Ý thức chọn nghề của học sinh trung học phổ thông ở thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

Bài viết trình bày ý thức chọn nghề của học sinh Trung học phổ thông ở thành phố Buôn Ma Thuột qua các khía cạnh cụ thể như: thời điểm xuất hiện nhu cầu nghề nghiệp, quá trình chuẩn bị, hứng thú và những dự định nghề nghiệp,… qua đó cũng phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến ý thức chọn nghề của họ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ý thức chọn nghề của học sinh trung học phổ thông ở thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk88 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI Ý THỨC CHỌN NGHỀ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNGỞ THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐẮK LẮK Lê Thị Hồng Gái, Trần Thị Cẩm Vân Viện Khoa học xã hội vùng Tây Nguyên Tóm tắt: Ý thức chọn nghề của học sinh Trung học phổ thông là biểu hiện sâu sắc nhất, tập trung nhất những dự định, suy nghĩ, những nhu cầu, hứng thú và nguyện vọng nghề nghiệp của học sinh. Các yếu tố này có quan hệ chặt chẽ tạo thành động cơ mạnh mẽ thúc đẩy cá nhân mỗi học sinh đi đến quyết định lựa chọn nghề nghiệp nhằm hiện thực hóa lý tưởng nghề nghiệp đã được hình thành trong suy nghĩ của của họ. Dựa trên phương pháp nghiên cứu định lượng, bài viết trình bày ý thức chọn nghề của học sinh Trung học phổ thông ở thành phố Buôn Ma Thuột qua các khía cạnh cụ thể như: thời điểm xuất hiện nhu cầu nghề nghiệp, quá trình chuẩn bị, hứng thú và những dự định nghề nghiệp,… qua đó cũng phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến ý thức chọn nghề của họ. Từ khóa: Ý thức chọn nghề, học sinh Trung học phổ thông, Đắk Lắk. Nhận bài ngày 17.02.2020; gửi phản biển, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 25.02.2020 Liên hệ tác giả: Lê Thi Hồng Gái; Email: honggai2911@gmail.com1. ĐẶT VẤN ĐỀ Những năm gần đây, công tác hướng nghiệp cho học sinh Trung học phổ thông(THPT) đang ngày càng trở nên quan trọng và được sự quan tâm của các bậc phụ huynhcũng như toàn xã hội. Thực tế hiện nay, học sinh THPT rất thiếu kỹ năng và kinh nghiệm,còn cảm tính và chưa thể hình dung chính xác về nghề nghiệp mà mình lựa chọn, nhiều họcsinh còn chọn nghề theo xu hướng “thời thượng” mà không nghĩ đến năng lực của bản thân.Chọn nghề mà ít hiểu biết về nghề sẽ dẫn đến những trở ngại lớn trong quá trình tương tácvới nghề sau này. Hệ quả của tình trạng này là có khá nhiều các học sinh, sinh viên chọnnghề không phù hợp dẫn đến hiện tượng làm trái nghề, thậm chí là thất nghiệp sau khi tốtnghiệp cao đẳng, đại học. Vì thế, quan tâm nghiên cứu ý thức chọn nghề của học sinh làđiều quan trọng và cần thiết nhằm giảm thiểu những hạn chế trên. Ý thức chọn nghề của học sinh Trung học phổ thông (THPT) là biểu hiện sâu sắc nhất,tập trung nhất những dự định, suy nghĩ, những nhu cầu, hứng thú và nguyện vọng nghềnghiệp của học sinh. Các yếu tố này có quan hệ chặt chẽ tạo thành động cơ mạnh mẽ thúcTẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 37/2020 89đẩy cá nhân mỗi học sinh đi đến quyết định lựa chọn nghề nghiệp nhằm hiện thực hóa lýtưởng nghề nghiệp đã được hình thành trong suy nghĩ của họ. Ý thức lựa chọn nghề nghiệpbị ảnh hưởng, chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau như: các yếu tố chủ quan của các em họcsinh là hứng thú, là nguyện vọng, năng lực học tập,… và các yếu tố khách quan như địnhhướng, mong muốn của gia đình, nhà trường, xu thế kinh tế - xã hội, bạn bè,… Trên cơ sở phương pháp điều tra xã hội học, nhóm nghiên cứu đã tiến hành phỏngvấn thông qua bảng hỏi định lượng 150 học sinh (75 học sinh tại trường THPT chuyênNguyễn Du và 75 học sinh trường THPT Lê Duẩn) trên địa bàn thành phố Buôn MaThuột, bài viết trình bày ý thức chọn nghề của học sinh THPT và một số yếu tố ảnhhưởng đến ý thức chọn nghề của họ.2. NỘI DUNG2.1. Một số đặc điểm về ý thức chọn nghề của học sinh Trung học phổ thông2.1.1. Thời điểm xuất hiện nhu cầu lựa chọn nghề nghiệp của học sinh Để tìm hiểu thời điểm xuất hiện nhu cầu lựa chọn nghề nghiệp của học sinh THPTtại thành phố Buôn Ma Thuột, thông qua câu hỏi: Bạn thực sự có nhu cầu và suy nghĩnghiêm túc về việc lựa chọn nghề nghiệp từ khi nào? Kết quả thu được như sau: Bảng 1:Thời điểm xuất hiện nhu cầu lựa chọn nghề nghiệp của học sinh Thời điểm Tần suất (%)Trước khi vào lớp 10 38,7Trong quá trình THPT 34Khi làm hồ sơ thi CĐ, ĐH 4Chưa có dự định gì 23,3 TỔNG 100,0 Nguồn: Kết quả xử lý số liệu (2019) Bảng dữ liệu trên cho thấy, có 38,7% học sinh có nhu cầu lựa chọn nghề nghiệp từtrước khi vào học THPT (tức là ở cấp Trung học cơ sở). Điều này chứng tỏ ý thức chọnnghề của các em xuất hiện sớm chiếm tỷ lệ cao nhất đồng thời cũng khẳng định bậcTrung học cơ sở, đặc biệt là ở lớp 9 đã có các chương trình, buổi ngoại khóa về địnhhướng nghề nghiệp cho học sinh. Có 34% số học sinh có nhu cầu chọn nghề trong quátrình học THPT (từ lớp 10 đến 12), nhóm này chiếm tỷ lệ cao thứ 2. Có 4% số học sinh ...