Xây dựng hệ thống câu hỏi theo thang nhận thức của Bloom nhằm phát triển năng lực tư duy trong dạy học tác phẩm văn chương cho học sinh trung học cơ sở

Câu hỏi có vai trò quan trọng trong dạy học nói chung và dạy học Văn nói riêng. Sử dụng câu hỏi là một trong những phương pháp lâu đời nhất trong dạy học, vấn đề là làm sao để câu hỏi có tính hệ thống, có hiệu quả khoa học cao, có thể kích thích người học hăng say tham gia vào quá trình học tập.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng hệ thống câu hỏi theo thang nhận thức của Bloom nhằm phát triển năng lực tư duy trong dạy học tác phẩm văn chương cho học sinh trung học cơ sở TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN HIẾN TẬP 6 SỐ 4XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÂU HỎI THEO THANG NHẬN THỨC CỦA BLOOM NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TƯ DUY TRONG DẠY HỌC TÁC PHẨM VĂN CHƯƠNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Nguyễn Thị Quốc Minh Trường Đại học KHXH và NV, Đại học Quốc gia, Tp. Hồ Chí Minh ntquocminh1212@gmail.com Nhận bài ngày: 6/6/2019; Ngày duyệt đăng: 27/08/2019 Tóm tắt Câu hỏi có vai trò quan trọng trong dạy học nói chung và dạy học Văn nói riêng. Sử dụng câuhỏi là một trong những phương pháp lâu đời nhất trong dạy học, vấn đề là làm sao để câu hỏi có tínhhệ thống, có hiệu quả khoa học cao, có thể kích thích người học hăng say tham gia vào quá trình họctập. Chúng tôi nhận thấy có thể dựa vào thang nhận thức của Bloom để đưa ra hệ thống câu hỏi trongviệc biên soạn bài giảng, cũng như tổ chức việc giảng dạy tác phẩm văn chương nhằm phát triểnnăng lực tư duy cho học sinh - một trong những năng lực mà chương trình giáo dục hiện nay đanghướng tới. Từ khóa: câu hỏi, năng lực, tư duy, tác phẩm văn chương, học sinh trung học cơ sở. Building system of questions by using bloom’s taxonomy to develop students’ thinking capacity in teaching literary works to junior high school students Abstract Questions play an important role in teaching activities in general and in teaching literary work inparticular and using questions has been one of the oldest teaching techniques. The question is howto use questions in such ways that the questions are systematically manipulated, scientificallyeffective so that they can stimulate students to eagerly take part in learning process. We stronglybelieve that it is possible to use Bloom’s taxonomy in making the questions up for the lesson plansas well as organizing the activities for teaching literary works so as to develop students’ thinkingcapacity – one of the capacities targeted by the current educational curriculum. The scope ofexperiment on using the proposed system of questions is applicable within the teaching hours ofliterary works to students of junior high schools. Keywords: question, thinking, capacity, literary work, junior high school student. 1. Đặt vấn đề sinh thì những câu hỏi kiểu cũ, vụn vặt, khép kín Sử dụng câu hỏi là một phương pháp đã được sẽ không mang lại hiệu quả khoa học cao, khôngthực hiện lâu đời nhất trong lịch sử giáo dục gắn kích thích người học hăng say tham gia vào quáliền với tên tuổi những người thầy vĩ đại như trình học tập. Vì thế cần phải có một hệ thốngSocrates, Platon, Khổng Tử… Gần đây nhất có câu hỏi và hệ thống câu hỏi này phải phù hợpcác tác giả Maczno (2007), Elder và Paul (2010) với định hướng giáo dục của Việt Nam hiện naycũng đã đề cập đến câu hỏi hiệu quả, nghệ thuật là phát triển năng lực cho người học. Trongvận dụng câu hỏi thông qua kỹ năng đặt và trả khuôn khổ bài viết này, tác giả muốn giới thiệulời câu hỏi… hệ thống câu hỏi theo thang nhận thức của Nhìn chung có rất nhiều tài liệu nghiên cứu Bloom (Anderson và cộng sự, 2001) trong dạyvề câu hỏi nhưng khi chúng ta đặt ra vấn đề phát học tác phẩm văn chương cho học sinh ở cấptriển năng lực, nhất là năng lực tư duy cho học Trung học cơ sở (THCS). 95 VAN HIEN UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE VOLUME 6 NUMBER 4 2. Nội dung đại… Câu hỏi này giúp học sinh tái hiện những 2.1. Đặc điểm tâm lý tiếp nhận của học sinh gì các em đã nghe, đã đọc, đã học trên lớp.ở cấp THCS Cách thực hiện: Khi đặt câu hỏi ở cấp độ Học sinh ở cấp THCS đang ở thời kỳ phát “Nhớ” thì giáo viên có thể sử dụng các từ/cụmtriển phức tạp nhất, và cũng là thời kỳ chuẩn bị từ như: ai, ở đâu, khi nào, hãy kể lại…quan trọng nhất cho những bước trưởng thành Ví dụ:sau này. Các em ý thức được sự thay đổi và tích - Nhà văn Nam Cao tên thật là gì?cực hoạt động cho phù hợp với sự thay đổi đó. - Hãy cho biết chủ đề của truyện ngắn Lão HạcỞ giai đoạn này nhu cầu học hỏi, khám phá, mở (Lão Hạc - Nam Cao)rộng giao tiếp ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, - Nhà văn Nguyên Hồng quê quán ở đâu?đây vẫn là thời kỳ quá độ vì các em không còn Ông sinh và mất năm nào?là ...