Viết điều tra phải 'mắt thấy, tai nghe, tay sờ'

Cuộc gặp gỡ với nhà báo trẻ Vũ Văn Tiến chuyên viết điều tra, đồng thời là tác giả của ba cuốn sách: Phía sau cổng làng, Viết báo thời sinh viên và Bước vào nghề báo, hiện là Trưởng ban Bạn đọc báo Dân trí điện tử diễn ra rất cởi mở, đời thường. Anh có những chia sẻ rất thật về nghề báo, về những kinh nghiệm viết báo trong suốt quãng thời gian sinh viên và những trăn trở với nghề … ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viết điều tra phải “mắt thấy, tai nghe, tay sờ” Viết điều tra phải “mắt thấy, tai nghe, tay sờ”Cuộc gặp gỡ với nhà báo trẻ Vũ Văn Tiến chuyên viết điều tra, đồng thời làtác giả của ba cuốn sách: Phía sau cổng làng, Viết báo thời sinh viên và Bướcvào nghề báo, hiện là Trưởng ban Bạn đọc báo Dân trí điện tử diễn ra rất cởimở, đời thường. Anh có những chia sẻ rất thật về nghề báo, về những kinhnghiệm viết báo trong suốt quãng thời gian sinh viên và những trăn trở vớinghề …Là một trong số những sinh viên tiêu biểu trưởng thành từ trường Học việnBáo chí & tuyên truyền, anh có thể chia sẻ con đường đến với nghiệp báo vàmảng điểu tra?Con đường đến với nghiệp báo của tôi hết sức tình cờ. Tôi vốn yêu thích vănchương từ ngày còn đi học phổ thông, hơn nữa tôi cũng hay để ý các chuyện làngxã trên đài phát thanh ở quê hương Nam Sách. Từ sự để ý đó, tôi tập tành viết, banđầu là chuyện thôn xóm rồi chuyện làng xã phát cho đài địa phương rồi gửi báo.Bài báo đầu tiên được đăng trên báo Nông thôn ngày nay khi tôi mới học lớp 10của trường cấp III Mạc Đĩnh Chi, Nam Sách, Hải Dương. Năm 2002, tôi đỗ vàoPhân viện Báo chí & tuyên truyền, sinh viên lớp báo viết, khóa 22.Những năm ngồi trên ghế nhà trường, niềm yêu thích nghề báo đã thúc đẩy tôiviết, lúc đầu là những vấn đề chuyện làng, chuyện xã nơi quê hương Hải Dươngnghèo khó, sau đó là các vấn đề khác xung quanh Hà Nội. Viết báo vừa là niềmđam mê, vừa là để kiếm tiền trang trải cho cuộc sống sinh viên nghèo khó.Cuộc sống sinh viên nghèo khó là động lực để anh viết nhiều, viết khỏe?Trong nghèo khó sẽ có động lực. Hồi tôi đi học, đa số các bạn đều ở Hà Nội cócuộc sống khá giả. Trong khí đó, gia đình tôi thuần nông, lại phải nuôi bốn anh emhọc đại học, rất vất vả. Sinh nhật, các bạn tặng nhau bó hoa đắt tiền hay dầu gộixịn như X-man, Enchanter, thì bản thân tôi chỉ có đủ tiền để tặng bạn một cuốnthơ tay nho nhỏ Hàn Mặc Tử hay Nhật ký trong tù với giá 3000 đồng.Bằng chiếc xe đạp @ cũ, tôi rong ruổi khắp phố phường Hà Nội. Viết thời sinhviên cũng có hai loại, một là để kiến tiền như mỗi cái tin ảnh trên báo Lao Độnghay tuổi trẻ là có 150 ngàn đồng, thể là đủ trang trải cho sinh hoạt, hai là viết bằngtrăn trở, bằng tâm huyết với nghề. Nhưng nghèo khó dạy cho tôi trưởng thành hơn,quyết tâm hơn. Nhà báo Vũ Văn Tiến- Trưởng ban Bạn đọc báo Dân trí điện tử, trong buổi trò chuyện cởi mở với lớp Báo in K28A1Được biết anh chuyên viết mảng điều tra trên nhiều báo đặc biệt là “Nhà báo &công luận” bây giờ là báo điện tử Dân trí, theo anh cái khó của khi viết mảngđiều tra là gì?Viết mảng điều tra khó bởi đòi hỏi không chỉ kiến thức mà còn kỹ năng nhanhnhạy. Nhìn một sự việc phải nhìn theo nhiều hướng, không được chủ quan, đặcbiệt phải mắt thấy, tai nghe, tay sờ thấy nhân chứng, vật chứng.Nếu viết việc kiện tụng tố cáo, phải tìm người đi kiện, phải xem giấy tờ hồ sơ, vàphải nắm được vấn đề. Đặc biệt, không được dựa quen biết mà làm chủ quan, đấylà con dao giết chết ngòi bút của mình. Với tôi, nhiều lần bị nhắn tin dọa giết, dọagiết chết không toàn thây, nhưng nhà báo phải có bản lĩnh, cầm đằng chuôi sựviệc, có như thế mới viết tốt được mảng điều tra.Mảng điều tra là một mảng tương đối mạo hiểm, anh nghĩ sao nếu nữ nhà báocũng xông pha trên mặt trận này?Phụ nữ làm báo đã vất vả chứ chưa nói gì đến xông pha cho mảng điều tra. Hơnnữa, chị em làm phóng viên khi viết điều tra về các cá nhân, doanh nghiệp lại gặpnhiều cám dỗ. Không chỉ cám dỗ đồng tiền mà còn cả tình cảm. Bản thân tôi thấy,một bộ phận không nhỏ nữ phóng viên đã rơi vào bẫy tình. Nhưng phải thừa nhậnrằng, phụ nữ làm báo có cá tính mạnh. (cười)Thường thì sinh viên hay khó ở khâu đề tài và triển khai, với những kinhnghiệm mà anh có được, anh có thể chia sẻ một vài cách để viết bài?Cái mà các em hay mắc phải đó là trùng lặp đề tài và hay rơi vào đề tài cũ, sáomòn. Đề tài rất đơn giản, là những sự việc đời sống xảy ra hàng ngày xung quanhchúng ta. Như bão giá ảnh hưởng tới chính sinh viên các em thế nào? Xóm trọ rasao? Bữa cơm gia đình thế nào?...Và khi đã có ý tưởng phải viết, phải làm ngay,nếu chần chừ sẽ mất hứng và khó thể viết tiếp được.Hơn nữa, chúng ta được đào tạo báo chí chuyên nghiệp mà bốn năm không viếtđược một bài báo cũng đáng buồn và rất phí. Và để viết tốt, các em phải xây dựngkiến thức nền, chăm đọc sách thu lượm kiến thức. Kiến thức đọc lúc này có thểchưa sử dụng ngay nhưng sẽ dùng trong thời gian tới và sau này. Như các em phảihiểu nguyên đơn, bị đơn, quốc hội là gì? ủy ban thường vụ quốc hội là cơ quannào? Chức năng gì?... Tất cả là kiến thức nền mà bản thân mỗi người đều phải xâydựng. Nhà báo Vũ Văn Tiến- cựu sinh viên lớp Báo viết K22, hiện là Trưởng ban Bạn đọc báo Dân trí điện tử trong chuyến công tác tại Châu Âu, tháng 10/2010.Anh có thể chia sẻ một kỉ niệm vui trong quãng thời gian làm báo?Cũng có lần tôi được phỏng vấn, người phỏng vấn tôi ...