Xuất khẩu nông sản VN sau 5 năm gia nhập WTO: Thuận lợi và thách thức

Từ cơ sở phân tích, bài viết gợi ý một số chính sách nhằm tạo ra động lực phát triển mới để vượt qua các thách thức và duy trì tăng trưởng ổn định các chỉ tiêu xuất khẩu nông sản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xuất khẩu nông sản VN sau 5 năm gia nhập WTO:Thuận lợi và thách thứcNghiên Cứu & Trao ĐổiXuất khẩunông sảnVNsau 5 nămgia nhập WTOThuận lợi& thách thứcTS. Nguyễn Ngọc VinhTrường Đại họcKinh tế TP. HCMXuất khẩu nông sản nước ta sau 5 năm gia nhập WTO đãcó những thuận lợi như nông sản hàng hóa xuất khẩu tăngnhanh về số lượng lẫn về giá trị, có mức độ tăng trưởngổn định và lĩnh vực duy nhất mang lại giá trị thặng dự trong hoạtđộng xuất nhập khẩu của nước ta. Song hành cùng thuận lợi thì xuấtkhẩu nông sản đã và đang đối mặt với các thách thức lớn như sảnxuất manh mún, chủ yếu xuất thô, sản phẩm có tính cạnh tranh thấp,hàm lượng khoa học công nghệ rất khiêm tốn và chật vật vượt quahàng rào kỹ thuật của các nước phát triển...Từ cơ sở phân tích, tácgiả gợi ý một số chính sách nhằm tạo ra động lực phát triển mới đểvượt qua các thách thức và duy trì tăng trưởng ổn định các chỉ tiêuxuất khẩu nông sản.Từ khóa: Nông sản, thuận lợi, thách thức, xuất khẩu, WTO.After five years of WTO membership Vietnam’s agriculturalexport has reaped advantages including rapid andstable growth in quantity and in value, and trade surplusinthe economy of Vietnam. However, the sector is also facing greatchallenges such as: production fragmentation, mainly raw products,low competitiveness, less value-added, and hard to overcometechnical barriers of developing countries...Based on the analysis,the author presents policy implications to create new developmentmotivations to surpass these challenges and stabilize growth targetsfor agricultural exports.Keywords: Agricultural exports, advantages, challenges, WTO.1. Đặt vấn đềNgày 11/1/2007 VN chínhthức là thành viên thứ 150 của Tổchức Thương mại Thế giới WTO(World Trade Organization), kếtthúc quá trình 11 năm kiên trì đàmphán (1995 -2006) cùng với cácnỗ lực cải cách mạnh mẽ trongnước nhằm đáp ứng các yêu cầugia nhập của tổ chức này. Việc gianhập WTO đã mang đến cơ hội lớncho nông nghiệp nước ta trong việcthâm nhập thị trường quốc tế rộnglớn, mở rộng thị trường xuất khẩunông sản hàng hóa, nhưng đồngthời cũng xuất hiện những tháchthức không nhỏ vì cạnh tranh ngàycàng khốc liệt hơn, và cần phải38vượt qua rào cản kỹ thuật nhằmthâm nhập sâu hơn vào thị trườngcủa các nước phát triển vẫn là bàitoán chưa có lời giải thỏa đáng.Phân tích tổng kết thực trạngviệc xuất khẩu nông sản chủ lựccủa nước ta trước và sau gia nhậpWTO nhằm nhận diện đầy đủ cácthuận lợi và những thách thức đã vàđang đối mặt nhằm gợi mở nhữngchính sách, hướng tới việc khaithác thị trường xuất khẩu nông sảnhiệu quả hơn, có sức cạnh tranhcao hơn.2. Những thuận lợi trong việcxuất khẩu nông sản hàng hóacủa nước taMặt dù tình hình khủng hoảngPHÁT TRIỂN & HỘI NHẬP Số 7 (17) - Tháng 11-12/2012tài chính và suy thoái kinh tế toàncầu đang tác động sâu rộng lên tấtcả các nền kinh tế trên thế giới vàtình hình kinh tế vĩ mô của nướcta chưa ổn định, nhưng giá trị xuấtkhẩu nông sản nước ta trong cácnăm qua đã tăng cả về số lượng lẫnvề giá trị, là ngành duy nhất manglại giá trị thặng dư cho cán cânthương mại nước nhà trong suốtthập niên qua, thị trường xuất khẩungày càng mở rộng, danh mục cácmặt hàng nông sản tham gia xuấtkhẩu tăng đáng kể theo thời gian.Không những giá trị xuất khẩu củamột số mặt hàng nông sản truyềnthống như gạo, cao su, hạt điều,thủy sản, cà phê, gỗ và các sảnNghiên Cứu & Trao Đổiphẩm gỗ đã có sự tăng trưởng mạnhmẽ trước và sau khi gia nhập WTO,mà còn có các nông sản khác nhưhạt tiêu, chè, hàng rau quả, sữa,quế, lạc nhân cũng tích cực thamgia xuất khẩu, đặc biệt trong số đócó sự tham gia của một số mặt hàngnông sản đã qua chế biến như sắnvà các sản phẩm từ sắn, sản phẩmtừ cao su, hàng mây tre cói thảm,sản phẩm sữa góp phần tăng thêmgiá trị giá trị gia tăng của hàng hóanâng cao giá trị xuất khẩu.Theo nghiên cứu của tác giảnhững thuận lợi trong việc xuấtkhẩu nông sản nước ta sau khi gianhập WTO được thể hiện qua cácđiểm sáng như sau:2.1. Tăng số lượng mặt hàng nôngsản xuất khẩuTừ 12 mặt hàng nông sản xuấtkhẩu truyền thống là thủy sản, hạtđiều, cà phê, gạo, cao su, đồ gỗ,lạc nhân, chè, hạt tiêu, mây tre cóithảm, rau quả và mì ăn liền, sau khinước ta gia nhập WTO cho đến nayđã có thêm 6 mặt hàng nông sảntham gia xuất khẩu góp phần tăngthêm đáng kể cho giá trị xuất khẩulà cao su, sắn và sản phẩm từ sắn,đường, sữa và sản phẩm từ sữa,quế, giấy và sản phẩm từ giấy.2.2. Tăng nhanh về giá trị xuấtkhẩu nông sảnViệc gia nhập WTO đã mởra cho nền kinh tế nước ta cơ hộithâm nhập vào thị trường rộng lớn,nhờ sự hỗ trợ tích cực từ cơ quanquản lý các doanh nghiệp nước tađã tích cực tận dụng cơ hội, nhằmgia tăng giá trị xuất khẩu nông sảnmột cách nhanh chóng. Năm 2004chúng ta chỉ có 2 nông sản trongsố 6 mặt hàng xuất khẩu chủ lựccó giá trị đạt trên 1 tỷ USD là thủysản, gỗ và sản phẩm gỗ, một nămsau gia nhập WTO (2007) đã tănglên 5 trong số 9 mặt hàng xuất kh ...