Viêm loét đại tràng (Phần 2)

Viêm loét đại tràng (Phần 2)Tác dụng phụ của corticosteroid Tác dụng phụ của corticosteroids tuỳ thuộc vào liều và thời gian sử dụng. Chẳng hạn, dùng prednisone trong thời gian ngắn thường dung nạp tốt với ít tác dụng phụ nghiêm trọng. Nếu dùng lâu dài, liều cao corticosteroids có thể xảy ra nhiều tác dụng phụ trầm trọng. Tác dụng phụ thường gặp là mặt tròn như mặt trăng, mụn, rậm lông, tiểu đường, mập lên, cao huyết áp, đục thuỷ tinh thể, tăng nhãn áp, dễ bị nhiễm trùng, yếu cơ, trầm cảm, mất ngủ, thay đổi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viêm loét đại tràng (Phần 2) Viêm loét đại tràng (Phần 2) Tác dụng phụ của corticosteroid Tác dụng phụ của corticosteroids tuỳ thuộc vào liều và thời gian sử dụng.Chẳng hạn, dùng prednisone trong thời gian ngắn thường dung nạp tốt với ít tác dụngphụ nghiêm trọng. Nếu dùng lâu dài, liều cao corticosteroids có thể xảy ra nhiều tácdụng phụ trầm trọng. Tác dụng phụ thường gặp là mặt tròn như mặt trăng, mụn, rậmlông, tiểu đường, mập lên, cao huyết áp, đục thuỷ tinh thể, tăng nhãn áp, dễ bị nhiễmtrùng, yếu cơ, trầm cảm, mất ngủ, thay đổi tâm lý và nhân cách, kích động, xương dễgãy (do loãng xương), tăng nguy cơ gãy xương sống. Trẻ em dùng corticosteroids có thể bị chậm phát triển. Biến chứng nặng nề nhất khi dùng corticosteroid lâu dài là hoại tử chỏm xươngđùi vô trùng. Hoại tử vô trùng là sự chết của mô xương. Biến chứng này có thể gây đau xương, về sau có thể cần đến phẫu thuật thay thếcổ xương đùi. Cũng có trường hợp báo cáo về hoại tử vô trùng của khớp gối. Người tavẫn chưa biết nguyên nhân tại sao corticosteroids lại gây hoại tử vô trùng. Theo đánhgiá, thì hoại tử vô trùng do dùng corticosteroid là 3-4%. Khi người bệnh đang dùng corticosteroids mà bị đau ở khớp háng hay khớp gốithì cần nhanh chóng báo cho bác sĩ của mình biết. Chẩn đoán sớm hoại tử vô trùng vớingưng dùng corticosteroids ở một số bệnh nhân, đã cho thấy giảm độ nặng của bệnh vàcó thể tránh được việc mỗ thay thế cổ xương đùi. Sử dụng corticosteroids kéo dài có thể gây ức chế tuyến thượng thận, là mộttuyến sản xuất cortisol (corticosteroid tự nhiên cần thiết cho chức năng của cơ thể).Việc ngưng đột ngột corticosteroids có thể là nguyên nhân gây ra những triệu chứngthiếu hụt cortisol tự nhiên trong cơ thể (gọi là bệnh suy tuyến thượng thận). Các triệuchứng của suy tuyến thượng thận bao gồm nôn ói, và có thể bị choáng. Giảm hụtnhanh corticosteroids có thể gây ra triệu chứng đau khớp, sốt và khó chịu. Tuy nhiên,khi dùng corticosteroids cần phải giảm liều từ hơn là giảm thuốc một cách đột ngột. Còn sau khi dùng corticosteroids không liên tục, tuyến thượng thận mất khảnăng sản xuất cortisol, tình trạng này có thể bị ức chế từ vài tháng đến 2 năm. Tuyếnthượng thận bị ức chế sẽ không có năng sản xuất đủ lượng cortisol giúp cơ thể đối phóvới stress như tai nạn, phẫu thuật, và nhiễm trùng. Những bệnh nhân này bắt buộc phảiđiều trị bằng corticosteroids (prednisone, hydrocortisone, ) trong suốt thời gian bịstress nhằm tránh suy tuyến thượng thận xảy ra. Vì corticosteroids thường không sử dụng để điều trị duy trì giai đoạn lui bệnhcho những bệnh nhân bị viêm loét đại tràng và bệnh Crohns disease, vì thuốc cónhiều tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng lâu dài, nên thuốc chỉ được dùng trong mộtthời gian ngắn. Sử dụng corticoids thích hợp Khi đã quyết định dùng corticoids uống, thường người ta chọn prednisone 40-60 mg / ngày. Ða số bệnh nhân đáp ứng tốt và giảm triệu chứng khi điều trị bằng thuốcnày. Khi triệu chứng giảm, bác sĩ sẽ cho giảm liều prednisone 5-10 mg mỗi tuần, vàduy trì liều 20 mg/ngày. Prednisone phải giảm từ từ, không được giảm đột ngột vì nếugiảm đột ngột sẽ dễ gây ra suy tuyến thượng thận. Một số bác sĩ sử dụng 5-ASA đồngthời với corticoids. Ở bệnh nhân đã lui bệnh sau khi dùng corticoids, thì thuốc họ 5-ASA như Asacol thường dược dùng liên tục trong giai đoạn duy trì. Ở bệnh nhân bị tái phát khi giảm liều corticoids, thì cần phải tăng liềucorticoids để kiểm soát triệu chứng. Khi đã kiểm soát được triệu chứng, thì từng bướcgiảm liều thuốc. Một số bệnh nhân lại có tình trạng lệ thuộc thuốc ( tức triệu chứng chỉgiảm khi còn dùng corticoids, ngưng thuốc thì bệnh tái phát ). Những bệnh nhân nàysẽ bị viêm đại tràng tái phát khi liều corticoids giảm ở một mức độ nào đó. Ở nhữngbệnh nhân lệ thuộc corticoids, thì các thuốc kháng viêm khác, thuốc ức chế miễn dịchhay phẫu thuật cần được xem xét đến Việc quản lý những bệnh nhân lệ thuộc corticoids hay những bệnh nhân bịbệnh nặng, đáp ứng kém với thuốc xem ra rất phức tạp. Những bác sĩ có kinh nghiệmtrong điều trị bệnh viêm ruột và có kinh nghiệm trong việc sử dụng thuốc ức chế miễndịch (độc tế bào) có thể đánh giá được những bệnh nhân này. Phòng ngừa loãng xương do corticoids Dùng corticoids như prednisolone hay prednisone lâu ngày có thể gây ra loãngxương. Corticoids có thể làm giảm hấp thu canxi ở ruột và làm tăng thải canxi qua thậnvà giảm canxi ở xương. Bổ sung canxi thêm canxi là rất quan trọng khi dùngcorticoids, nhưng dùng canxi một mình không thể giúp đưa canxi vào xương được.Phòng ngừa loãng xương ở bệnh nhân điều trị corticoids lâu dài bao gồm: Dùng thêm canxi (1000mg/ ngày nếu chưa mãn kinh, dùng 1500mg/ngày nếuđã mãn kinh) và uống kèm vitamin D (800đơn vị/ ngày) Ðến bác sĩ khám lại định kỳ khi cần dùng corticoids liê ...