37°C,tuy vËy mét sè liªn cÇu ph¸t triÓn ®−îc ë nhiÖt ®é tõ 10°C ®Õn 40°C nh− liªn cÇu®−êng ruét. Trªn m«i tr−êng ®Æc, vi khuÈn ph¸t triÓn thµnh nh÷ng khuÈn l¹c nhá, trßn, låi,bãng, kh«, mµu h¬i x¸m. Liªn cÇu ph¸t triÓn trªn m«i tr−êng th¹ch m¸u g©y tan m¸u. Kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng Liªn cÇu dÔ bÞ tiªu diÖt bëi nhiÖt ®é vµ c¸c hãa chÊt th«ng th−êng 292.2. Kh¶ n¨ng g©y bÖnh Liªn cÇu cã kh¶ n¨ng g©y ra nhiÒu bÖnh ë ng−êi, ®Æc biÖt liªn cÇu nhãm A. Kh¶n¨ng g©y bÖnh phô thuéc vµo ®−êng x©m nhËp, t×nh tr¹ng cña c¬ thÓ vµ c¸c nhãm liªncÇu kh¸c nhau. Mét sè bÖnh th−êng gÆp lµ: NhiÔm khuÈn t¹i chç: viªm häng, eczema, chèc lë, viªm quÇng ë ng−êi lín,nhiÔm khuÈn c¸c vÕt th−¬ng, viªm tai gi÷a, viªm h¹ch, viªm phæi, nhiÔm trïng tö cungsau ®Î ... C¸c nhiÔm khuÈn thø ph¸t: tõ nh÷ng æ nhiÔm khuÈn t¹i chç, bÖnh nh©n cã thÓ bÞnhiÔm khuÈn huyÕt, viªm mµng trong tim cÊp. BÖnh tinh hång nhiÖt: bÖnh th−êng gÆp ë trÎ em trªn hai tuæi vµ ë c¸c n−íc «n®íi. ...