Viêm da do tiếp xúc côn trùng 'Kiến ba khoang'

Trong bản tin y học của BV Chợ Rẫy TP. HCM (9/2009), có đưa thông tin một số bệnh nhân đến khám da liễu vì bị côn trùng là kiến ba khoang làm viêm da và loét da. Các bệnh nhân này phát hiện con vật bay vào người, rồi đập chết chúng, 3 giờ sau, ngay tại chỗ giết chế vùng da nổi bóng nước sau đó vài ngày là viêm loét, có trường hợp loét da lan rộng tạo thành đường loét dài. Cách đây vài tháng tại Đại học Cần Thơ, nhiều sinh viên trong ký...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viêm da do tiếp xúc côn trùng “Kiến ba khoang” Viêm da do tiếp xúc côn trùng “Kiến ba khoang” Trong bản tin y học của BV Chợ Rẫy TP. HCM (9/2009), có đưa thôngtin một số bệnh nhân đến khám da liễu vì bị côn trùng là kiến ba khoang làmviêm da và loét da. Các bệnh nhân này phát hiện con vật bay vào người, rồiđập chết chúng, 3 giờ sau, ngay tại chỗ giết chế vùng da nổi bóng nước sau đóvài ngày là viêm loét, có trường hợp loét da lan rộng tạo thành đường loétdài. Cách đây vài tháng tại Đại học Cần Thơ, nhiều sinh viên trong ký túc xácũng bị kiến ba khoang tấn công cắn vào ban đêm, làm đau nhức và phồngrộp da. Đặc điểm của kiến ba khoang Kiến ba khoang đuôi nhọn, có tên quốc tế thường gọi là Paederus fuscipescurtis (thuộc họ Staphylinidae, chi Coleoptera`). Con trưởng thành rất thích bayvào bóng đèn, thân mình dài trung bình khoảng 7mm. Thân chúng có màu đen vàcam, với đầu màu đen. Râu dài hình sợi chỉ, chân chạy nhanh, cánh ngắn đến nửathân mình, cuối bụng nhọn có hai đuôi nhỏ. Kiến ba khoang có thể bò trên mặtnước, thích ăn côn trùng như ăn bọ hóng bay vào ánh đèn ban đêm. Vào mùa mưachúng sẽ di trú ở nơi khô ráo hơn. Con trưởng thành có thể sống vài tháng và sinhsản ra khoảng 2 - 3 thế hệ/năm. Kiến ba khoang. Trong cơ thể của kiến ba khoang có chứa độc tố có tên Pederin(C24H43O9N), có độc tính gấp 12 – 15 lần nọc rắn hổ. Pederin có trong máu convật. Khi con vật đã chết khô và để trong 8 năm thì độc tính vẫn tồn tại. Pederin cótính xuyên thấm qua da. Pederin là độc chất tự nhiên có hiệu lực như chất chốngung thư và virus. Trên con vật kiến ba khoang, pederin là chất để phòng vệ chốnglại động vật ăn chúng như nhện. Pederin không được tạo ra từ bản thân mà do vikhuẩn nội cộng sinh trong chúng là pseudomonas aeruginosa. Khi ta giết chết kiến ba khoang trên vùng da mình, thì pederin tiếp xúc vớida, sau đó nó gây viêm da nặng. Nếu ta không rửa tay ngay thì vô tình ta sẽ làmdính pederin vào chỗ khác. Triệu chứng viêm da Vị trí viêm da là vùng đầu mặt, cổ, tay, chân, hông lưng. Triệu chứngphồng rộp da, nổi mụn nước có thể xuất hiện sau khi tiếp xúc độc tố từ 12 - 36 giờ.Nếu không chữa trị, tình trạng viêm sẽ tiến triển sang loét, khi đó những sangthương này sẽ có hình dạng là đường thẳng dài, hay hình chữ Y, hình tròng, đagiác tùy theo cách ta giết chúng. Viêm da có thể dạng giống như sang thương củabệnh Zona do nhiễm herpes zoster, đôi khi còn gống như eczema hepeticum vớisang thương viêm da bóng nước đã khô. Nếu pederin dính vào mắt sẽ gây ra viêmkết mạc và phần mềm quanh mắt, cótrường hợp mù tạm thời. Điều trị Có thể rửa bằng thuốc tím(KMnO4). Khi có sang thương loét thìcần đắp gạc vô khuẩn ướt, mát, thoa thêm Viêm da lan rộng do kiến bacalamine lotion hay corticosteroids. khoang.Kháng sinh có thể cần nếu có bội nhiễmbóng nước trên da. Tình trạng viêm da sẽ lành trong 2 - 3 tuần. Biện pháp phòng bệnh Tránh đứng dưới bóng đèn sáng nơi công cộng, nếu thấy kiến ba khoangxuất hiện ở dưới ánh đèn, cần tránh và đứng xa chúng. Nếu bị cắn hay lỡ tay đậpchết chúng trên da mình thì cần rửa sạch càng nhanh càng tốt nơi bị dính độc tốbằng xà phòng. Sau đó bôi thuốc tím và đi khám bác sĩ chuyên khoa da liễu. BS. TRẦN MẠNH HÀ