Xây dựng văn hóa đô thị giản yếu: Phần 1

Kết cấu phần 1 Tài liệu Văn hóa đô thị giản yếu của tác giả Trần Ngọc Khánh gồm các nội dung:Lời tựa - Lời nói đầu, Phần thứ nhất: Lý thuyết văn hóa đô thị, Phần thứ hai - Thực tiễn văn hóa đô thị, Phần thứ ba - Thời gian văn hóa đô thị. Tham khảo nội dung Tài liệu để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng văn hóa đô thị giản yếu: Phần 1 Trần Ngọc KhánhVĂN HÓA ðÔ THỊ Giản Yếu Thành phố Hồ Chí Minh – 2012 Lời tựa ðô thị là sản phẩm do con người tạo lập. Nó không kém phần kỳ vĩ so với thế giớitự nhiên. Người ta ví ñô thị là “thiên nhiên thứ hai”, vì ñô thị vận ñộng theo quy luật,vận hành theo chu kỳ và vì ñó là môi trường sống của con người. ðô thị hóa làm biến ñổi các hoạt ñộng con người về kinh tế, chính trị, xã hội vàvăn hóa; làm cho ñời sống con người ngày càng phong phú; giúp con người phát triểntoàn diện, cân bằng trong môi trường tự nhiên và xã hội. Xã hội loài người ñã trải qua nhiều thời ñại. Toàn bộ các thành tựu, các giá trị vănhóa và văn minh, vật chất và tinh thần, trong không gian và thời gian, ñều gắn với cácquá trình ñô thị hóa. ðô thị hóa là quá trình tất yếu, là thước ño trình ñộ phát triển vănminh và biểu hiện cách thức, mức ñộ tăng trưởng văn hóa qua các thời kỳ khác nhau. Tuy nhiên, người ta thường nói ñến văn minh ñô thị, khu biệt qua các sự kiện lịchsử, xác ñịnh các không gian sinh thái, ñề cao các tư tưởng, học thuyết, các kỷ nguyêntiến bộ khoa học, kỹ thuật hoặc các ñiều kiện cơ sở vật chất, xây dựng hạ tầng, v.v. cònvăn hóa ñô thị rất ít khi ñược ñề cập, trên thế giới cũng như ở Việt Nam, hoặc chỉ quantâm các hiện tượng riêng lẻ về lối sống, các hoạt ñộng văn hóa, nghệ thuật ñương ñạitrong sinh hoạt thị dân. Công trình Văn hóa ñô thị của tác giả Trần Ngọc Khánh, dù mới là phần giản yếu,lần ñầu tiên ñược biên soạn một cách hệ thống và công phu. ðô thị không cố ñịnh hoặcñứng yên, không tách rời khu vực sản xuất, không tách biệt thị dân với nông dân, màluôn vận ñộng, chuyển hóa trong không gian và thời gian, theo nhu cầu và ước vọng củacon người. ðô thị là ñộng lực phát triển nhờ tổ chức hệ thống hoạt ñộng sản xuất,thương mại, dịch vụ và tiêu dùng. ðô thị gắn với môi trường sống, trở thành nguồn lựctăng trưởng, ñáp ứng các nhu cầu ña dạng của con người. Văn hóa ñô thị, theo tác giả, làsợi chỉ ñỏ xuyên suốt lịch sử văn minh nhân loại, là môi trường sống tiến bộ của xã hộiloài người. Nước Việt Nam ngày nay ñang phấn ñấu cơ bản trở thành nước công nghiệp theohướng hiện ñại. Tuy nhiên, ñể thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, côngbằng, văn minh, không thể bỏ qua sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, trong ñócó thể coi văn hóa ñô thị là một trong các lĩnh vực quan trọng và cần thiết... Thư viện trung tâm ðại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh xin trân trọng giớithiệu công trình này ñến với bạn ñọc gần xa. THƯ VIỆN TRUNG TÂM ðẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCMTrần Ngọc Khánh -1- Văn hóa ñô thị giản yếu Lời nói ñầu Văn hóa ñược nói ñến ngày càng nhiều trên mọi phương diện hoạt ñộng của ñờisống. Trong khoa học xã hội, khái niệm văn hóa ñược xem xét theo quá trình tiến hóa,gắn với quá trình hình thành và các ý nghĩa trực tiếp của nó trong ñời sống xã hội. Tuynhiên, xưa nay người ta vẫn thường tìm cách ñịnh nghĩa văn hóa là gì, phân tích văn hóavề ngữ nghĩa, mà ít quan tâm tìm kiếm các mối liên hệ giữa lịch sử văn hóa và lịch sử tưtưởng; hoặc theo quan niệm của các nhà khai sáng dân tộc học ở Pháp, mô tả văn hóa ñãxuất hiện như thế nào trong các xã hội loài người [Denys Cuche, 2004]. Văn hóa làm biến ñổi xã hội. Song xã hội không phải là ñối tượng làm biến ñổi củavăn hóa, mà bản thân văn hóa cũng chịu tác ñộng trải qua các quá trình tiến hóa.Khoảng cuối thế kỷ XIII, văn hóa mang ý nghĩa trạng thái (thửa ñất ñược trồng), sau ñómới là một hoạt ñộng thuộc về vật chất (chăm sóc ñồng ruộng, thuần dưỡng gia súc)hoặc tinh thần (biết trồng trọt, chăn nuôi); ñến thế kỷ XVI và nhất là kể từ thế kỷ XVIII,văn hóa trở thành một khái niệm trừu tượng, chỉ ra khả năng phát triển, với sự xuất hiệnphạm trù “văn minh” ở châu Âu ñể có thể ñịnh nghĩa thế giới ñang chuyển ñộng. Theo Từ ñiển Hàn lâm Pháp [1718], văn hóa vừa có nghĩa hoán dụ (từ văn hóa trạngthái ñến văn hóa hoạt ñộng), vừa mang nghĩa ẩn dụ (từ trồng trọt ñất ñai ñến chăm sóctinh thần). Văn hóa vừa biểu hiện các hoạt ñộng của con người ñể xây dựng môi trườngsống nhân văn ñối với thế giới bên ngoài, vừa biểu hiện các hoạt ñộng của con người ñểxây dựng chính nó [Bonnemaison, 2000]. Văn hóa là một khái niệm trừu tượng, do ñó, không hiếm khi ghép ñôi với một kháiniệm khác như là ñối tượng hoặc thành quả của văn hóa, biểu hiện các ñặc trưng riêngcó của xã hội loài người. Chẳng hạn, văn hóa tộc người, văn hóa nông thôn, văn hóaquốc gia, văn hóa ñô thị, văn hóa chính trị, văn hóa kinh doanh, văn hóa nghệ thuật, vănhóa ngôn ngữ, văn hóa thể thao, văn hóa giải trí, văn hóa xã hội, văn hóa thế giới, v.v.Tuy nhiên, cho ñến nay vẫn tồn tại một số quan niệm khác nh ...