Xây dựng quy trình nhân giống in vitro sen đá Kim cương (Haworthia cooperi var. Truncata) từ giai đoạn khử trùng đến tạo cây con hoàn chỉnh

Bài viết Xây dựng quy trình nhân giống in vitro sen đá Kim cương (Haworthia cooperi var. Truncata) từ giai đoạn khử trùng đến tạo cây con hoàn chỉnh trình bày khảo sát ảnh hưởng của chất khử trùng HgCl2 đến quá trình khử trùng mẫu cấy; Cảm ứng tạo mô sẹo; Phát sinh chồi từ mô sẹo; Tạo cây con hoàn chỉnh;...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng quy trình nhân giống in vitro sen đá Kim cương (Haworthia cooperi var. Truncata) từ giai đoạn khử trùng đến tạo cây con hoàn chỉnh XÂY DỰNG QUY TRÌNH NHÂN GIỐNG IN VITRO SEN ĐÁ KIM CƯƠNG (HAWORTHIA COOPERI VAR. TRUNCATA) TỪ GIAI ĐOẠN KHỬ TRÙNG ĐẾN TẠO CÂY CON HOÀN CHỈNH Phan Thị Linh, Ngô Nhựt Khương và Nguyễn Hữu Kiên* Viện Khoa học Ứng dụng HUTECH, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD:: TS. Trịnh Thị Lan AnhTÓM TẮTSen đá Kim Cương (Haworthia cooperi var. Truncata) hay còn gọi là thực vật mọng nước thuộc họAsphodelaceae. Sen đá Kim Cương không chỉ đẹp mà loài cây này còn đem đến may mắn, tài lộc, hạnhphúc. Sen đá được nhân giống bằng phương pháp truyền thống không thể đáp ứng được nhu cầu của thịtrường. Vì vậy, điều cần thiết là phải xây dựng một quy trình nhân giống phù hợp tạo nguồn mẫu in vitrosạch bệnh, tăng sinh mô, nhân chồi ra rễ tạo cây hoàn chỉnh để cung cấp cây giống sen đá Kim cương đápứng nhu cầu về chất lượng và số lượng. Kết quả nghiên cứu đã xây dựng được quy trình nhân giống hoànchỉnh từ giai đoạn khử trùng đến tạo cây hoàn chỉnh. Quá trình khử trùng mẫu với chất khử trùng HgCl2 tốtnhất ở nồng độ 0,100% có bổ sung Tween-20 trong 5 phút. Tỷ lệ tạo mô sẹo tốt nhất trên môi trường MSbổ sung 1,00 mg/L BA kết hợp 0,100 mg/L NAA; tạo chồi hiệu quả trên môi trường bổ sung 2,00 mg/LBA; ra rễ tạo cây hoàn chỉnh tối ưu khi bổ sung 0,05 mg/L NAA vào môi trường nuôi cấy.Từ khóa: khử trùng, nhân giống, mô sẹo, sen đá Kim Cương (Haworthia cooperi var. Truncata), tạo câyhoàn chỉnh.1. ĐẶT VẤN ĐỀHiện nay, nhu cầu trồng cây xanh để trang trí trong nhà ngày càng tăng. Một trong những loại cây được ưathích đó là cây sen đá vì hình dáng, màu sắc, kiểu dáng đẹp, có nhiều chủng loại và màu sắc đa dạng đặctính dễ trồng, không tốn nhiều thời gian chăm sóc. Các loài thuộc chi Haworthia được trồng thương mạilàm vật trang trí và một số loài quý hiếm khá có giá trị kinh tế cao trên thị trường bán lẻ nhưng tốc độ tăngtrưởng chậm và khó nhân giống (Chen et al., 2019). Thông thường sen đá được nhân giống bằng phươngpháp truyền thống như tách cây con, hủy đỉnh, nhân giống bằng lá và nhân giống bằng hạt nhưng phươngpháp này tỷ lệ nảy mầm chưa cao (Bayer, 1982); (Pilbeam, 1983) và không thể đáp ứng được nhu cầu củathị trường hiện nay về số lượng cũng như chất lượng cây giống (Chen et al., 2019). Các phương pháp nàyphụ thuộc rất nhiều vào yếu tố môi trường (khí hậu, độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng,…) và thời gian để cây concó thể hoàn toàn tự phát triển khỏe mạnh rất lâu (Rogers, 1993); (Richwine et al., 1995); (Chen et al., 2019).Vì những lý do đó việc nhân giống in vitro cây sen đá Kim Cương nói riêng và các loài khác thuộc chi senđá nói chung là cần thiết. Phương pháp nhân giống in vitro khắc phục được hầu hết các khó khan do nhângiống truyền thống; không bị ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường, tạo được cây con khỏe mạnh, không hạn 514chế về số lượng, giúp cây có khả năng thích nghi với môi trường bên ngoài, đáp ứng nhu cầu về chất lựngvà số lượng của thị trường.2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP2.1. Vật liệuCây sen đá Kim Cương được mua từ các trại sen đá trong thành phố. Lựa chọn cây khỏe mạnh, không cósâu bệnh, đang trong thời kỳ phát triển tốt nhất, lá phát triển đầy đủ, khỏe mạnh không có dấu hiệu bị sốcnhiệt. Để hạn chế tối thiểu khả năng nhiễm nấm, tiến hành để cây trong phòng kín, tưới nước đầy đủ vàphun thuốc trị nấm (dạng phun sương) 2 lần/ tuần trước khi vào mẫu khoảng 2 tuần.2.2. Phương phápMẫu được lựa chọn là các lá bánh tẻ. Sử dụng mũi dao số 11 đã được khử trùng cắt sát gốc; lưu ý: khôngdùng tay để bẻ lá để giảm tổn thương cho mẫu, mang bao tay y tế cầm mẫu để giảm khả năng nhiễm chomẫu. Dùng khăn giấy sạch, mềm thấm nhựa cây sau đó gói mẫu lại để ở nơi mát khoảng 1 ngày cho vếtthương khô lại.Giai đoạn khử trùng ngoài tủ cấy, khi lá đã khô vết thương tiến hành rửa bằng xà phòng loãng, xoa đều vànhẹ cả hai bề mặt lá. Tiếp theo, lắc đều mẫu trong 1 phút với dung dịch Javel nồng độ 5 – 7%, rửa lại bằngnước sạch 2 lần. Sau đó, cho mẫu chạy động lực học dưới vòi nước nước sạch khoảng 30 phút, dùng kẹpsạch gắp mẫu vào bình erlen đã hấp khử trùng và đưa vào tủ cấy vô trùng. Trước khi đưa mẫu vào tủ cấy,tủ phải được vệ sinh sạch bằng cồn 70 độ, bật UV trong khoảng 15 – 30 phút và khử trùng tủ thêm 1 lầnnữa bằng cồn 70 độ để đảm bảo tủ cấy được sạch khuẩn tuyệt đối.Các thí nghiệm sử dụng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật. Môi trường sử dụng trong thí nghiệm làmôi trường MS (Murashige và Shoog, 1962), tùy vào từng giai đoạn nuôi cấy mà các hóa chất khác nhau,các chất điều hòa sinh trưởng khác nhau được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp.Các chỉ tiêu theo dõi tiến hành theo phương pháp nghiên cứu sinh học thông dụng: tỷ lệ nhiễm v ...