Xác định tư cách hợp lệ của nhà thầu khi tham gia đấu thầu xây lắp kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị đối với Việt Nam

Các nhà thầu muốn tham dự đấu thầu phải có tư cách hợp lệ. Để bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu, tư cách hợp lệ của các nhà thầu cần có sự độc lập về pháp lý, tài chính giữa các chủ thể tham gia đấu thầu và không rơi vào các tình huống có xung đột lợi ích trong đấu thầu. Một số vấn đề xác định tư cách hợp lệ theo thông lệ quốc tế cần được tham khảo, áp dụng vào các quy định của pháp luật Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định tư cách hợp lệ của nhà thầu khi tham gia đấu thầu xây lắp kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị đối với Việt Nam KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA PHÁP LUẬT KINH DOANH TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP 14. XÁC ĐỊNH TƯ CÁCH HỢP LỆ CỦA NHÀ THẦU KHI THAM GIA ĐẤU THẦU XÂY LẮP KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI VIỆT NAM ThS. Nguyễn Hữu Mạnh(*) Tóm tắt Các nhà thầu muốn tham dự đấu thầu phải có tư cách hợp lệ. Để bảo đảm cạnhtranh trong đấu thầu, tư cách hợp lệ của các nhà thầu cần có sự độc lập về pháp lý,tài chính giữa các chủ thể tham gia đấu thầu và không rơi vào các tình huống có xungđột lợi ích trong đấu thầu. Một số vấn đề xác định tư cách hợp lệ theo thông lệ quốctế cần được tham khảo, áp dụng vào các quy định của pháp luật Việt Nam. Từ khóa: nhà thầu, tư cách hợp lệ, xung đột lợi ích. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Đấu thầu xây lắp là quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu để thực hiện việc thi côngxây dựng và lắp đặt các công trình, hạng mục công trình. Các nhà thầu muốn thamgia đấu thầu phải có đủ tư cách hợp lệ. Vấn đề xác định tư cách hợp lệ của nhà thầurất quan trọng, ảnh hưởng đến việc loại trừ hoặc cho phép các nhà thầu tham dự đấuthầu, đến hiệu quả cạnh tranh giữa các nhà thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu. Bài viết(*) Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế quốc dân 177KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIAPHÁP LUẬT KINH DOANH TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬPnày tập trung phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam và quốc tế về xác định tưcách hợp lệ của nhà thầu khi tham gia đấu thầu xây lắp, từ đó, đề xuất một số khuyếnnghị nhằm nâng cao hiệu quả cạnh tranh trong đấu thầu, lựa chọn nhà thầu trong tổchức đấu thầu xây lắp. 2. XÁC ĐỊNH TƯ CÁCH HỢP LỆ CỦA NHÀ THẦU KHI THAM GIA ĐẤUTHẦU XÂY LẮP THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM Theo pháp luật Việt Nam, muốn tham gia đấu thầu xây lắp, nhà thầu cần phải cóđủ tư cách hợp lệ và đáp ứng đủ năng lực kỹ thuật, chuyên môn, tài chính. Tư cáchhợp lệ của nhà thầu được quy định như sau: - Đối với nhà thầu là tổ chức, có đủ tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiệnsau đây: (1) Có đăng ký thành lập, hoạt động do cơ quan có thẩm quyền của nước mànhà thầu, nhà đầu tư đang hoạt động cấp; (2) Hạch toán tài chính độc lập; (3) Khôngđang trong quá trình giải thể; không bị kết luận đang lâm vào tình trạng phá sản hoặcnợ không có khả năng chi trả theo quy định của pháp luật; (4) Đã đăng ký trên hệthống mạng đấu thầu quốc gia; (5) Thỏa mãn yêu cầu bảo đảm cạnh tranh trong đấuthầu; (6) Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu; (7) Có tên trong danh sáchngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn; (8) Phải liên danh với nhàthầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước đối với nhà thầu nước ngoàikhi tham dự thầu quốc tế tại Việt Nam, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủnăng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu (Quốc hội, 2013). - Đối với nhà thầu là cá nhân, có đủ tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiệnsau đây: (1) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định pháp luật của nước màcá nhân đó là công dân; (2) Có chứng chỉ chuyên môn phù hợp theo quy định của phápluật; (3) Đăng ký hoạt động hợp pháp theo quy định của pháp luật; (4) Không đangbị truy cứu trách nhiệm hình sự; (5) Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu(Quốc hội, 2013). Yêu cầu về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp là một trong những điềukiện xác định tư cách hợp lệ của nhà thầu. Yêu cầu này đưa ra các điều kiện độc lậpvề mặt pháp lý và tài chính giữa các chủ thể nhất định khi tham gia đấu thầu nhằm bảođảm quá trình đấu thầu được diễn ra công bằng (Chính phủ, 2014). Theo đó, nhà thầutham dự thầu phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với các bên sau đây: (1)Chủ đầu tư, bên mời thầu; (2) Các nhà thầu tư vấn lập, thẩm tra, thẩm định hồ sơ thiết178 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA PHÁP LUẬT KINH DOANH TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬPkế, dự toán; lập, thẩm định hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu; đánh giá hồ sơ dự thầu, hồsơ đề xuất; thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu đó; (3) Các nhà thầu kháccùng tham dự thầu trong một gói thầu đối với đấu thầu hạn chế. Độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính được hiểu là: (1) Nhà thầu với chủ đầutư, bên mời thầu không có cổ phần hoặc vốn góp trên 30% của nhau; (2) Nhà thầukhông có cổ phần hoặc vốn góp trên 20% của nhau khi cùng tham ...