VIÊM DA PHỎNG NƯỚC DO KIẾN KHOANG

1. Đại cương : - Paedérus là một côn trùng thuộc họ Staphylinidae. Loại thường gặp là P.literalis, P.fuscipes... Paedérus thoạt nhìn như con kiến mình dài thanh 7- 10 mm. Nhân dân thường gọi côn trùng này bằng nhiều tên kiến khoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong đít... Đầu nhỏ có râu nhọn hoặc hình bầu dục cong về phía trước . Mình mang 3 đôi chân. Bụng có 8 đốt dẻo, một số đốt có mầu đỏ hung, một số đốt có mầu đen. Trên mình có cánh rất ngắn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VIÊM DA PHỎNG NƯỚC DO KIẾN KHOANG VIÊM DA PHỎNG NƯỚC DO KIẾN KHOANG ( Paedérus) Bệnh Da và hoa liễu HVQY 1. Đại cương : - Paedérus là một côn trùng thuộc họ Staphylinidae. Loại thường gặp làP.literalis, P.fuscipes... Paedérus thoạt nhìn như con kiến mình dài thanh 7- 10mm. Nhân dân thường gọi côn trùng này bằng nhiều tên kiến khoang, kiến kim,kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong đít... Đầu nhỏ có râu nhọn hoặchình bầu dục cong về phía trước . Mình mang 3 đôi chân. Bụng có 8 đốt dẻo, mộtsố đốt có mầu đỏ hung, một số đốt có mầu đen. Trên mình có cánh rất ngắn chỉche đợc 3-5 đốt bụng, hai cánh cứng ở trên, hai cánh lụa ở dới. Paedérus chạy vàbay rất nhanh, khi chạy cong đít lên nh đít bọ cạp. Côn trùng sống bằng chất huỷbiến của thực vật , động vật, hoặc ăn các côn trùng nhỏ , các xác chết súc vật,phân. Chúng sống ở chỗ có phân rác , cỏ mục, rìa đầm lầy, dưới đống gạch, trongvỏ cây nứt nẻ, đôi khi trong cả tổ chim, tổ mối. - Paedérus sống ở quanh làng, quanh các vị trí đóng quân , trong các đốngrác trôi lềnh bềnh trên mặt ruộng, mặt sông. Từ các vị trí đó chúng có thể bay vàotrong nhà, phòng làm việc nhất là khi trong phòng có ánh sáng, gây nên bệnhviêm da tiếp xúc cho những người va chạm vào nó. Pavan đã chiết xuất từ côn trùng một chất gọi là Pederin. Chất này khi bôilên da chuột bạch gây phản ứng viêm mạch, bôi lên da người gây viêm da phỏngnước. Theo một số tác giả dân sống ở vùng châu thổ sông Vônga thường bị viêmda do Paedérus. Một báo cáo khác thông báo có một vụ dịch viêm da phỏng nướcdo paedérus xẩy ra vào mùa hè năm 1958- 1959 ở Achentina (A. Conders). Tháng 5 - 1960 Nguyễn Sỹ Quốc và cộng sự báo cáo có một vụ dịch viêmda phỏng nước gồm 31 bệnh nhân có lâm sàng tương tự như viêm da phỏng nướcdo paedérus . Chúng tôi cho rằng đó cũng có thể là một vụ dịch do paedérus. 2. Hình ảnh lâm sàng : Bệnh thường xẩy ra vào mùa hè, vì mưa làm ngập ruộng các côn trùng baytheo ánh đèn vào các nhà bên cạnh đồng ruộng. Đại đa số các bệnh nhân( 78,14%) là những người làm việc dưới ánh đèn, và phần lớn trong số họ đều phát hiệntriệu chứng lâm sàng đầu tiên vào buổi sáng. Vị trí tổn thương chủ yếu ở phần hở, mặt, cổ hai cẳng tay, 1/2 trên thânmình. Nhưng cũng có trường hợp thấy cả ở vùng kín như nách, quanh thắt lưng,bẹn, đùi. Tổn thương cơ bản 100 % có biểu hiện bằng các đám đỏ, nền hơi cộm, cócác mụn nước và phỏng nước, ở giữa có một vùng hơi lõm thậm chí hoại tử kéodài thành vệt dài 3- 10 cm gợi ý có hình một vật gì ( đó là vết miết của các ngóntay bệnh nhân). 100 % có cảm giác nóng bỏng tại chỗ. Toàn trạng bệnh nhân cócảm giác ngây ngấy sốt khó chịu mệt mỏi có thể nổi hạch vùng tương ứng. Một sốtrường hợp phù nề hai mi mắt. Hoặc có tổn thương viêm da ( đỏ phù nề nhẹ ) ở cácvùng da kín khác do bệnh nhân gãi, miết những độc tố của côn trùng vào vùng dađó. Sau một vài ngày có thể có nhiễm khuẩn thứ phát gây phỏng mủ, có vẩy tiết. Tổn thương như vậy tiến triển từ 3-7 ngày thì đóng vẩy tiết khô và rụng dầnđể lại đám da sẫm màu, toàn bộ đợt tiến triển kéo dài 5- 20 ngày. Có một số ít bệnh nhân chỉ nổi một đám da đỏ lấm tấm mụn nước hơi ngứa, tổn thương mất đi sau 3-5 ngày, không thành phỏng nước phỏng mủ. Trong một mùa mưa bệnh nhân bị đi bị lại 3-4 lần . Cận lâm sàng không có biến đổi gì đặc biệt trừ khi có nhiễm khuẩn. Môbệnh học chỉ là một viêm da không đặc hiệu. Chẩn đoán phân biệt với viêm da do các căn nguyên khác ( hoá chất, sơn,cây cỏ...), hoặc giai đoạn đầu của bệnh zôna. 3. Điều trị và dự phòng. Điều trị tại chỗ : dùng các dung dịch dịu da : kem kẽm,hồ nước, dung dịchYarit bôi ngày 2- 3 lần. Dùng các dung dịch sát khuẩn, mỡ kháng sinh khi cónhiễm khuẩn. Toàn thân dùng thuốc kháng histamin tổng hợp, hoặc thuốc kháng sinh khicó nhiễm khuẩn. Dự phòng : - Khi làm việc dới ánh đèn chú ý tránh phản xạ đập miết khi có cảm giáccôn trùng rơi vào cổ vào mặt. hoặc dùng các lưới mắt nhỏ che cửa sổ tránh côntrùng bay vào nhà. - Khi rửa mặt, tắm giặt cần giặt sạch khăn mặt hoặc giũ quần áo trớc khimặc tránh sát miết côn trùng lên da. - Khi bắt đầu thấy rát ở vùng da nào đó có thể chấm dung dịch nước muối, nước vôi để ngăn không nổi thành phỏng nước phỏng mủ . ...