Vũ trụ phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại

Vũ trụ phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại Vietsciences-Gs Nguyễn Quang Riệu 1- Bầu trời tuổi thơ 2- Nghể thiên văn 3- Quá trình nghiên cứu khoa học 4- Bức xạ "synchrotron" phát ra từ các thiên hà 5- Nghiên cứu những bức xạ maser trong Vũ trụ 6- Tìm kiếm những phân tử hiếm có trong vũ trụ 7- Kỹ thuật hệ kính giao thoa 8- Những công trình nghiên cứu bằng kính vô tuyến giao thoa 9- Quan sát bằng vệ tinh ISO 10- Triển vọng của ngành thiên văn thế giới 11- Thiên văn học tại Việt Nam 12- Cung khoa học và nhà chiếu hình vũ trụ tại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vũ trụ phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại Vũ trụ phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại Vietsciences-Gs Nguyễn Quang Riệu 1- Bầu trời tuổi thơ 2- Nghể thiên văn 3- Quá trình nghiên cứu khoa học 4- Bức xạ synchrotron phát ra từ các thiên hà 5- Nghiên cứu những bức xạ maser trong Vũ trụ 6- Tìm kiếm những phân tử hiếm có trong vũ trụ 7- Kỹ thuật hệ kính giao thoa 8- Những công trình nghiên cứu bằng kính vô tuyến giao thoa 9- Quan sát bằng vệ tinh ISO 10- Triển vọng của ngành thiên văn thế giới 11- Thiên văn học tại Việt Nam 12- Cung khoa học và nhà chiếu hình vũ trụ tại thủ đô 13- Tài liệu đã dẫn 14- Các tác phẩm phổ biến và giáo khoa 1- Bầu trời tuổi thơ Hồi hãy còn là học sinh tiểu học Hải Phòng, thành phố cảng đỏ rực hoa phượng trong những ngày hè, tôi thường được lên chơi trên đỉnh đồi có đài thiên văn Phủ Liễn ở thị xã Kiến An. Tôi chỉ biết ở nơi đây, người ta hay nhìn lên trời để ngắm trăng, ngắm sao. Rồi đến mùa thu năm 1946, sau khi thành phố cảng bắt đầu ở trong cảnh khói lửa của cuộc kháng chiến trường kỳ, tôi lại cùng gia đình đi qua chân đồi Phú Liễn, lên đường tới vùng Quảng Ninh tạm trú. Trong những năm ở nông thôn, chúng tôi chỉ tập làm những công việc của nhà nông. Vào một ngày xuân trước thềm thiên niên kỷ 3, cùng nhạc sĩ Văn Ký và bạn bè, tôi lại trở về thăm vùng Quảng Ninh, nơi tôi đã từng sống trong thời niên thiếu, cách đây nửa thế kỷ. Vừa dạo chơi ngắm cảnh sông, núi, tôi vừa kể lại những chuyện xưa. Tôi còn nhớ có con sông Kinh Thầy màu hồng chở nặng phù sa, uốn quanh những dãy núi đá cây cỏ mọc xanh rờn, xưa kia phong phú những chim thú. Hồi đó, cùng các anh chị em và các bạn bè, chúng tôi sống những ngay vui vẻ, vô tư của tuổi thơ. Tôi thường ngắm bầu trời ban đêm có những vì sao lóng lánh và Dải Ngân Hà mờ mờ ảo ảo. Tôi không ngờ chỉ vài hôm sau buổi đi chơi, nhạc sĩ Văn Ký đã sáng tác một bài hát đặt tên là Bầu trời tuổi thơ. Nhạc và lời thật là tuyệt tác, ca tụng cảnh thiên nhiên và tả những kỷ niệm xa xưa mà tôi đã thuật lại. Điều cảm xúc nhất đối với tôi là, nhân một buổi tôi thuyết trình tại đại giảng đường Đại Học Quốc Gia Hà Nội về những thành tựu của ngành thiên văn hiện đại, nhạc sĩ Văn Ký cầm cây đàn ghi-ta lên bục và tự trình bày lần đầu tiên bài Bầu trời tuổi thơ. Hình vẽ Cuội ngồi gốc cây đa do Nguyễn Quang Riệu thực hiện 2- Nghề thiên văn Năm 1950, tôi được gia đình gửi sang Paris du học. Từ một xứ ở vùng nhiệt đới, gần như thường xuyên chan hòa ánh nắng, tôi tới Paris nước mắt rưng rưng trước những hình ảnh những biệt thự màu xám tại quảng trường Concorde, vào một buổi chiều thu ảm đạm. Gia đình đề nghị tôi học ngành hóa để sau này chế ra giấy và phim ảnh, khỏi phải nhập những vật liệu này. Bởi vì hồi đó, gia đình tôi làm nghề ảnh, nghề truyền thống của làng Lai Xá, quê tôi ngay cạnh thủ đô Hà nội. Tuy nhiên, những ấn tượng trước vẻ đẹp của thiên nhiên đã ngấm ngầm thúc đẩy tôi hâm mộ ngành thiên văn, để chụp chân dung của những vì sao trong vũ trụ. Từ thời xa xưa bầu trời vẫn là đối tượng hấp dẫn đối với con người. Có những gì đằng sau nền trời đầy sao lấp lánh? Mặt trời, Mặt trăng và các tinh tú có ảnh hưởng gì đến con người? Thiên văn học ngày nay liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học và kỹ thuật. Vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên lý, hóa, sinh mà các nhà thiên văn muốn tìm hiểu. Những sự kiện xảy ra trên bầu trời có thể có tác động đến môi trường và đời sống nhân loại. Những vệ tinh và những trạm vũ trụ được phóng lên không gian, không những để thám hiểm các thiên hà xa xôi, mà còn để quan sát hành tinh Trái đất quý báu của chúng ta. Trong tầng khí quyển có nhiều phản ứng hóa học phức tạp diễn ra duới ánh sáng Mặt trời. Ngoài nitơ, oxy, khí carbonic và hơi nước, còn có một lớp khí ozon ở độ cao từ 12 đến 50 km. Tầng ozon này che chở sinh vật vì ngăn chặn được bức xạ tử ngoại độc hại của Mặt trời. Những khí đủ loại bốc từ mặt đất lên không trung có tác động đối với khí quyển và gây ra hiệu ứng nhà kính. Liệu chúng ta sống hoàn toàn cô độc trong Vũ trụ, hay còn có những nền văn minh khác ở bên ngoài Trái đất? Việc tìm kiếm các nền văn minh này rất phức tạp. Mục tiêu đầu tiên là cần phát hiện những hành tinh ở bên ngoài Hệ Mặt trời và những chất hóa học hữu cơ liên quan đến sự sống. Sinh vật chỉ có thể tồn tại trên những hành tinh có điều kiện lý hóa thích hợp. Cho tới nay, các nhà thiên văn đã phát hiện được hơn một trăm hành tinh lớn hơn cả hành tinh Mộc, hành tinh Chúa tể của Hệ Mặt trời. Những hành tinh này là những đồng hành của một số sao trong Dải Ngân Hà. Những kỹ thuật hiện đại dùng để che ánh sáng của ngôi sao đang được phát triển để phát hiện loại hành tinh nhỏ bé như Trái đất. Nhờ quá trình tiến triển của khoa học và kỹ thuật làm kính thiên văn lớn, cánh cửa của Vũ trụ đã được hé mở để nhân loại ngó nhìn vào bầu trời bao la. 3- Quá trình nghiên cứu khoa học Tôi chỉ trình bày một số công trình mà tôi cho là những cột mốc trên chặng ...