XƠ GAN (Kỳ 1)

Xơ gan là một bệnh lý có nhiều biểu hiện lâm sàng phản ánh một tổn thương nhu mô gan không hồi phục bao gồm sự hóa sợi lan tỏa phối hợp với sự thành lập của đảo nhu mô gan tân sinh. Những hình ảnh này là kết quả từ sự hoại tử tế bào gan, sự sụp đổ hệ thống võng nội mô nâng đỡ cùng với sự ứ đọng các mô liên kết, sự rối loạn hệ mạch máu và sự tân tạo những nốt chủ mô gan. Diễn tiến bệnh lý này có thể coi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
XƠ GAN (Kỳ 1) XƠ GAN (Kỳ 1) I- ĐỊNH NGHĨA: Xơ gan là một bệnh lý có nhiều biểu hiện lâm sàng phản ánh một tổnthương nhu mô gan không hồi phục bao gồm sự hóa sợi lan tỏa phối hợp với sựthành lập của đảo nhu mô gan tân sinh. Những hình ảnh này là kết quả từ sự hoại tử tế bào gan, sự sụp đổ hệ thốngvõng nội mô nâng đỡ cùng với sự ứ đọng các mô liên kết, sự rối loạn hệ mạch máuvà sự tân tạo những nốt chủ mô gan. Diễn tiến bệnh lý này có thể coi như là conđường chung cuộc của bất cứ loại tổn thương gan mạn tính nào. Hình ảnh lâm sàng của xơ gan xuất phát từ những thay đổi hình thái họcsẽ phản ảnh mức độ trầm trọng của tổn thương hơn là nguyên nhân của các bệnhđưa tới xơ gan. Sự mất chức năng của khối tế bào gan sẽ đưa tới vàng da, phù, rốiloạn đông máu và hàng loạt các rối loạn biến dưỡng khác. Trong khi sự hóa sợi và xáo trộn cấu trúc mạch máu sẽ đưa tới tăng áp lựctĩnh mạch cửa và các biến chứng của nó. Còn cổ chướng và bệnh cảnh não gan làkết quả từ sự suy tế bào gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Hiện nay, cách phân loại xơ gan có lẽ hữu ích nhất là kết hợp giữanguyên nhân và hình ảnh mô học theo như cách phân loại sau đây: - Xơ gan do rượu. - Xơ gan sau hoại tử hoặc sau siêu vi. - Xơ gan do mật. - Xơ gan do tim. - Xơ gan do chuyển hóa, di truyền hoặc thuốc. - Linh tinh. II- CƠ CHẾ BỆNH SINH: A. THEO YHHĐ: 1. Bệnh gan do rượu và xơ gan: Thông thường một người uống rượu hơn 10 năm với liều lượng hơn 250ml rượu các loại mỗi ngày đều có khả năng đưa đến xơ gan. Trong đó cho thấy từ10 - 15% những người nghiện rượu sẽ mắc bệnh xơ gan. Bệnh gan do rượu thườngdiễn tiến làm 3 giai đoạn: - Gan mỡ: gan to, vàng, chắc, tế bào gan dãn nở bởi những không bào mỡđẩy nhân tế bào gan sang một phía. Sự tập trung mỡ trong tế bào gan là do sự hưhại cơ chế oxyt hóa mỡ, sự tăng thu nhận và sự ester hóa acid béo, giảm sự tổnghợp và bài tiết Lipoprotein. - Viêm gan do rượu: hình ảnh thoái hóa và hoại tử tế bào gan với những tếbào hình quả bóng, sự tẩm nhuộm tế bào lympho và bạch cầu đa nhân. Các bạchcầu đa nhân bao quanh các tế bào gan có chứa thể Mallory (Hyaline). Ngoài ra còncó sự ứ đọng sợi collagen quanh tế bào trung tâm tiểu thùy gan và vùng quanhkhoảng cửa. - Xơ gan cùng với sự tiếp tục uống rượu và hủy hoại tế bào gan, các nguyênbào sợi xuất hiện và kích thích sự tạo thành collagen. Những vùng mô liên kếthình chân vịt xuất hiện quanh khoảng cửa và vùng cận trung tâm tiểu thùy gan sẽnối kết và bao lấy những khối nhỏ tế bào gan và chúng sẽ thoái hóa tạo thànhnhững nốt nhu mô gan. Lúc đó gan sẽ nhỏ lại, xuất hiện những nốt u và trở nêncứng. Mặc dù xơ gan do rượu là một bệnh diễn tiến nhưng nếu được điều trịthích đáng và bỏ hẳn rượu vẫn có thể chấm dứt diễn tiến của bệnh ở bất kỳ giaiđoạn nào. 2. Xơ gan sau siêu vi, sau hoại tử: Thống kê cho thấy ¼ số người mang mầm bệnh siêu vi B, C và 15%những người bị nhiễm siêu vi viêm gan lúc còn trẻ sẽ diễn tiến đến xơ gan. Lúcnày gan thu nhỏ kích thước, cấu trúc mô học gan bị đảo lộn và được thay thế bằngnhững đảo tế bào gan bị tách rời bởi những dải sợi dày và rộng. 3. Xơ gan do mật loại nguyên phát: Là bệnh lý rối loạn miễn dịch thường phối hợp với các hội chứngCalcinosis, Raynaud, loạn vận động thực quản, xơ cứng các ngón tay,Telangiectasy, Sicca (khô mắt và miệng), viêm tuyến giáp miễn dịch và renaltubular acidosis, 90% tìm thấy IgG kháng thể kháng ty lạp thể (AMA) có tác dụngngăn chặn hoạt tính men của gan. Về hình ảnh mô học có 4 giai đoạn: - Viêm hủy hoại không nung mủ đường mật trong gan, tại vùng cửa các ốngmật nhỏ đều bị tẩm nhuộm bởi các tế bào viêm dày đặc cùng với hiện tượng hóasợi đưa đến ứ mật. - Sự tẩm nhuộm giảm nhưng có hiện tượng tăng sinh các ống mật nhỏ. - Giảm số lượng ống mật liên thùy, mất tế bào gan, hóa sợi lan rộng quanhkhoảng cửa.- Sự phát triển các nốt tế bào gan tân tạo lớn và nhỏ. ...