VIỄN THÁM TRONG NGHIÊN CỨïU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

Bên cạnh đó, những tiến bộ và sự phát triển của khoa học địa lý cho phép mở rộng những hướng áp dụng mới của viễn thám, đặc biệt trong hướng địa lý ứng dụng và càng ngày càng thể hiện tính hiệu quả khi vận dụng trong thực tiển của nhiều lĩnh vực khác nhau của địa lý như: nghiện cứu, đánh giá các loại tài nguyên, nghiên cứu môi trường và biến động môi trường, nghiên cứu hệ sinh thái, tổ chức lảnh thổ và quản lý môi trường....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VIỄN THÁM TRONG NGHIÊN CỨïU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG VIỄN THÁM TRONG NGHIÊN CỨïU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG Hiện nay viễn thám đã và đang trở nên một phương pháp nghiên cứu rất có hiệu quả bởi những ưu thế vốn có của nó mà những nguồn tư liệu và phương pháp nghiện cứu thông thường không thể có được. Đó là những tính chất cơ bản sau: Tính chất cập nhật thông tin (existing data) của một vùng hay toàn lãnh thổ trong cùng một thời gian. Tính chất đa thời kỳ của tư liệu (mutiltemporal data). Tính chất phong phú của thông tin đa phổ (mutilspetral data) với các dải phổ ngày càng mở rộng. Tính chất đa dạng của nhiều tầng, nhiều dạng thông tin ảnh hàng không (aerial photograph), tín hiệu phổ hàng không (spectral signaturers), hình ảnh chụp từ vũ trụ (mutil type of data), toàn cảnh satellites image, space photograph,... Tính chất đa dạng của tư liệu: băng từ, phim, ảnh, (print), đỉa từ,... Sự phát triển của kỹ thuật và phương tiện cải tiến và nâng cao chất lượng, tính năng và tạo sản phẩm của từng công đoạn xử lý thông tin (input, processing, output,...) Sự kết hợp của xử lý thông tin viễn thám với xử lý thông tin địa lý (GIS ),thôngtin liên lạc từ vũ trụ telecommunication, định vị theo vệ tinh (GPS), đào tạo từ xa (teleeducation),.. Bên cạnh đó, những tiến bộ và sự phát triển của khoa học địa lý cho phép mở rộng những hướng áp dụng mới của viễn thám, đặc biệt trong hướng địa lý ứng dụng và càng ngày càng thể hiện tính hiệu quả khi vận dụng trong thực tiển của nhiều lĩnh vực khác nhau của địa lý như: nghiện cứu, đánh giá các loại tài nguyên, nghiên cứu môi trường và biến động môi trường, nghiên cứu hệ sinh thái, tổ chức lảnh thổ và quản lý môi trường. Chương XIII : VIỄN THÁM TRONG NGHIÊN CỨU CÁC TAI BIẾN TỰ NHIÊN. Động đất, trượt lở, hoạt động núi lửa, quá trình ngập lụt, cháy rừng là những hiện tượng tai biến tự nhiên đã giết hại hàng nghin người và làm thiệt hại hàng tỷ dola hàng năm. Thiệt hại đó tương tự như sự hao phí cho sự tăng dân số hàng năm và luôn là mối hiểm hoạ cho những người dân sống ở các vùng đó. Sử dụng viễn thám cho phép bổ sung một phương pháp nghiên cứu hữu hiệu nhằm ngăn ngừa các tai biến đó. I. NGHIÊN CỨU ĐỘNG ĐẤT. Động đất thường phát sinh ở các vùng mà vỏ trái đất yếu và có các đứt gãy đang hoạt động. Viễn thám góp phần dự đoán động đất bằng việc phát hiện ra các đứt gãy đó (Active faults), đặc biệt là trong giai đoạn Holosen (từ 1000 năm lại đây). Việc xác định các đứt gãy này có liên quan đới việc nghiên cứu các dấu hiệu gián tiếp địa mạo, địa hình, đồng thời có liên quan đến một vài thông số địa vật lý. Những thông tin đó có thể được phát hiện trên tư liệu LANDSAT, SPOT,... với những dải sóng khác nhau. Tất nhiên, việc chụp ảnh hồng ngoại, ảnh Rada sẽ cung cấp thêm nhiều thông tin chính xác về các chuyển động tân kiến tạo và dự báo động đất. II. NGHIÊN CỨU TRƯỢT LỞ ĐẤT. Trượt lở đất xuất hiện trên mặt đất và cả dưới đáy biển ở vùng có nền vật chất không ổn định. Hiện tượng trượt lở đất thực ra khó phân biệt trên ảnh, sóng nếu phân tích kỹ ảnh đa phổ và đặc biệt là ảnh máy bay thì có thể dễ dàng phát hiện bằng sự thay đổi màu sắc, độ cao và hình dạng các khối trượt. Hiện tượng trượt lở đất ở vùng núi cũng dễ dàng phát hiện trên ảnh vệ tinh song cũng dễ nhầm lẫn với các hoạt động canh tác trên sườn dốc (shifting cultivation). III. NGHIÊN CỨU SỰ LÚN ĐẤT. Đây cũng là một hiện tượng tai biến quan trọng cầc nghiên cứu kỹ vì nó cũng gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Nguyên nhân của sự lún đất có thể là: - Các đứt gãy địa chất cổ tác động vào các thành tạo địa chất trẻ. - Các đứt gãy đột biến ( fault scarps ). - Sự lún hạ của các đứt gãy vòng. - Sự khác biệt của mạng lưới thuỷ văn ở các phía khác nhau của đứt gãy. - Do sự tăng độ ẩm về một phía của đứt gãy. - Các dị thường về thực vật. - Các hoạt động cáctơ ngầm. Những thông tin đó có thể xác định bằng việc phân tích ảnh máy bay, ảnh vệ tinh các loại, ảnh hồng ngoại nhiệt, ảnh Rada. Hình 13.1. Mối liên quan của đứt gãy ĐệÛ Tứ với động đất ở miền Nam California ( 1912-1974 ) ( Ailen, 1975 ) Hình 13.2. Aính LANDSAT ở vùng trung tâm Alaska ( band 5 chụp 1972 ) và kết quả phân tích và các tâm động đất qua đo đạc Hình 13.3. Aính LANDSAT của đứt gãy Chaman vùng Tây Bắc Pakistan. IV. NGHIÊN CỨU CÁC TAI BIẾT KHÁC. - Quá trình sa mạc hoá. - Hoạt động núi lửa. - Ngập lụt. - Cháy than dưới mặt đất. Những vấn đề tai biến nói trên đều có thể phát hiện được bằng việc phân tích tư liệu viễn thám các loại ( ảnh máy bay đơn phổ, đa phổ, ...