Vị thế của Phật giáo trong văn hóa Việt Nam

Vị thế của Phật giáo trong văn hóa Việt Nam trình bày nội dung về: Vai trò của Phật giáo trong lịch sử Việt Nam; Vai trò của Phật giáo trong văn hóa hiện nay,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vị thế của Phật giáo trong văn hóa Việt NamNghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 12 - 201211T«n gi¸o vµ D©n técVÞ THÕ CñA PHËT GI¸O TRONG V¡N HãA VIÖT NAMTrÇn ThÞ Kim Oanh(*)íi t c¸ch lµ mét h×nh th¸i cñaThÝch Ca M©u Ni (563-483 Tr. CN). PhËtcïng t«n gi¸o chÞu sù quyÕt ®Þnh cñahäc trõu tîng mu«n thuë nh b¶n chÊtVkiÕn tróc thîng tÇng, xÐt ®Õnkinh tÕ. Tuy nhiªn, t«n gi¸o còng kh«ngthô ®éng. Nã ®·, ®ang vµ sÏ cßn ¶nhhëng m¹nh mÏ ®Õn ®êi sèng v¨n hãa,x· héi, kinh tÕ... thËm chÝ tíi c¶ thÓ chÕchÝnh trÞ cña c¸c quèc gia.PhËt gi¸o víi t c¸ch lµ mét t«n gi¸olu«n ®ång hµnh cïng d©n téc, nªn tronggiai ®o¹n hiÖn nay khi mµ vÊn ®Ò toµncÇu hãa vµ t¸c ®éng cña nã ®èi víi sùph¸t triÓn v¨n hãa vµ con ngêi ViÖtNam th× PhËt gi¸o ®ãng vai trß g× ®èivíi sù ph¸t triÓn nµy? T«i xin cã ®«i ®iÒusuy t cña m×nh trªn nÒn PhËt gi¸o ViÖtNam tríc th¸ch thøc cña thêi ®¹i díi 2vÊn ®Ò chÝnh sau:1. Vai trß cña PhËt gi¸o trong lÞch söViÖt NamMuèn x¸c ®Þnh vai trß cña PhËt gi¸o®èi víi sù ph¸t triÓn v¨n hãa ViÖt Namtrong tiÕn tr×nh héi nhËp víi v¨n hãathÕ giíi, tríc hÕt cÇn thèng nhÊt nhËnthøc vÒ b¶n chÊt PhËt gi¸o, vÒ vai trß vµgi¸o nh»m lÝ gi¶i nh÷ng th¸ch ®è triÕtsù sèng, lÏ sinh tö, con ngêi ®Õn tõ®©u vµ ®i vÒ ®©u, con ngêi lµ g× gi÷acâi t¹m tr¨m n¨m vµ tríc c¸i v« cïngv« tËn cña kh«ng gian vµ thêi gian; vµråi PhËt gi¸o nh¾m tíi gi¶i quyÕt mèiquan hÖ gi÷a kh¶ n¨ng nhËn thøc vµph¬ng tiÖn hµnh ®¹o, gi÷a nh÷ng m©uthuÉn trong x· héi vµ m¬ íc ®¹t tíih¹nhphóc tríc th¸chthøc nh÷ng“tham, s©n, si, hØ, né, ¸i, è” cña cuéc ®êivµ trong vßng chuyÓn hãa thêi gianqu¸ khø - hiÖn t¹i - vÞ lai cña mäi kiÕpchóng sinh. PhËt gi¸o cæ ®iÓn mÆc dïcã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, nhng søclan táa cña nã thËt m¹nh mÏ. Ngµy nay,ë Ph¬ng T©y cã hµng triÖu PhËt tö víi®ñ c¸c t«ng ph¸i. C¸c thuéc tÝnh ®iÒuhßa, dung n¹p vµ gi¶n dÞ cña PhËt gi¸ogióp PhËt gi¸o më ®îc nhiÒu con®êng vµo ®êi sèng con ngêi thuécnhiÒu d©n téc kh¸c nhau. C¸i ®Æc s¾ccña PhËt gi¸o cã lÏ lµ ë gi¸o lÝ “PhËt t¹ivÞ thÕ PhËt gi¸o trong c¸c thêi k× lÞch söt©m” hay “tu t¹i t©m”. ChÝnh gi¸o lÝ®éng, chi phèi cña PhËt gi¸o ®èi víi ®êithèng nhÊt cña ®¹o PhËt dï lµ cã rÊtcòng nh chÝnh kh¶ n¨ng th©m nhËp, t¸c“mÒm” vµ “më” ®· qu¸n xuyÕn tÝnhsèng, x· héi cña d©n téc.nhÒu t«ng ph¸i.lËp ®¹o PhËt lµ Th¸i tö TÊt §¹t §a, §øc*. TS., Khoa TriÕt häc, §¹i häc Khoa häc x· héi & Nh©nv¨n Hµ Néi.Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, ngêi s¸ngNghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 12 - 201212Kh«ng g× kh¸c h¬n, PhËt gi¸o lµ métbé phËn hiÖn h÷u trong cÊu tróc v¨n hãa- x· héi, trong lÞch sö ph¸t triÓn t tëngvµ nÒn v¨n minh cña x· héi loµi ngêivµ t¬ng ®ång víi nh÷ng c¸ch h×nhdung kh¸c, nh÷ng hÖ ph¸i t tëng vµgi¸o ph¸i kh¸c; vµ còng kh«ng cã g×kh¸c h¬n, trong b¶n chÊt, PhËt gi¸ochÝnh lµ mét c¸ch nhËn thøc, lÝ gi¶i vÒthÕ giíi kh¸ch quan.Nh×n vµo tæng quan c¸c gi¸ trÞ mµ xÐt,b¶n chÊt PhËt gi¸o lµ tõ bi, trÝ tuÖ; b¶nnguyÖn PhËt gi¸o lµ gi¸c ngé, gi¶i tho¸t;b¶n h¹nh PhËt gi¸o lµ hßa b×nh, gi¸o dôcvµ tõ thiÖn. Tõ nh÷ng tÝnh chÊt thiÕtthùc Êy gióp PhËt gi¸o ViÖt Nam ph¸thuy chøc n¨ng nhËp thÕ, hßa m×nh vµonÒn v¨n hãa b¶n ®Þa.Céi nguån cña nÒn v¨n hãa néi sinhViÖt Nam lµ v¨n minh n«ng nghiÖp lóaníc. §êi sèng ngêi ViÖt g¾n bã víi các©y, s«ng níc, rõng biÓn, chÞu ¶nhhëng cña khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa. Tõchu k× tuÇn hoµn cña vò trô nh vËy ®·t¹o nªn lèi t duy cña ngêi ViÖt g¾n víinÒn v¨n minh lóa níc. Tõ thùc tÕ x· héi®ã ®· t¹o nªn lèi sèng hßa hîp víi thiªnnhiªn cña con ngêi ViÖt Nam. Hä yªu sùlµnh, ghÐt sù thï, lu«n khao kh¸t cuécsèng ®îc b×nh yªn.H¬n n÷a, khi PhËt gi¸o truyÒn vµoViÖt Nam (b»ng hßa b×nh kh«ng mangtheo chÝnh trÞ) nªn nã nhanh chãng®îc ngêi ViÖt ®ãn nhËn. Bëi lÏ PhËtgi¸o giµu tÝnh nh©n b¶n, rÊt phï hîpvíi nÒn v¨n hãa b¶n ®Þa. Trong c¸c c©uchuyÖn cæ tÝch, khi con ngêi gÆp khãkh¨n thêng cã Bôt hiÖn ra cøu gióp(TÊm C¸m, C©y tre tr¨m ®èt...). Chóng tathÊy v¨n hãa PhËt gi¸o râ rµng ®· ghidÊu Ên cña m×nh trong t tëng cñangêi ViÖt Nam.V× lÏ ®ã mµ kh«ng ai cã thÓ chèi c·i,tõ khi ®¹o PhËt du nhËp vµo ViÖt Nam,c¸c vÞ tiÒn bèi ®· khai th¸c tÝnh tÝch cùccña gi¸o lÝ ®Ó phôc vô cho viÖc dùngníc vµ gi÷ níc cña d©n téc. Khi PhËtgi¸o ®¹t tíi møc cùc thÞnh ë níc ta díitriÒu ®¹i nhµ Lý, th× nhµ níc §¹i ViÖtcòng ®¹t tíi møc cêng thÞnh cha tõngcã trong lÞch sö. C¸c vua nhµ Lý lÊy ®¹oPhËt lµm quèc ®¹o. T«n ngêi ®¹o cao®øc träng nhÊt trong Gi¸o héi lµm Quècs, ®Ó vÊn kÕ hng níc, an d©n. Nhê ®ãmµ kinh tÕ, v¨n hãa, ®¹o ®øc, x· héi ph¸ttriÓn m¹nh mÏ.Vµ mét khi ®· thÊm s©u vµo tÝnngìng cña nh©n d©n, PhËt gi¸o sÏ cãvai trß hÕt søc quan träng trong ®êisèng v¨n hãa ngêi d©n. C¸c ng«i chïakh«ng chØ mang yÕu tè t©m linh mµ trëthµnh trung t©m v¨n hãa gi¸o dôc trongc¸c lµng x·. Bëi thÕ mµ chïa kh«ng ph¶ichØ lµ n¬i sinh ho¹t t«n gi¸o, mµ cßn lµnhµ trêng, tr¹m x¸, héi hÌ... C¸c em bЮÕn chïa kh« ...