Xây dựng và hoàn thiện luật pháp tôn giáo nhìn từ đời sống tôn giáo Việt Nam

Trên cơ sở phân tích những thành tựu và một số vấn đề tồn tại trong nhận thức và hành động về “vấn đề tôn giáo - tộc người”, “vấn đề đất đai và tài sản có nguồn gốc tôn giáo”, “vấn đề quan hệ tôn giáo - chính trị”, “vấn đề pháp nhân tôn giáo”, tác giả bài viết này cho rằng, việc xây dựng và hoàn thiện luật pháp tôn giáo - nhìn từ đời sống tôn giáo Việt Nam hiện nay cần quan tâm hơn nữa đến mục đích tối cao là phục vụ con người.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng và hoàn thiện luật pháp tôn giáo nhìn từ đời sống tôn giáo Việt Nam1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑ NGUYӈN THӎ VÂN HÀ(*)XÂY DӴNG VÀ HOÀN THIӊN LUҰT PHÁP TÔN GIÁONHÌN TӮ ĈӠI SӔNG TÔN GIÁO VIӊT NAMTóm tҳt: Trên c˯ sͧ phân tích nhͷng thành t͹u và m͡t s͙ v̭n ÿ͉t͛n t̩i trong nh̵n thͱc và hành ÿ͡ng v͉ “v̭n ÿ͉ tôn giáo - t͡cng˱ͥi”, “v̭n ÿ͉ ÿ̭t ÿai và tài s̫n có ngu͛n g͙c tôn giáo”, “v̭nÿ͉ quan h͏ tôn giáo - chính tr͓”, “v̭n ÿ͉ pháp nhân tôn giáo”, tácgi̫ bài vi͇t này cho r̹ng, vi͏c xây d͹ng và hoàn thi͏n lu̵t pháptôn giáo - nhìn tͳ ÿͥi s͙ng tôn giáo Vi͏t Nam hi͏n nay c̯n quantâm h˯n nͷa ÿ͇n mͭc ÿích t͙i cao là phͭc vͭ con ng˱ͥi. Tinh th̯nkhoan dung tôn giáo, v˱ͫt lên nhͷng ÿ͓nh ki͇n cͯa quá khͱ, cùngvͣi vi͏c ÿ̱y nhanh ti͇n trình “khoa h͕c hóa” xây d͹ng pháp lu̵tcó lͅ là con ÿ˱ͥng ng̷n nh̭t ÿ͋ hoàn thi͏n lu̵t pháp tôn giáo ͧVi͏t Nam.Tӯ khóa: lu̵t pháp tôn giáo, xây d͹ng lu̵t pháp tôn giáo, hoànthi͏n lu̵t pháp tôn giáo, ÿͥi s͙ng tôn giáo Vi͏t Nam.1. Dүn nhұpTrong bӕi cҧnh toàn cҫu hóa và hӝi nhұp quӕc tӃ diӉn ra sâu sҳc trênnhiӅu lƭnh vӵc hiӋn nay, các tә chӭc tôn giáo ӣ ViӋt Nam ÿang tìm cáchthích ӭng bҵng con ÿѭӡng tiӃp biӃn văn hóa, nghi lӉ tôn giáo, tăng cѭӡnggiao lѭu vӟi nhau và vӟi các tә chӭc tôn giáo trên thӃ giӟi. Xu hѭӟng nàyÿһc biӋt rõ rӋt trong Công giáo, Tin Lành, Islam giáo,v.v… Vì vұy, quátrình xây dӵng và hoàn thiӋn luұt pháp tôn giáo không chӍ xuҩt phát tӯÿӡi sӕng tôn giáo ViӋt Nam, mà còn phҧi phù hӧp vӟi bӕi cҧnh hӝi nhұpquӕc tӃ.Các tә chӭc tôn giáo cNJng là nhӳng tә chӭc xã hӝi dân sӵ ÿһc biӋt.Bҧn thân các tә chӭc tôn giáo cNJng muӕn Nhà nѭӟc ӭng xӱ tӯ góc ÿӝ ҩykhi tham gia các hoҥt ÿӝng xã hӝi và giao dӏch dân sӵ. HiӋn nay, các tәchӭc tôn giáo ÿang thӇ hiӋn và ÿòi hӓi các quyӅn dân sӵ cҫn ÿѭӧc hѭӣng*NCS., Khoa Tôn giáo hӑc, Hӑc viӋn Khoa hӑc xã hӝi, ViӋn Hàn lâm Khoa hӑcxã hӝi ViӋt Nam.1JXʂQ 7Kʈ 9kQ +j ;k GͱQJ Yj KRjQ WKLʄQ«theo pháp luұt trong xã hӝi theo xu hѭӟng này. ĈiӅu ÿó, mӝt mһt thӇ hiӋnsӵ phát triӇn bình thѭӡng cӫa xã hӝi dân sӵ, nhѭng mһt khác lҥi gây ranhӳng e ngҥi ÿӕi vӟi các nhà quҧn lý xã hӝi. Tӯ phѭѫng diӋn chính trӏhӑc cҫn thҩy, các tә chӭc tôn giáo, dù ÿã ÿѭӧc hay chѭa ÿѭӧc công nhұnvӅ mһt tә