Xác định năng lực giáo dục hướng nghiệp của sinh viên đại học sư phạm

Bài viết đề xuất các năng lực giáo dục hướng nghiệp của sinh viên đại học sư phạm. Trên cơ sở các bước trong quy trình xây dựng năng lực, chúng tôi đã xây dựng được 20 năng lực trong đó có 5 năng lực vai trò của người làm công tác giáo dục hướng nghiệp, 7 năng lực cốt lõi và 8 năng lực chuyên môn về giáo dục hướng nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định năng lực giáo dục hướng nghiệp của sinh viên đại học sư phạmJOURNAL OF SCIENCE OF HNUESocial Science, 2018, Vol. 63, Iss. 2A, pp. 65-72This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2018-0029XÁC ĐỊNH NĂNG LỰC GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆPCỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC SƯ PHẠMTrương Thị HoaKhoa Tâm lí – Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTóm tắt. Bài viết đề xuất các năng lực giáo dục hướng nghiệp của sinh viên đại học sưphạm. Trên cơ sở các bước trong qui trình xây dựng năng lực, chúng tôi đã xây dựng được20 năng lực trong đó có 5 năng lực vai trò của người làm công tác giáo dục hướng nghiệp;7 năng lực cốt lõi và 8 năng lực chuyên môn về giáo dục hướng nghiệp.Từ khóa: Sinh viên, sinh viên đại học sư phạm, năng lực, giáo dục hướng nghiệp, năng lựcgiáo dục hướng nghiệp.1.Mở đầuNghị quyết 29-NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêucầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩavà hội nhập quốc tế được hội nghị trung ương 8 (khóa XI) thông qua, đã xác định mục tiêu: “Đốivới giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực côngdân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chấtlượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ,tin học, năng lực và kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sángtạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời” [1]. Có nhiều quốc gia trên thế giới đã đề cập đến nănglực hướng nghiệp cho các chuyên gia phát triển nghề nghiệp và các nhà tư vấn nghề. Các nghiêncứu này đã xác định các năng lực cốt lõi và năng lực chuyên môn rất tường minh và cụ thể chotừng vị trí công việc [4, 5, 6, 7, 8]. Tuy nhiên, việc xác định năng lực giáo dục hướng nghiệp chosinh viên sư phạm thì chưa được đề cập đến. Trước những đòi hỏi của xã hội, trước những yêu cầucấp thiết trong lựa chọn nghề của học sinh, góp phần vào việc phân luồng sau trung học cơ sở vàđịnh hướng nghề nghiệp ở trung học phổ thông, việc xác định năng lực giáo dục hướng nghiệp đốivới sinh viên sư phạm là vô cùng cần thiết. Trên cơ sở nghiên cứu năng lực hướng nghiệp của cácchuyên gia phát triển nghề nghiệp và các nhà tham vấn nghề ở các nước trên thế giới, chúng tôi đềxuất những năng lực giáo dục hướng nghiệp cho sinh viên đại học sư phạm.Ngày nhận bài: 15/12/2017. Ngày sửa bài: 20/2/2018. Ngày nhận đăng: 25/2/2018Liên hệ: Trương Thị Hoa, e-mail: hoatlgd@yahoo.com65Trương Thị Hoa2.2.1.Nội dung nghiên cứuNăng lực giáo dục hướng nghiệpCó rất nhiều quan niệm về năng lực, theo quan điểm của những nhà Tâm lí học: “Năng lựclà tổ hợp các đặc điểm, thuộc tính tâm lí của cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trưng của một hoạtđộng nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó đạt hiệu quả cao” [2]. Tuy nhiên quan niệm phổbiến hiện nay coi: “Năng lực là khả năng xác định các yêu cầu trong các tình huống phức tạp vàđể giải quyết các nhiệm vụ phức tạp thông qua việc kích hoạt kiến thức chuyên môn, kĩ năng, kinhnghiệm, cảm xúc, giá trị, sở thích và động lực và hành động một cách độc lập và có mục đích theotình huống” [3].Năng lực giáo dục hướng nghiệp là năng lực chuyên môn, gắn liền với hoạt động giáo dụchướng nghiệp trong nhà trường phổ thông. Như vậy có thể hiểu năng lực giáo dục hướng nghiệp làsự thực hiện hiệu quả các hoạt động giáo dục hướng nghiệp thông qua việc vận dụng linh hoạt cáckiến thức và kĩ năng hướng nghiệp trong quá trình thực hiện hoạt động.2.2.Khung năng lực hướng nghiệp ở một số quốc gia trên thế giớiTrên thế giới, một số quốc gia không xác định năng lực cho giáo viên giáo dục hướng nghiệpmà chỉ xác định năng lực hướng nghiệp ở các vai trò và vị trí khác nhau. Mỹ, Ai len xác định cácnăng lực hướng nghiệp để đào tạo nhân viên tư vấn nghề nghiệp; Mỹ, Canada, Hội đồng Côngnghiệp nghề nghiệp Úc (CICA), Anh, Nam Phi xác định các năng lực hướng nghiệp để đào tạo cácchuyên gia phát triển nghề nghiệp. Cụ thể:Năng lực cho nhân viên tư vấn nghề nghiệp được xác định bởi Hiệp hội Hướng dẫn Giáodục và Hướng nghiệp Quốc tế (IAEVG), Hiệp hội Phát triển Nghề nghiệp Quốc gia (NCDA) ởMỹ và ở Ai len bao gồm các năng lực sau: Thể hiện hành vi đạo đức thích hợp và hành vi chuyênnghiệp trong việc hoàn thành vai trò và trách nhiệm; Thể hiện sự vận động và lãnh đạo trong thúcđẩy học hỏi, phát triển nghề nghiệp và những mối quan tâm của khách hàng; Thể hiện nhận thứcvà đánh giá sự khác biệt về văn hoá để tương tác hiệu quả với tất cả các khách hàng; Đa sắc tộc, đavăn hóa; Khả năng nhạy cảm về xã hội và giao thoa văn hóa; Tích hợp lí thuyết và nghiên cứu vàothực tiễn hướng dẫn, phát triển nghề nghiệp, tư vấn và tham vấn; Nghiên cứu/đánh giá; Lí thuyếtvà thực hành hướng nghiệp, giáo dục và hướng dẫn cá nhân/xã hội suốt đời; Các kĩ năng tư vấn cánhân và nhóm; Đánh giá cá nhân và nhóm; Khả năng ...