Nghiên cứu tác động của ý thức thuộc về (sense of belonging) một cộng đồng mới ở đô thị đến sự gắn kết xã hội của lao động di dân là một hướng nghiên cứu tương đối mới ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy cấu trúc cộng đồng lao động di dân chủ yếu dựa vào những mối quan hệ liên cá nhân, mạng lưới xã hội đồng hương hay đồng nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ý thức thuộc về và sự gắn kết xã hội đối với cộng đồng cư trú của lao động trẻ di dân tại thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
1
CHUYÊN MỤC
TRIẾT HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC - XÃ HỘI HỌC
Ý THỨC THUỘC VỀ VÀ SỰ GẮN KẾT XÃ HỘI ĐỐI VỚI
CỘNG ĐỒNG CƢ TRÚ CỦA LAO ĐỘNG TRẺ DI DÂN
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY
ĐỖ HỒNG QUÂN*
Nghiên cứu tác động của ý thức thuộc về (sense of belonging) một cộng đồng
mới ở đô thị đến sự gắn kết xã hội của lao động di dân là một hướng nghiên cứu
tương đối mới ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy cấu trúc cộng đồng lao
động di dân chủ yếu dựa vào những mối quan hệ liên cá nhân, mạng lưới xã hội
đồng hương hay đồng nghiệp. Ranh giới cộng đồng của lao động di dân gồm cả
cộng đồng hữu hình lẫn cộng đồng mạng lưới ảo. Mặt khác, ý thức thuộc về tác
động đến sự gắn kết xã hội của lao động di dân trên bình diện mạng lưới xã hội.
Từ khóa: ý thức thuộc về, gắn kết xã hội, cộng đồng
Nhận bài ngày: 29/6/2020; đưa vào biên tập: 5/7/2020; phản biện: 15/7/2020; duyệt
đăng: 16/11/2020
1. DẪN NHẬP đồng nào; cấu trúc cộng đồng hay
Nghiên cứu tác động của ý thức thuộc mức độ gắn kết xã hội của họ. Xét về
về (sense of belonging) đến sự gắn mặt tác động, di dân cũng là quá trình
kết xã hội đóng vai trò quan trọng làm mất đi các nguồn lực hỗ trợ một
trong nghiên cứu lao động di dân đô cách rõ nét và thường gắn với những
thị. Điều này giúp trả lời cho những thách thức tiêu cực về tâm lý, xã hội
câu hỏi như: những hình thái gắn kết (Sonn, 2002; Berry, 1997). Do đó, để
xã hội của lao động trẻ di dân hiện thích ứng với những tác động trên,
nay như thế nào; người lao động di những cộng đồng di dân thường được
dân tự xác định họ thuộc về cộng hình thành trên cơ sở những người có
cùng hoàn cảnh, địa vị kinh tế, xã hội,
văn hóa (Nguyễn Văn Phúc, 2017;
*
Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Nguyễn Đức Lộc, 2016; Hickman,
Minh. Crowley, Mai, 2008; Cheong - Goulbourne
2 ĐỖ HỒNG QUÂN – Ý THỨC THUỘC VỀ VÀ SỰ GẮN KẾT…
và Solomos, 2007). Cohen và Pike, 2005); sự tin cậy trong
Tầm quan trọng của ý thức thuộc về cộng đồng như là yếu tố quan trọng
còn được nhấn mạnh qua những giúp hình thành mối quan hệ gắn bó,
phân tích của Anthony Giddens. cảm xúc kết nối, hạnh phúc (Bess,
Giddens (1994: 124) cho rằng “trên Fisher, Sonn & Bishop, 2002; Pretty et
mỗi mặt của bình diện chính trị ngày al., 2006); tầm quan trọng của hai biến
hôm nay, chúng ta nhận thấy nỗi sợ số vốn xã hội và ý thức cộng đồng
hãi về sự tan rã xã hội và lời kêu gọi như là hai chỉ báo quan trọng ảnh
về sự hồi sinh của cộng đồng”. Xét về hưởng đáng kể đến tình trạng loại trừ
mặt xã hội, hầu như mọi người đều là xã hội hay mức độ hạnh phúc/phúc lợi
thành viên của một hay nhiều cộng xã hội mà cá nhân được hưởng
đồng nào đó. Đây là nơi cung cấp cho (Stanley, Janet Stanley và Hensher,
cá nhân những lợi ích và sự nương 2012).
tựa khi đối mặt với những khó khăn Bên cạnh chiều kích sự tin cậy, vốn xã
trong cuộc sống. Bess, Fisher, Sonn & hội, gắn kết xã hội cũng là chủ đề
Bishop (2002: 3) lập luận rằng: với sự được các nhà nghiên cứu quan tâm,
phát triển của các phương tiện truyền nhất là tại những quốc gia có mức độ
thông xuyên quốc gia hay quá trình đô di dân lớn. Các công trình theo xu
thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ, vai trò hướng này thường tìm hiểu mối quan
của các cộng đồng đô thị hầu như vẫn hệ giữa người di dân với sự gắn kết
không bị suy giảm; đồng thời, cùng vào xã hội sở tại (Alesina và La
với sự gia tăng nỗi lo sợ về những gì Ferrara, 2000; Putnam, 2007; Painter,
chưa biết trước trong tương lai đã 2013). Các chỉ số về sự gắn kết xã hội
khiến cho cộng đồng, sự thuộc về như niềm tin khái quát, sự tham gia xã
(belonging) trở nên hết sức quan hội và các giá trị công dân (Uslaner,
trọng trong đời sống hiện đại. 2012; Putnam 2007; Stolle và cộng sự,
Nhìn chung, những xu hướng phân 2008). Quá trình tự nhận diện và lựa
tích về tác động của ý thức thuộc về chọn trở thành một phần của quốc gia
trải rộng từ nhiều hướng khác nhau. (Soroka và cộng sự, 2016).
Đó là mối quan hệ giữa ý thức thuộc Nghiên cứu mối quan hệ giữa ý thức
về với vốn xã hội hay sự tin cậy của thuộc về với sự gắn kết xã hội của lao
lao động di dân thông qua những động di dân là một chủ đề lý thú đối
phân tích về địa vị xã hội, việc sử với nhiều nhà khoa học xã hội. Trên
dụng các nguồn lực khác nhau trong phương diện lý thuyết, hướng nghiên
đó có vốn, mạng lưới xã hội như một c ...