chӭc tôn giáo, ÿӅu có khҧ năng trӣ thành các “ÿoàn thӇ áp lӵc”ÿӕi vӟi Nhà nѭӟc. Ĉó là chuyӋn tҩt yӃu, tҥo trҥng thái cân bҵng ÿӝng cӫaxã hӝi, không nên quá lo ngҥi vҩn ÿӅ bҩt әn chính trӏ.Thӵc tiӉn xây dӵng và thӵc thi luұt pháp tôn giáo ӣ ViӋt Nam thӡigian gҫn ÿây ÿһt ra mӝt sӕ vҩn ÿӅ cҫn xem xét nhѭ chӫ thӇ hoҥch ÿӏnh,ÿӕi tѭӧng thө hѭӣng, quy trình làm chính sách, phѭѫng pháp ÿӗng thamgia trong ÿánh giá luұt pháp,… Trong ÿó, thái ÿӝ cӫa các tôn giáo vӟi tѭcách là nhӳng ÿӕi tѭӧng thө hѭӣng chính sách, pháp luұt cӫa Ĉҧng vàNhà nѭӟc cNJng nên ÿѭӧc xem xét kӻ lѭӥng. Tuy nhiên, bài viӃt nàykhông ÿi sâu vào bình diӋn ÿó, mà tiӃp cұn công tác xây dӵng và hoànthiӋn luұt pháp tôn giáo nhìn tӯ ÿӡi sӕng tôn giáo ViӋt Nam hiӋn nay.2. ViӋc hoàn thiӋn luұt pháp tôn giáo nhìn tӯ ÿӡi sӕng tôn giáoViӋt Nam hiӋn nay2.1. V̭n ÿ͉ tôn giáo - t͡c ng˱ͥiTrong quá trình phát triӇn cӫa các quӕc gia, có nhӳng cӝng ÿӗng tӝcngѭӡi chӫ yӃu gҳn vӟi mӝt tôn giáo, chҷng hҥn nhѭ ngѭӡi Hӗi ӣ TrungQuӕc gҳn vӟi Islam giáo, ngѭӡi Khmer ӣ Campuchia và ӣ khu vӵc NamBӝ cӫa ViӋt Nam gҳn vӟi Phұt giáo Nam tông,v.v… NhiӅu nhà nghiêncӭu gӑi hình thӭc ÿó là nhӳng cӝng ÿӗng dân tӝc - tôn giáo. Nhѭng theoNguyӉn Hӗng Dѭѫng, các cӝng ÿӗng này nên ÿѭӧc gӑi là cӝng ÿӗng tôngiáo - tӝc ngѭӡi sӁ chính xác hѫn: “NӃu nhѭ cӝng ÿӗng dân tӝc - tôn giáothì yӃu tӕ dân tӝc giӳ vai trò chӫ thӇ, còn cӝng ÿӗng tôn giáo - tӝc ngѭӡithì tôn giáo giӳ vai trò chӫ thӇ. Ӣ ÿó, tôn giáo là tác nhân, chi phӕi tӝcngѭӡi. Vai trò văn hóa tӝc ngѭӡi bӏ ÿҭy xuӕng hàng thӭ yӃu, thұm chí làmӡ nhҥt, thay vào ÿó là yӃu tӕ tôn giáo. HӋ thӕng tôn giáo tӯ chӛ lӗngghép ÿӃn chiӃm chӛ ÿѫn vӏ cѭ trú (bҧn, phum, sóc,…) ÿӇ trӣ thành chihӝi hay ÿiӇm nhóm. Ban Chҩp sӵ có nhiӅu quyӅn hành dӵa vào ÿҥo (tôngiáo) ÿӇ lҩn át ÿӡi. Vai trò cӫa già làng, trѭӣng bҧn dҫn dҫn quyӅn hànhbӏ thu nhӓ”(1). Vҩn ÿӅ Tin Lành trong ÿӗng bào các dân tӝc thiӇu sӕ ӣ TâyBҳc, Tây Nguyên và Tây Nam Bӝ là mӝt ví dө. ViӋc xuҩt hiӋn nhӳngnhóm tôn giáo khác nhau trong cùng mӝt cӝng ÿӗng tӝc ngѭӡi làm nҧy271JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑ sinh mâu thuүn, dӉ tҥo thành nhӳng ÿiӇm nóng tôn giáo, tӯ ly khai tôngiáo sӁ dүn ÿӃn ly khai tӝc ngѭӡi, nӃu có chính biӃn sӁ trӣ thành xung ÿӝtchính trӏ. Vì vұy, viӋc giҧi quyӃt vҩn ÿӅ tôn giáo - tӝc ngѭӡi ӣ nhӳng khuvӵc này có ý nghƭa chiӃn lѭӧc.- Khu v͹c Tây Nguyên: Vҩn ÿӅ tôn giáo lӟn nhҩt cӫa khu vӵc này làTin Lành, gҳn liӅn vӟi mӝt sӕ cuӝc bҥo loҥn chính trӏ, tӯ “Phong tràoFULRO” (trѭӟc thұp niên 90 cӫa thӃ kӹ XX) ÿӃn phong trào “Tin LànhĈӅ Ga” và “Nhà nѭӟc ĈӅ Ga” (các năm 2001 và 2004). Tӯ năm 2005,sau khi có ChӍ thӏ 01 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ vҩn ÿӅ Tin Lành, ÿӡisӕng tôn giáo ӣ khu vӵc này ÿã tѭѫng ÿӕi әn ÿӏnh trӣ lҥi, song v ...